muslim.uz
Намангандаги мадраса устозлари, ходимлари ва талабаларига хайриялар топширилди
Кеча, 9 март куни Наманган шаҳридаги “Ҳидоя” ўрта махсус ислом таълим муассасасининг бир гуруҳ устоз ва талабаларини моддий рағбатлантириш мақсадида тадбир бўлиб ўтди.
Тадбир давомида "Вақф" хайрия жамоат фондининг Наманган вилояти филиали раҳбари Ш.Турсунов томонидан мадрасанинг 2 нафар жонкуяр устозига 5 миллион сўмдан жами 10 миллион сўм, 6 нафар техник- ходимларига 1,5 миллион сўмдан жами 9 миллион сўм, ҳамда 2 нафар намунали талабаларга 3 миллион сўмдан жами 6 миллион сўм, умумий ҳисобда 25 миллион сўм хайрия сифатида тақдим этилди.
“Садақа Аллоҳнинг ғазабини тўсади ва ёмон ҳолда ўлим топишдан сақлайди” (имом Термизий ривояти).
"Вақф" хайрия жамоат фонди Матбуот хизмати
Тазкия ва тарбия: Менга эргашингилар. (Шунда) Аллоҳ сизларни севади – 6 қисм
Шайх Маккий силсиласида суннатга эргашиш асосий рукн. Янгиланган йўлнинг ҳам асос ва рукнлари бўлиб, булар ичида муҳими Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига эргашишдир. Кўп йўллар ўша йўлни тутган қавмнинг тажрибалари ҳосиласи бўлиб, соликини башар тасаввур қила оладиган энг улуғ мақсад, яъни Аллоҳ уни яхши кўришига элтишига Аллоҳ кафил бўлган йўлдир. Зеро, Алоҳ таоло айтади:
“Менга эргашингилар. (Шунда) Аллоҳ сизларни севади”[1].
Шайх Имдодуллоҳ Маккий раҳматуллоҳи алайҳ айтади: “Суннатга эргашиш ҳисларидан бири шуки, суюкли бўлишга ва яқинлашишга сабаб бўлади”. Яъни, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам суннатларига тобе бўлган кишини Аллоҳ яхши кўриб, уни ўзига танлайди ва яқинлаштиради. Аллоҳ таоло айтади:
“Аллоҳ унга (яъни, Ёлғиз Аллоҳга ибодат қилиш бахтига) Ўзи хоҳлаган кишиларни сайлар ва унга (Ёлғиз Аллоҳга) илтижо қиладиган кишиларни ҳидоят қилур”[2]
Суннатга эргашиш – ҳар бир амални Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан деб билганимиз ва у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам қилганларидек бажариш демакдир. Ҳаётнинг ҳамма жабҳасида суннатни ҳакам қилиш қийин эмас. Чунки бунинг учун бизга салаф солиҳларимиз осон йўлни ўргатиб кетганлар. Демак, бу йўлни бошлаб, икки босқични амалга оширишимиз керак.
Биринчиси, амалга ундовчи фикрни ўзгартириш. Бу эртаю кеч қиладиган амалларимизни одатдан ибодатга ўзгартириш деганидир. Бунинг учун ниятни ва амалга ундовчи фикрни ўзгартиришимиз кифоя қилади. Масалан, биримиз қорнимиз очгани учун олдимиздаги ноз-неъматлардан тановул қиламиз. Бунда ниятимиз қорнимизни тўқлаш бўлгани боис, одатий ишимизни қилдик. Демак, на фойдамизга ва на зараримизга амал қилдик. Аммо, агар бизга фарз бўлган нафснинг ҳаққини адо қилиш нияти билан еганимизда, ейиш амалини ибодатга ўзгартирган бўламиз. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, нафсинг учун зиммангда ҳақ бордир”,[3] деганлар. Шунга кўра, ҳузурида ноз-неъмат бисёр, лекин ундан тановул қилмай вафот этган киши ўз жонига қасд қилган ҳисобланиб, охиратда азобланади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам таом тановул қилардилар, бисмиллаҳ билан бошлардилар, Аллоҳга ҳамд айтиш билан тугатардилар. Биз ҳам шу ният ва шу йўл билан таом есак, у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам суннатларига эргашган бўламиз.
Шунингдек, уйга кирганимизда ҳам оиламиз билан суҳбатлашиб ўтиришни одатимиз йўлида қиламиз. Бунда ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига эргашишни ният қилишни лозим тутайлик. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам уйга кирганларида аҳллари билан очиқ юз билан хурсанд бўлиб гаплашардилар. Баъзан уларни хурсанд қиладиган, кулдирадиган гапларни гапирардилар. Бунга мисол, Оиша онамиз розияллоҳу анҳо ривоят қилган Умму Заръ ҳадисидир. Унда ўн битта аёл қизиқ услубда ўз эрларини сифатлаб беришлари келган. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шу ҳадисни завжаи мутаҳҳаралари Оиша ноамизга айтиб берганлар. Ҳадис “Саҳиҳ Бухорий” китобида[4] батафсил келтирилган.
Инсон одатда оиласи билан ҳазиллашиб кулишиб ўтиради. Агар шу амални Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга эргашиш нияти билан қилсак, у зотнинг суннатларига тобе бўлган ҳисобланамиз. Оиша розияллоҳу анҳо айтадилар:
“Ҳайит куни эди. Қора танлилар қалқон ва найзалар билан ўйин қилишарди. Мен ё Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан сўрадим ёки у зотнинг ўзлари: “Томоша қилишни хоҳлаяпсанми?” дедилар. Мен: “Ҳа”, деб жавоб бердим. Мени орқаларида тургиздилар. Яноғим яноқларига тегиб турарди. У зот: “Давом этинглар, эй Бану Арфида”, дердилар. Зериккандим, “Етадими?” дедилар. Мен: “Ҳа”, дедим. У зот: “Боравер”, дедилар”[5].
Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Мўминларнинг иймон жиҳатдан комилроғи хулқи гўзалроғидир. Яхшиларингиз аёлларига яхши (муомалали)ларингиздир”[6].
Ёш болаларни эркалаймиз, уларни хурсанд қилиш учун кулдирамиз, ўзимизни ҳар куйга соламиз. Бу ҳам одат бўлиб қолган. Агар буни Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам кичикларга раҳмли ва меҳрли бўлганлар, деб қилсак, суннатга эргашган бўламиз. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам гул-райҳонлари Ҳасан ва Ҳусайн розияллоҳу анҳулар билан қилган муомалаларини эсга олайлик. Имом Абу Довуд ўзининг санади билан Абдуллоҳ ибн Бурайданинг ўз отасидан қилган ривоятини келтирган: “Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам бизга хутба қилдилар. Ҳасан ва Ҳусайн розияллоҳу анҳумога юзландилар. Икковлари устида қизил кийим бор эди. Тойилиб кетардилар, турардилар. У зот тушиб икковларини олиб, минбарга чиқдилар ва: “Аллоҳ: “Сизларнинг мол-мулкларингиз ва бола-чақаларингиз бир фитна-имтиҳондир, холос”[7], дея рост сўзлаган. Бу иккисини кўрдиму чидаб туролмадим”, дедилар-да, хутбага киришдилар”[8].
Шайх Муҳаммад Тақий Усмоний ҳафизаҳуллоҳнинг асар ва мақолалари асосида Тошкент Ислом институти катта ўқитувчиси Абдулҳодий Ғиёс тайёрлади.
[1] Оли Ирон сураси 31-оят.
[2] Шўро сураси 13-оят.
[3] Сунан Абу Довуд, “Намоздаги қасд бўйича буюрилган амал боби”, 1369-ҳадис.
[4] Никоҳ китоби, “Оила билан яхши муомалада бўлиш боби” 5189-ҳадис.
[5] Саҳиҳ Бухорий, “ҳайит кунида найзалар ва дарақ боби”, 950-ҳадис.
[6] Сунани Термизий, “Хоитннинг ҳаққи тўғрисида келган ҳадислар боби”, 1162-ҳадис. Имом Термизий: “Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳунинг бу ҳадиси “ҳасан саҳиҳ ҳадис”, деган.
[7] Тағобун сураси 15-оят.
[8] Сунан Абу Довуд, “Имом содир бўлган ҳодиса сабабли хутбани тўхтатиши боби”, 1109-ҳадис.
Жиҳод ўзи нима?
"Шайх Зайниддин" жоме масжиди имом-хатиби
Яҳё домла Абдураҳмонов
Билолнинг бошига тушганлар
Тобеин авлодидан Абдуллоҳ ибн Луҳай ал-Ҳавзоний ҳикоя қилади:
Ҳалабда Расули акром соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муаззини Билол Ҳабаший билан учрашдим. Ундан:
– Эй Билол! Пайғамбар алайҳиссалом тирикчилигини қандай ўтказардилар? Шу ҳақда менга гапириб бер, – дедим.
Билол қуйидагиларни сўзлаб берди:
– Пайғамбар алайҳиссаломнинг кўп нарсалари йўқ эди. У зотнинг нубувватлари бошланган кундан бошлаб то боқий дунёга кўчгунларича уй ишларига мен қарашардим. Ёнларига яланғоч мусулмон келиб қолса, дарҳол мени чақирардилар. Мен эса пуллари бўлмаган вақтда Расули акромнинг номидан бирор кишидан қарз олардим-да, яланғоч одамга кийим олиб кийдирардим ҳамда қорнини туйдирардим.
Бир куни мушриклардан бири менга: “Билол, мен ўзимга тўқ одамман. Қарз олишинг керак бўлиб қолганда бошқалардан сўраб юрма, тўғри менинг олдимга кел, мен бераман”, деди.
Мен унинг айтганини қилдим. Бир куни таҳорат олиб, азон айтиш учун ташқарига чиққандим. Ўша чоқ мен қарз олган мушрик ёнида бир неча тужжорлар билан келаётганини кўрдим. Мени кўрди-да:
– Эй Ҳабаш! – деб овоз берди.
Мен:
– Эшитаман, – дедим.
Менга ёқимсиз тиржайган ҳолда яқинлашди ва хунук сўзни айтиб сўкинди. Ортидан:
– Олган қарзингнинг вақти тўлишига неча кун бор, биласанми? – деди.
– Вақти яқинлашиб қолди, – дедим.
– Тўрт кун қолди. Ўшанда олган қарзинг эвазига сени тутиб қул қиламан. Мен у пулни сенга ҳурматли бир зот бўлганинг учун ёки орқангда турган одам обрўли бир одам бўлгани учун бермадим. Менинг қулим бўласан, деб бердим. Худди олдинги каби яна қўй боқишда давом этасан, – деди у.
Бундай вазиятга тушган инсон қандай ғамга ботса, мен ҳам шундай ғамга ботдим. Хуфтон намозини ўқиганимиздан сўнг Пайғамбар алайҳиссалом оиласининг ёнига кетдилар. Орқаларидан бориб, у зотни зиёрат этмоқчилигимни билдирдим. Изн бердилар. Ҳузурига кирганимдан сўнг:
– Ота-онам сизга фидо бўлсин, ё Аллоҳнинг Расули! Қайси куни бир мушрикдан қарз олган эдим-ку, ўша мушрик менга бугун шундай-шундай деди, деб бўлган гапларни айтиб бердим. Энди нима қиламиз, менда ҳам, сизда ҳам унинг қарзни тўлашга етадиган пул йўқ, У кимса мени қул қилиб, қафасга солишни истамоқда. Аллоҳ таоло сизга бу вазиятдан қутуладиган бир имкон юборгунига қадар менга изн беринг, Исломга кирган қабилаларнинг бирига бориб яшириниб юрай, – дедим.
Расули акром:
– Шундай қилишни истасанг, кета қол, – дедилар.
Расулуллоҳнинг олдиларидан чиқиб уйимга келдим. Йўлга чиқиш учун қиличимни, тўрвамни, пойафзалимни, қалқонимни тайёрладим. Тонгга яқин йўлга тушишни ният қилдим. Шу чоқда бир кишининг тўғри мен тарафга қараб келаётганини кўрдим.
Одам:
– Билол! Сени Расули акром чақиряптилар, – деди.
Пайғамбар алайҳиссаломнинг олдиларига бордим. Не кўз билан кўрайки, устларига жуда кўп юк ортилган тўртта туя ерга чўктирилган ҳолда турибди. Пайғамбар алайҳиссаломнинг олдиларига киришга изн сўрадим.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам:
– Мужда, Билол! Аллоҳ таоло сенга қарзингни тўлашга имкон юборди, – дедилар. Аллоҳга ҳамду сано айтдим.
Расули акром яна:
– Ташқарида чўктирилган тўртта туяни кўрдингми? – дедилар.
– Кўрдим, ё Расулуллоҳ! – дедим.
– Ўша туялар ҳам устидаги юклар ҳам сеники. У юкларда кийим-кечаклар ва озиқ-овқатлар бор. Уларни менга Фадақнинг раиси ҳадя этди. Уларни олгин-да қарзингдан қутул! – дедилар.
Мен у зотнинг айтганларини қилиб, туяларнинг устидаги юкни туширдим, ҳайвонларни боғладим. Сўнгра бомдод намозини ўқишга кетдим. Бомдодни ўқиб бўлганимдан сўнг Бақиъ даҳасига бордим. Қўлимни қулоғимга қўйиб: “Пайғамбар алайҳиссаломда кимнинг омонати бўлса келсин”, дея жар солдим. Сўнгра Расули акромда кимнинг қарзи бўлса ҳаммасини тўладим. Охирида озгина нарса ортди. Кун оғиб қолган эди. Тўғри Масжиди Набавийга бордим. Қарасам, Расулуллоҳ ёлғиз ўзлари ўтирибдилар. Салом бердим.
– Нима қилдинг, қарзлардан қутулиб олдингми? – деб сўрадилар.
Мен:
– Аллоҳ таоло Расулининг зиммасидаги барча қарзларни тўлади, ҳеч бири қолмади, – дедим.
– У молдан бирор нарса ортдими?
– Ҳа, ортди.
– Ундай бўлса, мени уларнинг юкидан халос қилишни ўйла. Сен мени бу молларнинг машаққатидан қутқармагунингча оиламнинг ёнига кета олмайман.
Аллоҳнинг севикли Пайғамбари хуфтон намозини ўқиб бўлганимиздан сўнг мени чақирдилар ва:
– У молларни нима қилдинг? – деб сўрадилар.
– Ёнимда турибди. Уларга эҳтиёжи бор бирор кимса чиқмади, – дедим.
Ўша тунда Расули акром уйларига кетмадилар, Масжиди Набавийда ётиб қолдилар.
Эртаси куни оқшомга яқин иккита отлиқ киши келди. Мен уларнинг эҳтиёжлари бўлган кийим ва озиқларни уларга бердим. Хуфтон намози ўқилганидан сўнг Расули акром мени яна чақирдилар ва
– У молларни нима қилдинг? – деб сўрадилар.
Мен:
– Ё Расулуллоҳ! Аллоҳ таоло сизни у молларнинг мажбуриятидан қутқарди, – дедим. Пайғамбар алайҳиссалом у моллардан буткул халос бўлганига севиндилар ва Аллоҳга такбир келтириб, ҳамду сано айтдилар. Сўнгра аёлларининг ёнларига бориш учун уйларига қараб кетдилар, мен ҳам ортларидан юрдим.
Аёлларини бир-бирма бир зиёрат этиб, уларга салом бердилар, сўнгра кечани ўтказадиган аёлининг уйига кирдилар”.
Билол ҳикоясини бундай тамомлади:
“Расули акромнинг тирикчилиги ҳақида сўраган саволингнинг жавоби шудир”[1].
Профессор, доктор Меҳмет Яшар КАНДЕМИРнинг “Саҳобадан 101 хотира” китобидан
Таржимон: Дамин ЖУМАҚУЛ
[1] Абу Довуд, Харож, 33, 35 (Албоний, Саҳиҳи сунани Абу Довуд, II, 262-263); Баззор, Муснад (ношир. Маҳфузурраҳмон Зайнуллоҳ), Байрут-Мадина 1409, IV, 216-218; Табароний, ал-Муъжамил-кабир (Салафий), I, 363-365; Ибн Ҳиббон, ас-Саҳиҳ (Арнаут), XIV, 261-264; Албоний, Саҳиҳи Маворид из-замаън, II, 492-495
Қўшработ туманида “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси давом этиб, Рамазонга тайёргарлик кўрилмоқда
2023 йил 7 март куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси Самарқанд вилояти вакиллигининг ташаббуси ҳамда йиллик иш режасига асосан турли ташкилотлар билан ҳамкорликда ташкил қилинган навбатдаги сайёр йиғилиш Қўшработ туманида ўтказилди. Унда вилоятдаги 16 та шаҳар ва туман бош имом хатиблар ҳамда тумандаги 14 та масжид имом-хатиблари ва ноиблар ҳамкор ташкилот масъуллари ҳамроҳлигида тумандаги 21 та маҳаллага тарқалиб, жойларда аҳолининг кам таъминланган ва нотинч оилаларга ташриф буюрди. Шунингдек, маҳалла марказларида уюшмаган ёшлар билан суҳбатлар ташкил қилинди. Ҳар бир маҳалладаги фуқаролар сони, ижтимоий ҳолати ва муаммолари таҳлил қилинди. Шу билан бир қаторда, вилоят ишчи гуруҳи Қўшработ туманидаги 14 та масжидда пешин намозини ўқиб, йиғилган намозхонларга “Шукр қилиш фазилати”, “Ёшликни ғанимат билинг”, “Аллоҳга таваккул нима дегани?”, “Тинчлик қадри”, “Фарзандларимиз келажагига беэътибор бўлмайлик”, “Ёшлар келажагимиз”, “Ота-онага яхшилик қилиш улуғ савоб”, “Интернетдан фойдаланиш одоблари”, “Ёт ғояларга алданманг”, “Илм олиш фазилатлари” ва шу каби долзарб мавзулар юзасидан маърузалар қилдилар ҳамда намозхонларнинг муаммо ва таклифларини тингладилар.
Ушбу тадбирлар давомида умумий ўрганилган маҳаллалар сони 21 та бўлиб, шундан 13 тасида муаммолар борлиги аниқланди ва барчаси ижрога йўналтирилди. Шунингдек, кам таъминланган 102 оилага ўн миллион беш юз минг сўмлик моддий ёрдам кўрсатилди.
Шундан сўнг, ушбу сайёр учрашувда иштирок этган диний соҳа ходимлари билан таҳлилий йиғилиш бўлиб ўтди. Унда Қўшработ туманидаги маҳаллаларда ўрганилган муаммолар, диний соҳадаги ютуқ ҳамда камчиликлар муҳокама қилинди. Шунинг билан бир қаторда, диний соҳа ходимларига раҳбарлар томонидан масжидларни Рамазон ойига тайёрлаш, масжидларда кутубхона ташкил қилиш ва кенг оммага китобхонликни тарғиб қилиш, аҳоли билан янада яқинроқ ишлаш ҳамда жойларда диний вазиятни соғломлаштириш бўйича керакли кўрсатма ва топшириқлар берилди.
Қолаверса, йиғилиш қатнашчилари иштирокида “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида ҳам тадбир ташкил қилинди. Тумандаги “Давриқўрғон” жоме масжиди ҳудудида диний соҳа ходимлари томонидан 100 дан зиёд маназарали дарахт кўчатлари экилди ҳамда мазкур боққа “Домла Абдуолим” номи берилди.
Мазкур тадбирлардан сўнг, Аллоҳдан юртимиз тинчлиги, осмонимиз мусаффолиги, юртбошимизнинг олиб бораётган ишларига зафарлар сўраган ҳолда хайрли дуолар қилинди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Самарқанд вилояти вакиллиги ахборот хизмати
Мақолалар
