1-қисм, 2-қисм 

Имом Термизий ва Ибн Можа раҳматуллоҳи алайҳумо ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ўз хатосини англаб, тортишувни тарк қилган кишига Аллоҳ жаннат ўртасида бир қаср бино қилади. Ҳақ бўлатуриб, тортишувдан ўзини тийганга эса, жаннатнинг энг юқорисидан қаср қуради” деб марҳамат қилганлар.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадисларида “Сендан маслаҳат сўраган кишига тўгри (йўл) кўрсат, акс ҳолда, унга хиёнат қилган бўласан” ҳамда “Яхшиликка ундовчи одам, яхшилик қилган кабидир”, деб таъкидланган.

Ибн Можа раҳматуллоҳи алайҳ ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимга илмсиз равишда фатво берилса, бунинг гуноҳи фатво берган кимсага бўлади. Кимки ўз биродарига тўғрилик бошқа тарафда эканини била туриб, бошқа бир ишни кўрсатса, батаҳқиқ, унга хиёнат қилган бўлади”, дедилар.

Имом Доримий раҳматуллоҳи алайҳ ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Фатвога журъатли бўлганингиз, дўзахга журъатли бўлганингиздир”, дедилар.

Юқоридаги ҳадиси шарифларга яна бир бор эътибор қаратадиган бўлсак, фатво ва унга оид масалалар ўта масъулиятли иш эканини билиш билан бирга, фатво бериш инсоннинг дунё ва охиратдаги мақомининг қандай бўлишини ҳам белгилаб берувчи ўта нозик омонат – вазифа экани маълум бўлади.

Шайх Рамазон Бутий раҳимаҳуллоҳ эса: “Ҳукм чиқариш илми тиббиёт илми кабидир. Мабодо бировнинг фарзанди оғир касалга чалиниб қолса, у тегишли ташхис қўйиш ва фарзандини даволаш учун тиббиётга оид китобларни титадими ёки малакали шифокорнинг олдига борадими? Тўғрисини айтганда, унинг эси жойида бўлса, кейинги йўлни танлайди! Динда ҳам худди шундай! Аслида бу тиббиётдан ҳам муҳимроқ, шунингдек, қамрови жиҳатидан хавфлироқдир!”, деб таъкидлаганлар.

Хулоса ўрнида айтишимиз лозимки, барча масалаларда, жумладан, оятлар тафсири, ҳадислар шарҳи ва фатволар каби барча масалаларда ҳам мусулмоннинг дунё ва охират ҳаёти учун хайрият ва эзгулик асос қилиб олиниши зарур.

Қуръони карим оятларини ва ҳадисларнинг асл мазмунидан бехабар, уларни ўзи билганича ғаразли талқин қиладиганларга эргашмаслик зарурлигини ҳеч қачон ёддан чиқармаслик муҳимдир. Шу билан бирга, Қуръони карим, ҳадиси шариф ва фатво каби катта омонатлардан кимнингдир ёки муайян бир сиёсий тоифанинг манфаатлари йўлида фодаланиш ҳам катта ҳиёнат ва омонатни зое қилиш эканини англашимиз ва ўзаро бу омонатни етказишимиз бугунги куннинг муҳим талабидир.

Манбалар асосида

Акмалхон Ахмедов тайёрлади

ОЗ-ОЗ ЎРГАНИБ ДОНО БЎЛУР...

*   *   *

Заҳируддин Муҳаммад Бобур хазиналари

*   *   *

МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ

*   *   *

ИЙМОН-ЭЪТИҚОД  КИТОБИ

*   *   *

НАЗМ

Бешинчи муъман биҳнинг шарҳи

Яна охир кунининг иймони,

Будур, айтай, эшитингиз они.

Бурноғи манзил анда гўрдурур,

Гўр элидин Худой сўрдурур.

Ул сўриқчи икки фариштадур,

Ким, бурун бўлди отлари мазкур.

Дер, Худойинг, пайғамбаринг кимдур?

Динингу роҳу раҳбаринг кимдур?

Гар жавобини басавоб дегай,

На алам кўргайу на ғусса егай.

Қабрини кенг Худой қилғай анга,

Равзан учмоқ сари очилғай анга.

Кеча-кундуз анга аён бўлғай –

Ким, ери равзада қаён бўлғай.

Гар жавобини яхши айтмаса,

Тенгри анинг сариға қайтмаса,

Бошиға оҳанин чумоқ егай,

Роҳату айши ал-фироқ, дегай.

Унини топқонида гурз асари,

Эшитур ғайри одамий-парий.

Гар парию башар эшиткайлар,

Ғуссадин  жонларин  эриткайлар.

Қабр ул навъ зўр ила сиққай,

Бир-бирига сўнгакларин тиққай.

Равзан ўлғай анга сақар сариға,

Юз туман ранжу шарар сариға.

Ерини дўзах ичра кўргай ул,

Гаҳ ўту гаҳ ях ичра кўргай ул.

НАСРИЙ БАЁН

Иймон келтириш шарт бўлган бешинчи нарсанинг шарҳи

(Иймоннинг бешинчи шарти)

Яна охират кунига ишонмоқ шартдир, мен айтайин, сиз буни эшит(иб эслаб қол)инг.

Охиратнинг  биринчи  манзили  қабрдир.  Қабр  аҳлини Аллоҳ таъоло (икки фаришта орқали) сўроқ қилдиради. Сўрайдиган у зотлар эса икки фариштадирки, олдинроқ номлари (Мункар ва Накир деб) зикр қилинди.

Улар: “Раббинг ким? Пайғамбаринг ким? Дининг қайси?  Йўлинг қайси ва раҳбаринг ким? (Қибланг қаер?)” деб сўрайдилар.  Агар  киши  жавобини  тўғри  айта  олса,  у  на  алам-азоб кўради, на ғам-ғусса чекади.

Аллоҳ қабрини унга (кўзи етадиган жойгача) кенг қилиб қўяди ва жаннат сари (жаннатдаги манзилини кўриб туриши учун) унга қабрдан бир дарча очиб қўйилади. Ҳар кеча-кундуз  унга  жаннатдаги  жойи  қаерда  эканлиги  аён  бўлиб туради.

Агар  (қабрдаги одам икки фаришта сўроғига) жавобини  яхши  айта  олмаса,  Аллоҳ  у  томонга  қайтмаса, яъни  ундан  юз  ўгирса,  у  бошига  темир  гурзидан  зарбалар  ейди. Раҳмати ва яхши ҳаёти унга ал-фироқ (ал-видо) дейди.  (Чумоқ  – олти қиррали темир гурзи. – “Ғиёс ул-луғот”)

Гурзи асари етиб, у доду фарёд қилганида, унинг фиғону ноласини одамзод ва жин қавмидан бошқа барча мавжудоту махлуқот эшитади. Агар уни жин қавми ва одамзод қавми эшитса эди, ғуссадан (қайғудан) жонлари эриб кетар эди.

Қабр уни куч билан шу қадар қаттиқ қисадики, ҳар қисганида суякларини бир-бирига киритиб юборади. Унга дўзахдаги жойи томон, юз минг азоб ва олов-аланга томон бир дарча очиб қўйилади. У  дўзах  ичидаги  ўз  жойини  гоҳ  олов,  гоҳ  муз  ичида  кўриб туради.

Насрий баён ва шарҳ муаллифи:

Мирзо КЕНЖАБЕК

? "Uzbekistan Airports" АЖ Ахборот хизмати хабарига кўра, Акциядорлик жамияти ва Туризмни ривожлантириш давлат қўмитаси ҳамкорлигида ишлаб чиқилган дастур асосида зиёратчиларни ташиш бўйича мамлакатимиз халқаро аэропортларида хорижий авиакомпаниялар ҳаво кемаларига ерда кўрсатиладиган хизматларнинг асосий турлари учун эълон қилинган тарифларга 50%гача чегирмалар жорий қилинади.

? Шунингдек, парвозлар кўламини кенгайтириш ва Ўзбекистондаги халқаро аэропортлар жозибадорлигини оширишда алоҳида аҳамиятга эга имтиёзлар берилиши ҳам кўзда тутилди. Унга кўра, хорижий авиакомпаниялар ҳаво кемаларига ерда кўрсатиладиган хизматларнинг асосий турлари бўйича эълон қилинган тарифларга 30%гача табақалаштирилган чегирма қуйидаги ҳолларда тақдим этилишини маълум қиламиз:

☑️ Ўзбекистон Республикасининг халқаро аэропортларига янги йўналишлар бўйича парвозларни йўлга қўйиш ва уларни ривожлантириш таклифи билан илк бор мурожаат қилган хорижий авиакомпаниялар учун;

☑️ Ўзбекистон Республикасининг ҳудудий аэропортларига (аэропортларидан) парвозларни амалга ошираётган хорижий авиакомпанияларнинг янги йўналишлари учун;

☑️ мавжуд парвозлар сонидан ташқари шу йўналиш бўйича қўшимча қатновлар учун.