Кейинги пайтларда зиёратгоҳ ва қабристонларга борувчи баъзи кимсалар ўша ердаги зиналар, устунлар, эшиклар, қабрларга эгилиб, уларга юз-кўзларини суртиб, ўпиб, марҳумлардан ҳожатларини сўраш, қабрларни айланиш каби ҳолатлари тез-тез кузатилмоқда.

Ислом дини кўрсатмаси бўйича бундай қилиш ҳаром амал, ширк амал бўлиб, инсоннинг иймонига футур етиб қолиши мумкин.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилган:

“Албатта, Аллоҳ ўзига (бирор нарса) шерик қилинишини кечирмайди. Бундан ўзга (гуноҳлар)ни (Ўзи) хоҳлаган кишилар учун кечиргай. Кимда-ким Аллоҳга ширк келтирса, демак, у (тўғри йўлдан) жуда узоққа адашибди” (Нисо сураси, 116-оят).

Мусулмон банда барча ҳожатларини фақатгина Аллоҳ таолодан сўрайди, Унгагина сажда, ибодат қилади. Ёрдам, мадад, эҳтиёж ва шифони ҳам фақат Ундан сўрайди.

Аллоҳ таоло яна бир оятда бундай марҳамат қилган:

“...Бас, кимки Парвардигори билан мулоқотда бўлишдан умидвор бўлса, у ҳолда эзгу амал қилсин ва Парвардигорига ибодат қилишда ҳеч кимни (Унга) шерик қилмасин!” (Каҳф сураси, 110-оят).

Шунингдек, қабристонларда қабрдаги марҳумга атаб жонлиқ сўйиш каби ҳолатлардан ҳам тийилиш керак! Жонлиқ фақат Аллоҳ учун, Унинг розилиги учун сўйилади.

Мусулмон банда ширк, ҳаром амалларнинг барча кўринишларидан йироқ бўлиши керак!

Зиёратгоҳларга олиб борилган болаларнинг ота-оналарига тақлид қилиб мазкур оғир гуноҳ ишларни қилиши, улардан ширк амалларни ўрганиши ўта ачинарли ва қўрқинчлидир. Буларнинг ҳаммаси диний илм етишмаслиги, ўқиб-ўрганишга қизиқмасликнинг оқибатидир.

Афсуски, баъзи жойларда зиёратгоҳларга боришнинг ўзини дин деб тушунувчилар ҳам бор. Гўё уларнинг наздида ойда-йилда бир марта бирор авлиёнинг қабрини зиёрат қилиб келса, шу билан бўлди. Бошқа амалларни қилмай, намоз ўқимай, закот бермай, ҳалол-ҳаромнинг фарқига бормай яшашади. Бу жуда оғриқли ва мусибатли ҳолатдир. 

Бир неча йил аввал Ўзбекистон Мусулмонлари идораси томонидан шундай ҳолатлар юзасидан “Дарахт ва тош кабиларни муқаддас деб билишнинг ширклиги ҳақида”ги фатво эълон қилинган. Шунингдек, зиёратгоҳларга зиёрат қилиш одоблари ҳақида лавҳалар ҳам қўйилган эди.

Динимизда қабристон зиёрати одоблари бўйича кўрсатмалар бор. Қабрни зиёрат қилишга борган одам аввало қабристон аҳлига салом беради. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан бу борада бир қанча ҳадислар ворид бўлган.

Бурайда розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам уларга қабристонга чиққанларида “Ассалому алайкум аҳлад дияри минал муъминийна вал муслимийн. Ва иннаа иншаа Аллоҳу бикум лааҳиқуун. Асъалуллоҳа ланаа ва лакумул ъаафияҳ” дейишни таълим берардилар”. Имом Муслим ривоятлари.

Ҳадисдаги дуонинг маъноси: “Ассалому алайкум, мўмин мусулмонлар диёри аҳли! Биз ҳам, иншааллоҳ, сизларга қўшиламиз. Аллоҳдан бизга ҳам, сизга ҳам офият сўраймиз”.

Кейин Қуръон суралари, оятларидан ўқиб, савобини марҳумларнинг руҳига бағишланади. Ўлим эсга олинади, унга яхши тайёргарлик кўриш кераклиги, солиҳ амалларни кўпроқ қилиш лозимлиги кўз ўнгидан ўтказилади. Қабрларни босмай, устига ўтирмай, одобга риоя қилинади.

Аллоҳ таоло барча одоблар қатори қабристон зиёрати одобларига ҳам риоя қилишимизни насиб этиб, ширк, ҳаром амаллардан барчамизни Ўзи сақласин! Омин!

Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

Британиянинг "Metro" газетаси мухбири Ўзбекистондаги саргузаштлари ҳақида мақола ёзди. У мақоласида тарихсевар саёҳатчилар Ўзбекистонга бориши кераклигини айтган.

Британиянинг "Metro" кунлик газетасида нашр мухбири Ричард Меллорнинг Ўзбекистон бўйлаб саёҳати ҳадиги мақоласи чоп этилди. Мақолада ёзилишича, Ричард Меллор Тошкент, Самарқанд, Бухоро ва Хива шаҳарларида бўлган. У Тошкентни турли-туман гўзал миллий таомлари ва сайёҳлик масканлари билан ёдда сақлаб қолганини ёзган.

“Масалан, мен минг йиллик Қуръонни кўрдим. Мени ҳайратда қолдирган нарса, йўлдаги машиналар ва метро станцияларида сўнгги поезднинг жўнаш вақтини кўрсатувчи рақамлар", деб ёзади у.

Меллор Буюк Британия фуқаролари учун визасиз режим Ўзбекистонни жозибали сайёҳлик масканига айлантираётганига ишонч билдирган. “Metro” мухбири Самарқанд, Бухоро ва Хивани “бу шаҳарлар – туризм соҳасидаги ғалаба”, деб изоҳлаган.

“Самарқанддаги бош майдон – жилоланиб турган Регистон Марказий Осиёнинг исломий буюклигини акс эттириб турибди”, деб ёзади Ричард Меллор. “Тарихни билишни ва Буюк Ипак йўли маданияти билан танишишни истаган тарихсеварлар Ўзбекистонга бориши керак. Улар дунё харитасида айнан шу нуқтани – Ўзбекистонни танлаши керак”, деб ҳисоблайди муаллиф.

Журналист Бухородаги барча меъморий обидалар, диққатга сазовор жойларнинг бир-бирига яқинлиги каби афзалликларга эътибор қаратган. “Биз ноодатий Боло-Ҳовуз масжидидан қадимда Бухоро амирлари яшаган Арк саройига пиёда бордик”, дея ҳикоя қилади Ричард.

Британиялик журналистнинг Ўзбекистондаги охирги сайёҳлик манзили Хива бўлган. У ерда журналист тарихий жойлар билан бир қаторда, қўғирчоқ устахонасига ҳам борган.
“Агар мен бироз қолсам, эҳтимол усталар менга ўхшаган қўғирчоқни ясашар эди”, деди у ўз таассуротларида.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шайтонни душман эканини, уни Ўз раҳматидан узоқлаштирганини эълон қилган. Барчамиз Роббимиздан бизни раҳматидан узоқ қилмаслигини сўраймиз.

Аббосий халифалардан бирига сарой аъёнлари босим ўтказиб, халифаликдан кетишини талаб қиладилар. Халифа бу талабга рози бўлиб, халифаликдан кетаётганда, “Эй Аллоҳ, мени халифаликдан бўшатдинг. Аммо раҳматингдан узоқлаштирмагин!” деб дуо қилган экан.

Аллоҳнинг раҳмати, Унга яқин бўлиш нима?

Атрофингдаги баъзи яхши инсонлар сенга яқин бўлса, қанчалик хурсанд бўлиб, кўнглинг кўтарилади. Энди Аллоҳга яқин бўлиш ҳақида нима деб ўйлайсан?

Инсон ўзига ўхшаган инсонларга, улар билан бирга яшаётганда, бирга овқатланаётганда, уларнинг зиёратига борганда яқин бўлади. Аммо Аллоҳ таолога яқин бўлиш Унга гўзал ибодат қилиш билан бўлади.  

Агар пешонангни У Зот учун ерга қўйиб сажда қилсанг, мана шу Унга яқинлашиш бўлади.

Аллоҳнинг Уйида – масжиддалигингда Унга яқин бўласан.

Аллоҳнинг солиҳ бандалари – уламолар, қорилар билан бирга ўтирсанг, улардан Қуръонни, Исломни ўргансанг, Аллоҳга яқин бўласан.

Уйингдаги жойнамоз солинган хонангда намоз ўқисанг, фарзандларинг ортингда, аёлинг уларнинг ортидаги жойнамозда намоз ўқиса, мана шу Аллоҳ таолога яқин бўлишдир.  

Кўчага чиқиб, йўлда кетаётганингда, йўл четида фақирликдан қийналиб, ўзи ва боласи учун нон топиш мақсадида аравани, қандайдир оғир юкни кўтариб кетаётган, меҳнат қилаётган аёлни кўриб қолсанг, Аллоҳ таолога яқин бўлишни истасанг, ана шу мискинлар ёнига бориб, уларга пул, нон, кийим-кечак бер, ана шунда Аллоҳ таолога яқин бўласан. Шарти – сен бу ишни фақат Аллоҳ таолонинг розилиги учун қилишинг керак. Агар сен уларга пулингдан бериб, уларнинг юзини тиланчиликдан, фақирликдан сақланишига сабаб бўлсанг, инша Аллоҳ, У Зот охиратда сенинг юзингни дўзах оловидан сақлайди.

Банда ибодат қилар экан, қалбида Аллоҳ таоло унинг ибодатларига мутлақо муҳтож эмаслигини, аксинча, банданинг ўзи Роббисига ўта муҳтожлигини ҳис қилиб, ихлос билан ибодатини адо этса, ўша банда Аллоҳ таолодан дуо қилиб сўраса, У Зот унинг дуоларини ижобат этади, Ўзининг раҳматига яқин қилади.

Аллоҳнинг раҳматига сазовор бўлиш учун Аллоҳнинг ғазабига дучор бўлган, Унинг лаънатига учраганларнинг қиссасини, нима сабабдан лаънатга учраганларини ўқиб, ўша кимсалар содир этган жиноятлардан узоқлашиб, Аллоҳ таолонинг раҳматига эришганларга ўхшашга уриниш лозим.

Ибодатларингдан сўнг, қўлингни дуога очиб, “Эй Роббим, мен сени Роббим деб рози бўлдим. Сен ҳам мени бандам деб рози бўлгин!” дея дуо қил.

Аллоҳ таоло мўмин-мўминаларнинг обрўларини ерга урувчи, уларни ҳақорат қилувчиларни лаънатлаган. Сен диндош биродарларингни ҳақорат қилиб, уларнинг шаъни тил теккизишдан узоқ бўл!

Аллоҳ таоло рибо еювчиларни лаънатлаган. Сен рибонинг озини ҳам, кўпини ҳам тарк эт, ундай нарсалардан узоқлаш!

Шайх Солиҳ Мағомисий ҳафизаҳуллоҳнинг мавъизаларидан

Нозимжон Ҳошимжон таржимаси

Ҳаббл космик телескопи Ер орбитасидаги автоматик обсерватория бўлиб, астроном Эдвин Ҳаббл номига қўйилган.

Ҳаббл телескопи NASA (АҚШ Аэронавтика ва космик фазовий тадқиқотлар миллий бошқармаси) ва Европа космик агентлигининг қўшма лойиҳаси бўлиб, NASAнинг “катта обсерватория”си туркумига киради.

Ушбу телескоп денгиз сатҳидан 569 км баландликдаги орбитада парвоз қилиб, Ер атрофини 96-97 дақиқада тўла айланиб чиқади. Тезлиги сониясига 7500 метрга етади.

1990 йил 24 апрелда орбитага олиб чиқилган. 2030 йилдан кейин орбитадан чиқариб ташлаш кўзда тутилган.

Телескопнинг оғирлиги 11 тонна. Диаметри 2,4 метр, фокус масофаси (обеъктив билан окуляр ораси) 57,6 метрни ташкил этади.

У ультрабинафша, кўринадиган (оддий) ва инфрақизил нурланишларни аниқлаб, тасвирга олади. Унинг асосий вазифаси орбитада туриб, Ерга келадиган турли узунликдаги нурларни, электромагнит тўлқинларни аниқлаш, шу орқали турли юлдузлар, галактикалар ва бошқа осмон жисмлари хусусиятини ўрганишдан иборатдир. Атмосфера таъсирининг йўқлиги туфайли Ҳаббл телескопининг ҳал қилувчи кучи, аҳамияти Ердаги унга ўхшаш телескопдан 7-10 баробар юқори.

Мўмин-мусулмон одам атрофини ўраб турган борлиққа, ерда ўсиб турган ўсимликлар, устидаги осмон ва ундаги юлдуз, сайёраларга ибрат назари ила боқиб, бу нарсалар бежизга яратилмаган, ҳар бири ҳикмат билан, аниқ мақсадда яратилган дея тафаккур қилиши лозим.

Оддий кўз билан қараганимизда осмонда ажиб гўзалликларни кўрамиз. Энди самога телескоп орқали назар солсак, осмон жисмларини, уларнинг жозибасини кўриб, Роббимизнинг қудрати олдида нақадар ожиз, заиф эканимизни янада кўпроқ ҳис қила бошлаймиз.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لآيَاتٍ لِّأُوْلِي الألْبَابِ

الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَاماً وَقُعُوداً وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلاً سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ

“Албатта, осмонлару ернинг яратилишида ва кеча-кундузнинг алмашинишида ақл эгалари учун белгилар бор”. (Осмонга назар солиб, ақлини ишлатган одам, ерга назар солиб, ақлини ишлатган одам, кечаю кундузнинг алмашишига назар солиб, ақлини ишлатган одам, албатта, Аллоҳнинг ягоналигига, қудратига, яратувчилигига қоил қолмасдан иложи йўқ.)

“Аллоҳни тик турган, ўтирган ва ёнбошлаган ҳолларида эслайдиган, осмонлару ернинг яратилишини тафаккур қиладиганлар: “Роббимиз, буни бекорга яратганинг йўқ, Ўзинг поксан, бизни ўт азобидан сақлагин”. (Оли Имрон сураси, 190-191-оятлар)

Википедия маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади