Ислом дини ўзининг илоҳий таълимотлари орқали бу дунёда тинч-омон, фаровон ҳаёт кечиришга, охиратда саодат аҳлидан бўлишга чорлайди. Оила, фарзанд жамиятнинг асосий бўлаги ҳисобланади. Шунинг учун ҳам Ислом шариати уларнинг ҳар томонлама етук ва баркамол тарбия топишлари, ёшликдан бошлаб илму-фан, касбу-ҳунар малакаларини эгаллашлари борасидаги тегишли кўрсатмаларни ота-оналар, мураббийлар ва устозларга тавсия қилади. Аллоҳ таоло барча жонзотлар ичида ўзининг ақл, фаросат ва фаҳми-идроки билан мумтоз бўлган инсонга тириклик ҳаётида ҳуррият ва фаровонликда яшаши учун унга меҳнат қилиш, ҳалол ризқ билан умр ўтказишдек  тўғри йўлни кўрсатиб қўйди. Албатта, Аллоҳ таолонинг фазли-карамига эришмоқчи бўлган инсон меҳнат қилиши, ҳалол касб-ҳунар билан машғул бўлиши лозим. Бу эса унга нажот ва бахт келтиради,  Унинг розилигини топишга васила бўлади. Чунки, инсон ҳаёти учун зарур бўлган уй-жой, улов, озиқ-овқат ва уй-рўзғор анжомлари, кийим-кечакка  эҳтиёж сезади. Буларнинг барчаси касб-ҳунар ва меҳнат қилиш орқали ҳосил бўлади. Жумладан, Аллоҳ таоло Жумъа сурасининг 10-оятида: яъни: “Бас, қачонки, намоз адо қилингач, ерда тарқалиб, Аллоҳнинг фазли (ризқи)дан истайверингиз! Аллоҳни кўп ёд этингиз! Шояд (шунда) нажот топсангиз”, марҳамат қилган. Демак, Аллоҳ таолонинг фазли-карамига эришмоқчи бўлган инсон меҳнат қилиши, ҳалол касб-ҳунар билан машғул бўлиши керак. Зеро, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам ҳадисларидан бирида: яъни, “Аллоҳ таоло ҳунарманд бандани яхши кўради”,-деб марҳамат қилганлар. Бу эса унга нажот ва бахт келтиради ва Аллоҳ розилигини топишга васила бўлади. Оддий, ҳалол касб қилиш ҳақида Имом Термизий ривоят қилган ва чиройли ҳадис деб таърифлаган Расулуллоҳ (сав)нинг қуйидаги таълимлари билан танишиб, керакли хулоса чиқарайлик:

Расулуллоҳ (сав) ҳузурларига бир киши тиланчилик қилиб келди. Расулуллоҳ (сав) ундан сўрадилар: “Уйингда бирон нарсанг борми?”. У жавоб берди: “Ҳа, бор. Баъзисини остимизга солиб, баъзисини кечаси устимизга ёпадиган бисот ва сув ичадиган бир идишимиз бор”. Расулуллоҳ (сав) дедилар: “Икковини келтир!”. У киши айтган нарсасини олиб келди. Расулуллоҳ (сав) у олиб келган нарсаларни қўлларига олдилар ва айтдилар: “Буларни ким сотиб олади?”. Саҳобалардан бири: “Мен уларни бир дирҳамга оламан”, деди. Расулуллоҳ (сав) бир неча бор: “Ким бунинг устига зиёда қилади”, дедилар. Бошқа бир саҳоба: “Мен уларни икки дирҳамга оламан”, деди. Расулуллоҳ (сав) икки нарсани саҳобага бердилар ва ундан икки дирҳамни олиб ансорийга бериб, дедилар: “Бир дирҳамга таом сотиб олиб, аҳлу-аёлинга олиб бор ва қолган бир дирҳамга болта сотиб ол-да, менга олиб кел, деб амр қилдилар”. У одам Расулуллоҳ (сав) амрларини бажариб, ҳузурларига болта сотиб олиб келди. Расулуллоҳ (сав) муборак қўллари билан унга соп ясадилар ва болтани унинг қўлига бердилар-да: “Энди бориб, ўтин йиғиб, уни сот, ўн беш кун сени кўрмайин”, дедилар. Ансорий шу кунлар ичида ўтин йиғиб, уни сотиб, ўн беш дирҳамга эга бўлди ва Расулуллоҳ (сав) ҳузурларига келди. Шунда Расул Акрам (сав) дедилар: “Бу маблағнинг бир қисмига таом харид қил, бир қисмига кийим-кечак сотиб ол!”. Сўнгра: “Бундай қилишинг сенга ярашади. Тиланчилик қилишинг қиёмат куни юзингда доғ бўлади”, деб айтдилар. Жаноб Расул Акрам (сав) бу ва бошқа ҳадисларида одамларни касб-ҳунар қилишга ва шу орқали ризқ топишга чорламоқдалар. Муҳаммад ибн Ҳасан айтади: “Илмни талаб қилиш фарз бўлганидек касб-ҳунарни талаб қилиш ва уни эгаллаш фарздир”. Ўтган барча пайғамбарлар бирон касб-ҳунар билан машғул бўлиб, ҳаёт кечирганлар. Одам (а.с.) буғдой сепганлар ва уни ўриб, дон қилиб, тегирмондан ўтказиб, хамир қилиб, нон ясаганлар. Нуҳ (а.с.) дурадгор-уста бўлганлар. Иброҳим (а.с.) баззозлик қилганлар Довуд (а.с.) совут, Сулаймон (а.с.) чўпдан ўлчов ва тарози ясаганлар, Закариё (а.с.) нажжорлик қилган. Пайғамбаримиз (а.с.) чўпонлик ва савдогарлик қилганлар. Барчалари ўзлари қилган касбларидан ризқланиб ҳалол-пок ҳаёт кечирганлар.

Аллоҳ таоло инсонларни ҳалол касб-ҳунар билан кун кечиришга ва шу йўл билан топилган энг яхши нарсалардан эҳсон (яхшилик, садақа) қилишга буюради: яъни: “Эй, имон келтирганлар! Ўз қўл меҳнатингиз ва Биз сизлар учун ердан чиқарган нарсаларнинг яхшиларидан эҳсон қилингиз! Ўзингиз фақат кўзингизни чирт юмибгина оладиган даражадаги ёмон нарсаларни (эҳсон қилишга) танламангиз! Шунингдек, билингизки, албатта, Аллоҳ ғаний ва мақтовга лойиқ зотдир”. Машҳур муфассир Имом Бағавий бундай дейди: “Бу оятнинг маъноси, касб-ҳунар билан топилган нарсаларнинг энг яхшисидан нафақа-эҳсон қилинглар”. Абдуллоҳ ибни Масъуд ва Мужоҳид (рз.)лар айтади: “Тижорат ва саноат йўли билан касб этилган ҳалол нарсалардан садақа қилинглар”. Бу ояти карима яна касб-ҳунар қилиш мубоҳ, яъни мумкинлиги, улар яхши ва ёмонга бўлинишига далолат қилади. Касб-ҳунар эгаллаш ва шу асосда ҳаёт кечириш ҳақида Ислом оламида биринчи бўлиб Имом Аъзам (рҳ.)нинг шогирдлари Имом Муҳаммад (рҳ.) “Китоб ал-иктисоб” (яъни, “Касб-ҳунар”) асарини ёзиб, касб-ҳунарни эгаллаш борасидаги Ислом таълимоти назарияси асосларини мукаммал равишда баён қилиб берди. Хулласи калом, Аллоҳ таборака ва таоло бандаларига ҳалол ризқ-рўзий сабабларини эгаллашга, уни эгаллаш учун саъю-ҳаракат қилишга амр этмоқда. Ризқни берувчи – Аллоҳнинг ягона ўзидир. Инсон қалбида Аллоҳ таолога таваккул қилмоғи, қўл-оёғи, фаҳму-идрокини ишга солиб яшаш воситаларига эга бўлмоғи лозим. Инсон Аллоҳнинг иноятида бўлади ва ундан ҳалол ризқ беришини ва ризқ-рўзий топишининг осон қилишини сўрайди. Аллоҳ барча нарсага қодир зот.

Мамлакатимиз ўзининг мустақиллигига эришган дастлабки вақтларданоқ таълим-тарбия тизимида ёшларга касб-ҳунар ўргатиш йўлларини янада такомиллаштириш ва уларнинг моддий ва маънавий асосларини вужудга келтириш соҳаларида катта ишлар амалга оширилди. Барча вилоят ва шаҳарларда касб-ҳунар ўргатадиган таълим даргоҳлари   очилди, уларда диёримизнинг минглаб ўғил ва қизлари меҳнат, касб-ҳунар малакаларини изчил ўргандилар ва шу бўйича илмларини яна ҳам давом эттирмоқдалар. Сўнги икки йил ичида касб-ҳунарга доир илм-малака берувчи ўқув муассасаларини тамомлаган фарзандларимизнинг мутахассислиги бўйича иш билан таъминланиши мутасаддилар доимий диққати марказида турган масалалардан ҳисобланилади ва Муҳтарам Юртбошимиз бунга алоҳида эътибор қаратяпти. Янгидан бир қанча завод фабрикаларни ишга тушириб, аҳолининг айниқса шундай салоҳиятли, касб-ҳунарли ёшларимизга бўш иш ўринларини яратиб аҳолининг бандлигини таъминлашга, юртимиз халқи фаровон, яхши яшашлиги учун, мамлакатимиз тараққий топиши учун қанчадан-қанча хайирли ишлар амалга оширилмоқда. Бундай шиддат билан ривожланиб бораётган жамиятимизни, барча соҳада амалга оширилаётган ислоҳотларни кўриб барчамиз келажакка ишонч билан қараш, жамиятимизнинг  турли соҳаларида ишлаётган олийжаноб ва меҳнаткаш халқимиз,  ҳалол меҳнат қилиш ҳар биримизнинг муқаддас бурчимиз ва бу улуғ савоб иш эканини асло унутмаслигимиз керак.. Аллоҳ таоло бу фаолиятларимизда Ўзи ёру мададкор бўлсин! Омин!

Тахиатош тумани “Муҳаммад Мурод эшон” жомеъ

масжиди имом-хатиби

Жумамуратов Якуб

Фарзандидан воз кечмоқчи, сотмоқчи бўлиб туғруқхона ёки бошқа хилват жойларга ташлаб кетаётган оналар, жигарбандини тан олмаган оталар борлиги ҳақида эшитганмиз. Нима учун улар бундай қабиҳ ишга қўл урмоқда? Муаммонинг асл сабаби нимада?

Республика болалар ижтимоий мослашуви маркази бош мутахассиси Дилноза Ҳусанова билан суҳбатимиз шу оғриқли мавзу ҳамда Президентимизнинг “Етим болалар ва ота-онасининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни ижтимоий ҳимоя қилишни кучайтиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарорининг аҳамияти ҳақида бўлди.

– Боласидан воз кечиш шунчаки жўн иш эмас. Бир кунлик ёки бир лаҳзалик қарор билан бу жиноят содир этилмайди. Руҳий муаммолар қуршовида қолган аёлгина боласидан воз кечиши мумкин. Ҳаёт синовларига дош беролмаслик, моддий ва руҳий қийинчиликлар уларни баъзан шунга мажбур қилади. Айрим ҳолларда эса турмуш қурмаган қизларимизнинг енгил-елпи ҳою-ҳавасга берилиб, ҳаёти барбод бўлаётгани ҳам бор ҳақиқат. Уларни тўғри йўлга бошлаш, оғир шароитларда ёрдам бериш, фожианинг олдини олишга эса барчамиз бирдек масъулмиз. Фаолиятимиз мазмуни, асосий мақсадимиз ҳам шу аслида.

Куни кеча Президентимизнинг “Етим болалар ва ота-онасининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни ижтимоий ҳимоя қилишни кучайтиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарори оммавий ахборот воситаларида эълон қилинди.

Унга кўра, Меҳрибонлик уйларида тарбиялаш амалиёти босқичма-босқич камайтирилади. Қарорнинг муҳим жиҳатларидан бири 2019-2023 йилларда Меҳрибонлик уйларини ноинституционаллаштириш дастурини ишлаб чиқиш белгиланганидир. Ўз навбатида, оила институтини мустаҳкамлаш, ижтимоий етимликнинг олдини олиш, шунингдек, Меҳрибонлик уйларини босқичма-босқич кам комплектли болалар шаҳарчаларига ҳамда ижтимоий муассасаларнинг бошқа муқобил шаклларига ўтказиш кўзда тутилган. Бундан ташқари, "Ишонч телефони" орқали етим болалар ва ота-онаси қарамоғидан маҳрум бўлган болаларга ёрдам кўрсатиш тизими ташкил этилади, уларнинг ҳуқуқлари таъминланади.

Бундан кейин етим болалар ва ота-онаси қарамоғидан маҳрум бўлган болалар билан тизимли ишлар олиб борилади. Жумладан, қарорга мувофиқ етим болалар ва ота-онаси қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни ҳимоя қилишни кучайтириш бўйича “Йўл харитаси” тасдиқланди. Болаларни тарбиялаш учун оилага қабул қилаётган (патронат) васий ва ҳомийликка номзодларни, фарзандликка олаётганлар ва оилавий болалар уйларининг тарбияловчи ота-оналарини танлаш ҳамда кузатиб бориш тизими такомиллаштирилади.

Ўз навбатида, болалар оиласидан ажратилишининг олдини олиш, институционал муассасаларда тарбияланаётган болаларнинг оиласига қайтарилиши, яъни реинтеграцияси бугунги кунда фаолият олиб бораётган давлат таълим ва тарбия муассасалари, жумладан, Меҳрибонлик уйлари ва ҳатто ихтисослаштирилган мактаб-интернатларнинг асосий вазифасига айланиши лозим. Чунки бу муассасаларда таълим-тарбия жараёни қанчалик мукаммал таъминланмасин бу ерда болалар ўз яқинлари билан барқарор эмоционал илиқ муносабатларни ўрнатиш эҳтиёжини қондира олмайди. Энг қадрли инсонлари томонидан қўллаб-қувватланиш, рағбат, мунтазам ғамхўрлигидан фойдаланиш имкониятига эга бўлмайди.

Муассасага моддий қийинчиликларни рўкач қилиб фарзандини жойлаштириш истаги билан мурожаат қилган ота-оналарга мазкур муассасанинг ҳар қандай тўкис шароити оила соғинчи ва ота-она меҳрига ташналик ўрнини боса олмаслигини тушунтириш зарур. Бугунги кунда кам таъминланганликни сабаб қилиб кўрсатиб фарзандини Меҳрибонлик уйига жойлаштириш истагини билдираётган ота-оналар ҳам кам эмас. Бундай ота-оналарда фарзандини қандай қийинчилик бўлмасин ўз бағрида тарбиялаш зарурлиги бўйича онгли муносабатни шакллантириш лозим. Моддий ва иқтисодий қийинчиликларни бартараф этиш мақсадида уларни ҳунарга ўргатиш, иш билан таъминлаш, даромад манбаига эга бўлишига ёрдам бериш оила таназзулининг олдини олишда муҳим чорадир.

– Ота-онанинг ажрашиши ва бошқа турмуш қуриши сабабли ўртадаги фарзандини Меҳрибонлик уйига жойлаштириш ҳолатлари ҳам кузатилмоқда.

– Бундай вазиятларда ота-оналарга уларнинг давлат ва фарзанд олдидаги бурч ҳамда мажбуриятларини, эр-хотинлар ўртасидаги шахсий адоват ёки келишмовчиликлар боланинг “керак эмас буюм”дек “четга ажратиб” қўйилишига сабаб бўлмаслиги кераклигини эслатиш муҳимдир. Шундай қилинади ҳам. Афсуски кўп ҳолларда ажрашишнинг олдини олиш имкони бўлмайди.

Жаҳон тажрибасида, хусусан, Англия, АҚШ, Жанубий Корея, Чехия ва бошқа ривожланган мамлакатларда 10 ёшгача бўлган болани институционал муассасаларга жойлаштириш қатъий маън этилади. Болаларнинг ота-онаси билан яшаш имкони бўлмаган тақдирда улар номзод фостер, яъни болани тарбиялаш борасида махсус тайёрланган оилаларга маълум бир муддатга жойлаштирилади. Бу боланинг оилавий ҳаёт тажрибасини эгаллаши, “она” ва “ота” деб аталмиш ягона инсонга ҳиссий боғланиш имконини таъминлайди.

Бир сўз билан айтганда, Президентимизнинг “Етим болалар ва ота-онасининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни ижтимоий ҳимоя қилишни кучайтиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарори юқорида келтирилган муаммоларнинг ечими бўла олади. Бундан кейин ҳам мамлакатимизда қийин ҳаётий вазиятдаги оилаларни қўллаб-қувватлаш тизимини кучайтириб, болаларни васий (ҳомий) оилаларга, тутинган оилаларга бериш тизими такомиллаштирилиши ижтимоий етимликнинг олдини олишда қўл келади.

Манба: ЎзА

Башарият ҳеч қайси замонда аёлга ислом таълимотичалик катта эътибор берган бирорта дин ёки тамаддунни кўрган эмас, десак муболаға қилмаган бўламиз. Аёл ҳақида сўз юритар экан ислом дини уни юксак мақом ва юқори ҳурмат –эҳтиром эгаси ўлароқ тасвирлайди. Исломда аёл киши ҳақ-ҳуқуқлари таъминланган ва бурч-вазифалари белгилаб берилган тўлақонли шахс ҳисобланади.

Ислом башариятга жисмоний тузилиш, табиат, ҳис-туйғу,орзу-умид, сиҳҳат-саломатлик, эҳтиёж ва заруратлар борасида бир-бутун мукаммал инсон сифатида қарайди. Ва аксинча ирқий омил, рангдаги тафовут, келиб чиқиш ва жинсий фарқларга назар солмаган. Бу ҳолда мазкур бирлик ҳар бир нарсада; эркинликда, адолатда ва биродарчиликда ҳам бўлишликни тақозо этади. Тенглик тамойили ислом дининг инсонларнинг феъл ва ҳатти-ҳаракатларига тааллуқли турли-туман шаръий ҳукмлари таркибида чақириб келган тушунчадир. Бу борада Росулуллоҳ (с.а.в.)дан мана бундай ҳадис ривоят қилинган: “Инсонлар бир-бирларига худди тароқ тишлари каби тенгдирлар. Бир кишини бошқа кишидан тақводан бошқа нарсада афзаллиги йўқдир”. Исломда башар фарзандлари баробардирлар. Унда айрим инсонлар ўзларини бошқалардан жинс ё келиб чиқиш, терисининг ранги ёки яшаш жойи каби омиллар орқали устун санашларини оқловчи нарса асло топилмайди. Афзаллик борасида мезон битта ва у қайси жинсда бўлишидан қатъий назар тақводир. Бундан маълум бўладики, ислом аёлга иккита қоида асосида қарар экан. Уларнинг биринчиси тузилиш ва яратилишдаги бир хиллик бўлиб, бу ҳақида қуръони каримда мана бандай дейилган: “Одамлар, сизларни бир жон (Одам ато)дан яратиб, ундан унинг жуфтини яратган ва улардан кўплаб эркак ва аёлларни таратган роббингиздан қўрқинг” (Нисо 1-оят). Иккинчиси, эркак ва аёл ўртасида қарор топтирилган ака сингиллик риштаси. Чунки ҳар бир эркак ва аёл бир отага бориб тақалади. Бу ҳақида Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “Эй одамлар биз сизларни бир эркак ва аёлдан яратиб, ўзаро танишишларингиз учун халқлар ва қабилалар қилиб қўйдик...” (Ҳужурот, 13). Бу айтиб ўтилганларнинг барчаси хусусида Росулуллоҳ (с.а.в.) инсоният учун абадий дастурни мана бундай деб баралла эълон қилади: “Эй инсонлар, сизларнинг роббингиз бир, отангиз ҳам бир, огоҳ бўлингизким, арабни араб бўлмагандан ва араб бўлмаганни арабдан, қизил танлини қора танлидан ва қора танлини қизил танлидан тақводан бошқа нарсада устунлиги йўқ. Албатта, сизларнинг  энг ҳурматлироғингиз тақводорроғингиздир”.

Агар биз юқоридаги иккита асосий қоидани тўғрилигини исботлаган бўлсак, энди улардан келиб чиқадиган баъзи-бир жузъий қирраларни айтиб ўтамиз.

Аввало эркак ва аёл шаръий вазифалар ва уларга боғлиқ бўлган ажр ва савоблар борасида баробардир. Бу нарса Қуръон ва суннатда очиқ равшан таъкидлаб ўтилган. Уларга кўра дин ва дунёга боғлиқ барча ишларда юкланган вазифа бир хил. Аллоҳ таоло айтади: “эркакмиди аёлмиди мўмин бўлган ҳар кимки солиҳ амал қилса, бас, улар жаннатга кирурлар ...” (Нисо, 124). Жазо берилиш масаласида ҳам ушбу тенгликни кўриш мумкин. Аллоҳ таоло айтади: “Ўғри эркак ва ўғри аёлни қилган ишларига жазо бўлсин учун қўлини кесинглар ...” (Моида, 38).

Юқорида айтиб ўтилганларнинг барчасидан келиб чиқиб уламо ва муфассирларнинг аксарияти Қуръон ва суннатда бирлик ёки кўпликдаги эркак жинсига қаратилган вазифалар, умумий амаллар ҳеч қандай ажратишликсиз аёлга ҳам тегишли эканлигини  таъкидлаганлар. Фақат ҳар бир жинснинг ўз жинсига хос бўлган ишлар бундан мустаснодир. Буларга ибодатлар ҳам, молиявий ишлар ҳам, ҳақ-ҳуқуқлар ҳам ҳалол-ҳаромлар ҳам одоб-ахлоқлар ҳам барча-барчаси кириб кетади. Аммо баъзи-бир ишлар, масалан, ватан ҳимояси, жума ва жамоат намозлари, молиявий таъминот ва бошқа масалалардаги тенгсизлиги унинг ақли ёки инсонийлиги, шаъни ё лаёқатини камситишдан эмас, балки, унинг табиати, имконияти ва ундаги ҳиссиётнинг ғолиблиги каби жиҳатларини ҳисобга олинганидандир.

Энди исломда эркак ва аёлга нисбатан фарқли бўлган айрим шаръий масалаларни кўриб чиқайлик.

Молиявий ҳақ-ҳуқуқларда иккита аёлнинг гувоҳлиги бир эркакнинг гувоҳлигига баробар қилинган. Бунинг сабаби оддий. Одатда аёл киши кўпроқ уй ишлари билан банд бўлади. Шунинг учун ҳам унинг молиявий олди-бердилардаги иштироки деярли бўлмайди. Ҳозирги вақтда кам сонли аёлларни катта тижоратларда иштирок этаётгани бу камёб ҳодиса бўлиб, унга эътибор берилмаса ҳам бўлади. Демак, бу масалаларда хато қилиб қўйиш ёки унутиб қўйиш эҳтимоли каттароқ. Бу нарса худди баъзи-бир уй юмушларида эркак киши эсдан чиқариб қўядиган масалаларни аёл яхшироқ билиши мумкин бўлишининг айни ўзидир. Инсонда ўзининг кўп машғул бўладиган соҳасини бошқа соҳаларга қараганда ёрқинроқ эслаб қолиш табиати мавжуд бўлар экан.

Жиноят ишларида эса аёл киши умуман гувоҳликдан озод қилинган. Чунки унинг табиати қон тўкиш, қатлнинг турли-туман кўринишларига тоқат қилиб тура олмайди. Натижада ҳодисага тааллуқли нозик жиҳатларни пайқамай қолиши мумкин. Аксинча, аёлларга хос бўлган баъзи масалаларда эса, эркаклар қолиб унинг гувоҳлиги қабул қилинади. Айтиб ўтилганлардан маълум бўладики, бу соҳада эътибор қаратиладиган асосий жиҳат инсоннинг эркак ёки аёллиги эмас, балки бошқа назарда тутилган манфаатлар эканлиги ҳар бир инсофли кишига ойдек равшан бўлиб турибди.

Меросда ҳам ислом аёлга эркак улушининг ярмини ажратди. Чунки мерос тартибларини мерос олувчининг зиммасига юкланган нафақа қилиш каби вазифаларни назарда тутиб қарайдиган бўлсак, динимизда аёлларга ажратилган ворислик ҳаққи бу уларга нисбатан кўрсатилган жуда катта илтифот ва юксак эҳтиром намунасидир. Чунки ислом аёлларга ҳеч қандай яқинига нафақа қилиш бурчини юкламаган. Ҳаттоки ўзига ҳам сарф қилмайди ва унинг сарф-харажатлари эрининг ё отасининг ёки ўғлининг ва баъзан ака ва шунга ўхшаш яқин қариндошларининг зиммасига юклатилган.

Демак, аёлдан икки баробар кўп мерос олган акаси агар унинг боқувчиси йўқ бўлса ушбу сингилга, ўзининг хотинига, онасига ва бошқаларга сарфлаши керак бўлган бир пайтда, унинг ярмича мерос олган сингил мазкур маблағни фақат ўзи истаган йўлга ишлатиши мумкин бўлади. Кимга кўп эъзоз кўрсатилганини мана шу томонларни эътиборга олиб ҳисобланилса адолатли бўлади манимча.

Исломнинг бошқа ҳукмлари ҳам шундай. Ибодатларни олсак, бу ерда уларга жуда катта эҳтиром кўрсатилганини гувоҳи бўламиз. Уларга жума, жамоат намози, ҳайит намози, жаноза намози ва дафн маросимлари ва бошқа кўплаб амаллар ихтиёрий. Буларнинг барчаси эркаклар зиммасида. Ойлик одати ёки нифоси келиб заифлашиб турган вақтда қайси ғамхўр ё ҳимоячи исломчалик марҳамат кўрсатган. Аксинча, уларни эркак билан тенг деган даъво билан ҳеч бир юмушини соқит қилиш у ёқда турсин ҳатто енгиллатиб ҳам қўймаган.  

Саиджамол Масайитов

ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими

ЎМИ Матбуот хизмати

Бугун, 13 февраль куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари Сирдарё вилоятидаги жоме масжидлар фаолияти билан яқиндан танишдилар. Жумладан, Ховос тумани “Умар ибн Хаттоб”, “Саъду Саид”, “Ховос” ва Бахт шаҳридаги янги бунёд этилаётган жоме масжид бўйича зарур тавсияларни бердилар.
Муфтий ҳазрат дастлаб Сирдарё вилояти Ховос туманида жойлашган “Умар ибн Хаттоб” ва “Саъду Саид” масжидларига бориб, ушбу жомеларда намозхонлар учун яратилган шарт-шароитлар, масжидлардаги қулайликлар, имом-хатиблар фаолияти ва масжид қавми билан танишдилар. Шунингдек, мазкур ишларни янада такомиллаштириш юзасидан фикр-мулоҳазалар билдирдилар.
Сирдарё вилояти Ховос туманидаги “Ховос” жоме масжидида муфтий ҳазратлари Аср намозини масжид жамоаси билан бирга-бирга адо қилдилар. Жомега жам бўлган намозхонлар билан самимий суҳбат қилиб, маҳалла-кўй ободлиги ва масжидга файзу барака тилаб, хайрли дуо қилдилар.
Муфтий ҳазратлари Сирдарё вилояти Бахт шаҳридаги “Бахт” жоме масжидининг манзил-мақомини катта йўл ёқасига кўчириш бўйича амалга оширилаётган ишлар, хусусан, ажратилган майдонни мутасадди ташкилотлар вакиллари билан муҳокама қилдилар. Муфтий ҳазрат диёримизда зиёрат туризми ривожланиши натижасида келаётган сайёҳлар учун шарт-шароитлар ҳозирлаш, йўловчилар ва мўмин-мусулмонлар ибодат қилиши учун қулайлик яратиш мақсадида, “Бахт” жоме масжиди манзил-мақомини катта йўл бўйига кўчириш жуда яхши иш эканини алоҳида қайд қилдилар.
Муфтий ҳазратлари мазкур масжидларга ташрифлари давомида мўмин-мусулмонлар учун ташкил этилган шарт-шароитлар, намозхонлар ибодат қилишлари учун яратилган қулайликларга алоҳида эътибор қаратдилар. Масжидларга жам бўлган мўйсафид отахонлар давлатимиз Раҳбари томонидан халқимиз учун мана шундай шароитлар ҳозирланганига миннатдорлик сўзларини изҳор этиб, она-Ватанимиз ободлиги, халқимиз фаравонлигини тилаб муфтий ҳазратлари бошчиликларида дуои хайрлар қилдилар.
Сафар якунида муфтий ҳазратлари республикамизнинг Тожикистон давлатининг Суғд вилояти Зафаробод тумани билан қўшни бўлган чегара постида ҳам бўлдилар. Муҳтарам Президентимиз ташаббуслари билан Ўзбекистон ва Тожикистон ўртасидаги чегара постлари очилгани икки халқ ўртасидаги дўстлик ришталари қайта тиклангани, яқин қўшничилик муносабатларини янада мустаҳкамлагани ва қариндош-уруғчилик алоқалари йўлга қўйилганидан элу халқ чексиз мамнун эканини таъкидладилар. Мана шундай чегара постларида туну кун хизмат қилаётган ватан ўғлонларининг ҳаққига хайрли дуолар қилдилар.
Шу билан Сирдарё вилояти сафари якунига етди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати