Жазирама иссиқда дарахт, уй, том кабиларнинг соясида туриш кишини иссиқдан бироз салқинлаб олишига ёрдам беради. Ҳа, инсон қаттиқ иссиқ бўлган пайтларда соя-салқин жой топишга интилади. Бу дунёнинг иссиғидан соя жойларга қочишга интилган инсон солиҳ амалларни кўпроқ бажариб охират иссиғидан соя-салқин жойга қочишга уринмайди ёки уринувчилар жуда озчиликни ташкил этади.

Бу дунёда қуёш биздан 150 миллион километр узоқликда туриб сочаётган нури, тарқатаётган иссиғига шунчалик бетоқат бўлиб, салқин жойларга қочамиз. Лекин охиратда қуёш бандаларнинг бошларига яқин олиб келинади.

Қани айтингчи, ундай масофадан келаётган иссиқликни тасаввур қила оламизми?

Ўша кунда соя-салқин жойларда туришга бу дунёдагидан кўра кўпроқ муҳтож бўлишимизни яхшилаб ўйлаб кўрайлик!

Қуёш бошимиз устида туриб иссиқ пуркаётган, одамлар бу дунёдаги амалларига қараб турли даражада терларига ботаётган вақтни ўйлаб кўрайлик!

Ана шундай оғир дамларда соя-салқин жойларда роҳатланадиганлар ҳам бўлади. Буни биламизми?

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда ўнг томон эгаларига бериладиган неъматларни зикр қилиб шундай марҳамат қилган:

وَأَصْحَابُ الْيَمِينِ مَا أَصْحَابُ الْيَمِينِ فِي سِدْرٍ مَّخْضُودٍ وَطَلْحٍ مَّنضُودٍ وَظِلٍّ مَّمْدُودٍ وَمَاء مَّسْكُوبٍ وَفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ لَّا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ وَفُرُشٍ مَّرْفُوعَةٍ

“Ўнг тараф эгалари. Ўнг тараф эгалари не(саодатлилар)дир! Улар тиконсиз сидрзорлардадир. (Сидр-ҳушбўй ҳидли бута бўлиб, араблар уни ҳиди учун яхши кўрар эканлар. Аммо тикани жуда кўп бўларкан.) Сермева бананзорлардадир. Ва ёйилган соялардадир. Оқар сувлардадир. Сероб мевалардадир. Тугамайдиган ва ман қилинмайдиганлардадир. Баланд-баланд кўрпачалардадир” (Воқеа сураси, 27-34-оятлар).

Ушбу оятда ўнг томон эгалари жуда кўп неъматлар ичида бўлишлари баён этилиб, шулар орасида “Ва ёйилган соялардадир” деган неъмат ҳам зикр қилинмоқда. Демак, “ёйилган соя” жаннат аҳли учун ато этиладиган неъматлардан бири экан.

Маълумки, охиратда маълум тоифа кишилар Аллоҳнинг соясида бўлишади. Ушбу ҳадиси шариф шу ҳақида:

 عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: سَبْعَةٌ يُظِلُّهُمْ اللهُ فِي ظِلِّهِ يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلاَّ ظِلُّهُ: الإِمَامُ الْعَادِلُ وَشَابٌّ نَشَأَ فِي عِبَادَةِ رَبِّهِ وَرَجُلٌ قَلْبُهُ مُعَلَّقٌ فِي الْمَسَاجِدِ وَرَجُلاَنِ تَحَابَّا فِي اللهِ اجْتَمَعَا عَلَيْهِ وَتَفَرَّقَا عَلَيْهِ وَرَجُلٌ طَلَبَتْهُ امْرَأَةٌ ذَاتُ مَنْصِبٍ وَجَمَالٍ فَقَالَ: إِنِّي أَخَافُ اللهَ وَرَجُلٌ تَصَدَّقَ أَخْفَى حَتَّى لاَ تَعْلَمَ شِمَالُهُ مَا تُنْفِقُ يَمِينُهُ وَرَجُلٌ ذَكَرَ اللهَ خَالِيًا فَفَاضَتْ عَيْنَاهُ. رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ وَالتِّرْمِذِيُّ وَالنَّسَائِيُّ وَمَالِكٌ وَأَحْمَدُ وَابْنُ خُزَيْمَةَ وَابْنُ حِبَّانَ وَالْبَيْهَقِيُّ وَالطَّبَرَانِيُّ.

Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳу Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қиладилар: “Етти тоифа кишиларни Аллоҳ таоло У Зот соясидан бошқа соя бўлмайдиган кунда Ўз соясига олади. (Булар:) одил имом, Парвардигорига ибодат қилиб улғайган йигит, қалби масжид билан боғлиқ бўлган киши, Аллоҳ учун бир-бирини яхши кўриб, У Зот учун йиғилган ва ажрашган кишилар, мансаб ва чирой соҳиби бўлган аёл ундан (лаззат олишни) талаб қилганида, “мен Аллоҳдан қўрқаман”, дея рад қилган киши, ўнг қўли берганни чап қўли билмайдиган тарзда махфий садақа қиладиган киши, ёлғиз қолганида Аллоҳни зикр қилиб кўз ёш тўккан киши” (Бухорий, Муслим, Термизий, Насоий, Молик, Аҳмад, Ибн Хузайма, Ибн Ҳиббон, Байҳақий ва Табароний ривояти).

Ушбу ривоятда қиёмат куни Аллоҳнинг иноятига сазовор бўлувчи кишилар зикр қилинмоқда.

Ҳадисдаги “Аллоҳнинг сояси” уламолар томонидан бир неча хил таъвил қилинган:

1. Арш сояси;
2. Тубонинг сояси;
3. Жаннат сояси;
4. Аллоҳнинг раҳмати, ҳимояси ва паноҳи.

Аллоҳнинг Аршининг соясида, раҳмати остида туриш учун раҳбар адолатли бўлиши, йигит Аллоҳга ибодат қилиб улғайган бўлиши, қалбларимиз масжидларга боғлиқ бўлиши, бир-биримизни Аллоҳ учун яхши кўриб, Унинг розилиги учун тўпланиб, Унинг розилиги учун ажрашишимиз, аёл киши зинога чорлаганда “мен Аллоҳдан қўрқаман” дея олишимиз, садақани риёдан сақлаб, ўта махфий тарзда беришимиз, ёлғиз қолганимизда гуноҳларимизни, Аллоҳнинг иқобини эслаб кўз ёши тўкишимиз керак.

Биз бу ҳадисда зикр қилинган амалларни ихлос билан бажарсак, ана ўшанда охиратдаги қуёш иссиғидан омонда, роҳат ичра бўламиз. Бироқ соянинг узунлиги қанчалик бўлишини Аллоҳ таолонинг Ўзи билади.

Маълумот ўрнида: қуйидаги расмга эътибор беринг. Коста-Рика, Колумбия, Таиланд каби давлатларда ўсадиган дарахт бўлиб, соянинг узунлиги ўртача 25-35 метрлар орасида бўлиб, баъзан 50 метргача етар экан.

Аллоҳ таоло барчамизни қиёмат куни Ўзининг Аршининг соясида турадиганлар сафида қилсин!

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

5- حديث أَبي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه أَنَّ أَعْرابِيًّا أَتَى النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقالَ: دُلَّني عَلى عَمَلٍ إِذا عَمِلْتُهُ دَخَلْتُ الجنة قَالَ: تَعْبُدُ اللهَ لا تُشْرِكُ بِهِ شَيْئًا، وَتُقيمُ الصَّلاةَ المَكْتُوبَةَ، وَتُؤَدِّي الزَّكَاةَ الْمفْروضَة وَتَصُومُ رَمَضانَ قَالَ وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لاَ أَزِيدُ عَلى هذا فَلَمّا وَلّى، قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَلْيَنْظُرْ إِلى هَذا ₍

5- Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадис: Бир бадавий араб Пайғамбар соллоллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларига келиб шундай деди: “Менга шундай амални кўрсатингки, ўша амални қилиб жаннатга кирай”. У Зот: “Оллоҳга бирон нарсани шерик келтирмасдан ибодат қиласан, ёзилган – фарз қилинган намозни барпо қиласан, фарз қилинган закотни адо этасан, Рамазон (рўзаси)ни тутасан”, дедилар. Аъробий: “Жоним Қўлида бўлган Зотга қасамки, бунга қўшимча қўшмайман”, деди. У қайтиб кетгач, Пайғамбар соллоллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким жаннат аҳлидан бўлган кишини кўргиси келса, ана у (киши)га қарасин”, дедилар.

Арабчадан Зиёуддин МАНСУР таржимаси

Изоҳ: Ушбу ҳадисда ҳаж ҳақида гап йўқ. Бундан кўринадики, бу ҳадисдаги воқеа Ҳаж фарз бўлишидан олдин бўлиб ўтган.

Динимиз ахлоқ динидир. Инсонларни садақа беришга тарғиб қилар экан, садақани миннат қилмай, фақирнинг дилини оғритмай беришга буюради. Зеро, миннат садақанинг савобини йўққа чиқарувчи иллатдир.

Аллоҳ таоло бу ҳақида шундай марҳамат қилади:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأذَى كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلاَ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ

“Эй иймон келтирганлар! Садақаларингизни миннат ва озор бериш билан, молини Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирмаса ҳам кишиларга риё учун нафақа қилганга ўхшаб бекорга кетгазманг” (Бақара сураси, 264-оят).

Садақанинг савоби кўп, риёдан холи бўлиши ва энг муҳими – фақирнинг ҳижолат бўлмаслиги учун уни махфий бериш мақсадга мувофиқдир. Зеро махфий садақа берувчиларга кўп мукофотлар ваъда қилинган.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

إِن تُبْدُواْ الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَإِن تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاء فَهُوَ خَيْرٌ لُّكُمْ وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِّن سَيِّئَاتِكُمْ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ

“Садақани ошкора қилсангиз қандоқ ҳам яхши. Агар махфий қилсангиз ва фақирларга берсангиз, бу сиз учун яхшидир. Сиздан гуноҳларингизни ювади. Ва Аллоҳ қилаётган амалларингиздан хабардордир” (Бақара сураси, 271-оят).

Демак, ушбу оятга кўра, садақа берадиган кишиларнинг гуноҳлари кечирилар экан. Бу эса садақа учун ато этиладиган энг катта мукофотлардан биридир.

Саҳиҳ ҳадислардан бирида қиёмат куни Аллоҳ таолонинг Аршининг соясида турувчилар орасида “садақани махфий қилиб, ҳатто чап қўли ўнг қўли қилган нафақани билмай қолган одам” ҳам зикр қилинган.

Демак, махфий равишда қилинган садақа соҳибининг Арш соясида туришига сабаб бўлар экан.

Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Махфий садақа Аллоҳ таолонинг ғазабини сўндиради” деганлар (Термизий ривояти).

Юқоридаги оятлар ва ҳадисларга амал қилиб, мўмин-мусулмонлар доимо садақани махфий тарзда қилишга ҳаракат қилганлар. Ҳатто турли даврларда бу ишга ҳукумат даражасида эътибор берилган. Садақани яширин тарзда қилишга ундовчи ана шундай ишлардан бири «Садақа тоши»дир.

Усмонлилар султонлиги даврида ҳар бир кўча, маҳалла бошида ва жомеъ масжидларнинг олдида «Садақа тоши» ўрнатилган. Унга кирган қўл садақа қилаётган бойнинг қўлими ёки садақа олаётган фақирнинг қўлими, ҳеч бир инсон билмаган. Қолаверса, унга қўйилган ёки ундан олинган пулнинг миқдорини ҳам бошқалар билишмаган. Шу йўл билан садақа берувчининг садақаси махфий бўлишига ва садақа олувчининг ноқулай вазиятдан, хижолатли ҳолатдан чиқишига ҳаракат қилинган.

«Садақа тошлари» одатда бир ярим-икки метр баландликда бўлган. Бойлар қўйиб кетган садақа пулларидан фақирлар эҳтиёжларига яраша олиб кетаверганлар. Бугунги кунда ҳам Туркиянинг бир қанча вилоятларидаги жомеъ масжидлар олдида ҳамда кўчалар бошида Исломий гўзал хулқ – фақирнинг қалбини синдирмаслик, садақани холис ва махфий қилиш аломатлари бўлган «Садақа тошлари» мавжуддир.   

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

1.Ота-онасига оқ бўлган жаннатга кирмайди.
Расулуллоҳ соллАллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: “Аллоҳ таоло уч кимсага жаннатни ҳаром қилди (ҳадис ниҳоясида) Ота-онасига оқ бўлганни (зикр қилди)”. Саҳиҳ ҳадис.
Яна у зот айтдилар: “Ота-онага оқ бўлган кимса жаннатга кирмайди”.
2. Оқ бўлган кимсанинг савоб амаллари қабул бўлмайди.
3. Оқ бўлганга лаънат ўқилур.
Расулуллоҳ соллАллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Ота-онасини ҳақорат қилганни Аллоҳ лаънатлар”.
4. Оқ бўлганнинг жазоси тезлашур.
Абу Бакр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллАллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Золимлик ва ота-онага оқ бўлиш Аллоҳ таоло Охиратда берадиган жазосидан аввал бу дунёнинг ўзида бу жиноят эгасига азобини тезлатишига энг лойиқ гуноҳдир”.
5. Оқ бўлганнинг ризқи кенг, умри узун бўлмас.
6. Ота-онасига оқ бўлганнинг фарзандлари ҳам ўзига оқ бўлурлар. (Мана шу уларнинг қилмишларига) яраша жазодир!
7. Оқ бўлган кимсага ваъда қилинган қаттиқ азоб бордир.
8. Одамлар орасида ота-онасига оқ бўлганнинг номи хунук бўлур.
9. Оқ бўлганнинг ишлари юришмас, истаган нарсаси амалга ошмас. Ундайларга яхшилик эшиги беркилур.
10. Ота-она ўзларига оқ бўлган фарзандларини дуоибад қилурлар. Парвардигор уларнинг дуоларини ижобат этар. Ундай кимса дунё-ю Охиратда зиён топар. Мана шу очиқ зиёндир.
11. Ота-онасига оқ бўлганнинг ҳаёти қуйида келтирилажак ҳикоялардагидек аламли ва оғриқли ҳолда ниҳоя топар.

Иброҳим Ҳозимий ОҚПАДАРЛИК ОҚИБАТЛАРИ китобидан

Ал Мустафо халқаро университетининг Ҳиндистондаги бўлими томонидан ушбу ҳафтада Қуръони каримдан таълим берувчи ўқитувчиларни тайёрловчи курслар ташкил этилди. Бу ҳақда iqnanews.ru хабар берди.

Қуръони каримни ўқиш ва ҳифз қилиш ушбу курсларнинг асосий таълим дастури ҳисобланади. Курслар Лакнав шаҳрида ташкил этилгани айтилмоқда.

Нурул Мустафо Қуръон ва Ҳадис маркази ҳамкорлигида ушбу курслар учун дастур тузилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати