muslim.uz
Хоҳлаган одам пирлик, муридлик даъвосини қилиши мумкинми?
Тасаввуф, тариқат нима? Улар замирида қандай мақсад мужассам? Моҳиятида нима бор?
Аслида тариқат – руҳий, маънавий покланишга даъват этувчи, инсонпарварлик ғояларини тарғиб этувчи йўналиш бўлиб, ислом дини кенг тарқалишида тасаввуф ҳам муҳим ўрин тутади. Зеро, тасаввуф таълимоти вужудга келган даврда халқни ягона мақсад атрофида бирлаштирган, жамиятнинг турли табақалари ўртасида дўстлик, биродарлик ришталари илдиз отишига замин яратган. Ўз вақтида тасаввуфнинг ўзига хос санъати, мусиқаси, меъморчилиги юзага келган эди.
Марказий Осиёда тасаввуф тариқатлари ривожида юртимиздан етишиб чиққан Нажмиддин Кубро, Абдухолиқ Ғиждувоний, Баҳоуддин Нақшбанд, Хожа Аҳрор Вали, Хожа Муҳаммад Парсо каби алломаларнинг хизмати катта бўлган. Шу жумладан, тасаввуф тариқатида катта ўрин тутган Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари биринчидан, ислом шариати мезонларини маҳкам ушлаган ва уларнинг бузилишига йўл қўймаган. Иккинчидан, бу таълимот чин инсоний ғоялар ва фазилатларни илгари сурган, жамиятнинг турли вакиллари ўртасида жувонмардлик ришталари пайдо бўлишига сабабчи бўлган эди. Бунинг ортида одамлар бир-бирларига моддий ва маънавий ёрдам бера бошлаганлар, ҳар қандай қийинчиликни ҳамжиҳатлик билан енгиб, шодликларни баҳам кўрганлар. Шу сабаб уларнинг фаолияти бутун ислом оламига ўз таъсирини ўтказган.
Айни вақтда мусулмон дунёсининг деярли барча мамлакатларида турли тасаввуфий тариқатлар вакиллари фаолият юритади. Бироқ уларнинг кўпчилиги тасаввуф таълимотининг илк ғояларидан анча узоқлашиб кетганини айтиш ўринли. Шайхлик мақоми маблағ тўплаш манбаи бўлиб қолган ҳолатлар ҳам йўқ эмас. Баъзи мамлакатлардаги кўплаб тариқат вакиллари томонидан шайхларининг ўта муболаға билан улуғланиши, уларнинг тавоф қилиниши, шайхларнинг ўз тарафдорлари ва муассасалари мавжудлиги фикримиз исботи бўла олади.
Афсуски, кейинги йилларда айрим шахслар тариқатни муридбозликка, мансаб, мол-дунё орттириш манбаига айлантириб олдилар. Шу сабабли улар ҳақида сўз юритишга мажбур бўлмоқдамиз. Мақсадимиз кимнидир, ниманидир айблаш, узоқ тарихга эга тариқат йўналишини танқид қилиш ёки тасаввуфни инкор этиш эмас. Бироқ, муборак динимизнинг асл мазмун-моҳиятини бузиб, унинг ҳаётбахш таълимотларини нотўғри талқин қилувчиларни кўриб, томошабин бўлиб туриш ҳам инсофдан эмас.
“Тасаввуф” атамасининг келиб чиқиши тўғрисида бир неча қарашлар мавжуд. Уларнинг аксариятида мазкур атаманинг арабча “сувф” – “жун” сўзидан келиб чиққани қайд этилади. Аввало, бу атама луғавий маъно жиҳатидан тўғри. Негаки, кўп ибодат билан машғул кишилар кийимни жуда содда кийишган. Одатда уларнинг кийимлари фақат жундан иборат бўлган. Зеро, тасаввуфга эргашган шахслар таналарини риёзатга чиниқтириш учун ҳамда дунёнинг моддий бойликлари дабдабасидан юз ўгирганликларининг исботи сифатида қаттиқ жундан тўқилган либос кийиб юрганлар.
Имом Сухравордий фикрича, тасаввуф таърифининг мазмуни – икки минг атрофида. Яна бошқалари тасаввуф таърифининг зиёда бўлиши ёки хилма-хиллиги бу йўналишнинг кенглигини билдиради, деб таърифлашган. Шуни қайд этиш лозимки, уларнинг йўналишлари, таҳсиллари, кўрсатмалари шўролар даврида барбод бўлган эди. Шунинг учун тасаввуф тариқат йўналишларида ҳеч қандай адабиёт, мактаб, билим даргоҳи мавжуд эмасди. Шариат билимларини ўрганишда фойдаланилаётган олийгоҳ ва мадрасалар каби билим даргоҳлари йўқ эди.
Бу ўз-ўзидан тариқатчилик соҳасида илмий-амалий кўрсатма деярли йўқ дегани эмасми? Демакки, бу соҳанинг мутахассислари ҳозирда юртимизда мавжуд эмас. Бироқ, мўътабар зотларнинг мақом ва лавозимларини давом эттириш даъвоси билан юртимизнинг бир неча жойларидан пирлик даъвосини қилаётганлар кишини таажжубга солади. Улар машҳур тасаввуфчиларнинг йўналишларини танлаганликларини пеш қилиб, ўзларига мухлис орттирмоқдалар. Бу ўз навбатида қатор саволларни юзага келтиради:
хўш, тасаввуф йўналишида ким хоҳласа пирлик, яна ким хоҳласа муридлик даъвосини қилиши мумкинми?
Пирлик даъво қилаётган шахслар қайси бир тариқат вазифаларини бажариб, зоҳирий ва ботиний илмларга эга бўлган шахсларга боғланишган?
70 йиллик бўҳрон даврида шариат илмига моҳир, ҳар томонлама етук олимни тасаввур қилиш қийин бир пайтда қандай қилиб инсон қалбига нур бера оладиган тариқат илми мутахассислари етишиб чиқди?
Ҳозирги кунда пирлар ўзаро бир-бирини адашган, нотўғри йўл танлаган, жоҳил, илмсиз, деб даъво қилиб турган бир пайтда қандай қилиб уларга эргашиш мумкин?
Айни пайтда баъзи пирлар ўз муридларига қатор вазифаларни беришда асосан эшитган, қайсидир “пир” таъсирида бўлган даврларидаги таассуротларига таянмоқдалар. Муридлар ҳам бу вазифаларни адо этишни вожиб ўринда кўрмоқдалар.
Бинобарин, баъзи бир пирларнинг ўзлари билмаган ҳолда шариат қоидалари бузилишига олиб борувчи айрим кўрсатмалари бўйича халқимиз ўртасида эътирозлар пайдо бўлмоқда. Мисол тариқасида қуйидагиларни келтириш мумкин:
- кечаси таҳажжуд намозини ўқиш фарз (ёки вожиб) деб таъкидлаш;
- шукри вузуъ намозини қай вақтда бўлса ҳам, яъни макруҳ пайтларда ҳам ўқиб олиш зарур деб билиш;
- пирга қўл берганнинг олдинги гуноҳлари, шунингдек, қолдирилган ибодатлари ҳам кечирилади, дейиш;
- муридидан бошқа кишининг тўй-маъракасига бормаслик;
- расмий имомларнинг амри маъруфларини менсимаслик;
- ўзидан бошқа тариқат пирларини ошкор танқид қилиб, уларнинг адашганликларини айтиш;
- ўзгалар (тарафдорлардан бошқалар)нинг диний ва дунёвий мазмундаги маросимларида иштирок этмаслик;
- қоплама (тилла, кумуш) тиш қўйган кишининг таҳорати мукаммал бўлмайди дейиш;
- намоздан кейин овоз чиқариб дуо ва тиловат қилишни макруҳ деб билиш;
- Пайғамбаримиз (с.а.в.) замонасида бўлмаган ҳар қандай ишни бидъат (янгилик), деб билиш ва инкор этиш.
Булардан ташқари, айрим тариқатчилар томонидан турли мутаассибона хатти-ҳаракатлар намоён бўлаётгани таажжублидир. Хусусан, улар пирнинг уйи томонга оёқ узатиш қиблага оёқ узатишдек гуноҳ бўлади, дейишади. Салла кийишни доимий суннат, деб жамиятимиздаги ҳозирда кийилаётган кийимларга рози бўлишмайди. Шариатда рухсат қилинган қўл ювилгандан кейин қўлни ёки юзни сочиқ билан артишни мумкин эмас деб даъво қилишади. Баъзи бирлари эса ислом шариатида жорий бўлиб келган амаллардан кўра пирлари буюрган амални устун кўрадилар.
Чойни қуйишда чойнакни ҳам, пиёлани ҳам ўнг қўл билан ушламаса, макруҳ бўлади деб, шунингдек, бошқаларнинг чап қўлда қуйган чойларини ичишмайди.
Ўз пирларини бошқа пирлардан юқори кўришда чарчамайдилар. Айрим муридлар ота-оналари, муқаддас оилалари ва фарзандларини ташлаб, девоналикни даъво қилишади.
Юқоридагилардан кўриниб турибдики, бундай амаллар шариат асосларига ҳам, тариқат анъаналарига ҳам мутлақо тўғри келмайди.
Тариқат ва шайхлик даъвосини қилувчи шахсларнинг тўғри йўлда эканликларини аниқлаш учун улар амаллари шариатга, маърифий ислом дини кўрсатган йўлга нечоғлик мос эканликларини солиштириш кифоя қилади. Диндаги ғулув кўп ҳолларда диний саводнинг етарли эмаслиги билан боғлиқ. Ҳар бир ишда илмнинг йўқлиги ғарибликни келтириб чиқаради. Нақшбандия тариқати эса касб-ҳунар ва меҳнатдан ажралмаган ҳолда, илм-маърифатни муттасил зиёда қилиб боришга даъват этади.
Ваҳоланки ҳозирги вақтда айрим тариқат аҳли илмларини муттасил зиёда қилиб бориш ўрнига ўзлари илм-маърифатга қизиқмаганлари ҳолда ёш авлодни мактаб ўқишларидан ва замонавий фанларни ўзлаштиришдан совутишга журъат қилмоқдалар. Замонавий илмлардан баҳраманд бўлмаган кишидан комил инсон чиқиши мумкинми?
Айни пайтда айрим тариқатчиларни ўзининг тўпига қўшилиб олиб, кўчама-кўча, хонама-хона худойи еб юриб, бола-чақанинг нафақасини унутаётган ҳолда учратиш мумкин.
Нақшбандия тариқати таълимоти бўйича ҳалол касб билан оиланинг нафақасини таъминлаш муҳим ишлардан ҳисобланади. Оила ва фарзандларни тарк этиб, ўз манфаати йўлида узоқ жойларга кетиб қолиш шариат қонунларига ва тариқат кўрсатмаларига мутлақо тўғри келмайди. Диний ва миллий қадриятларга путур етказадиган, халқимиз бирлигини бузадиган ишлар жамиятимиз учун салбий ишлардир. Улардан на динимизга, на тасаввуф тариқатига бирор манфаат бор.
Мақсадимиз маърифий ислом ва анъанавий Ҳанафий мазҳаби йўналишига оғишмай амал қилиш ва тўғри йўлни инсоф нуқтаи назаридан қабул қилиш экан, тариқат – Аллоҳ ва расулини севиш, ота – онага, устозга, барча мўъмин-мусулмонларга меҳр-муҳаббат кўрсатишлигини унутмаслик керак. Тариқат – Нажмиддин Кубро каби она Ватан учун жон фидо қилиш, Хожа Аҳрор Валий каби юрт тинчлиги, халқ фаровонлиги учун бор куч ва имкониятини бахшида этишдир. Асл тариқатда таркидунёчилик, оила ва фарзандлар нафақаси ва тарбиясига бепарволик йўқ. Мавлоно Жалолиддин Румий ишсизлик, дангасалик, бепарволикка, таркидунёчиликка қарши қаттиқ курашганлар. У киши инсонларни ҳаракат ва жидду жаҳд қилишга, ижтимоий ҳаётда фаол қатнашишга чақирганлар. Тариқат халқ билан бирга бўлишга, халқнинг оғирини енгил қилишга буюради. Ташқи кўриниш сўфийнамо бўлиб, бадхулқ бўлишни қаттиқ қоралайди. Зеро, тариқатда сўз билан амал бир бўлмаса, мунофиқлик ҳисобланади. Аҳмад Яссавий таъкидлаганидек,
Ҳар ким қилса тариқатни даъвосин,
Аввал қадам шариатга қўймоқ керак.
Шариатнинг ишларини адо қилиб,
Андин сўнгра бу даъвони қилмоқ керак.
Ражабали НОРҚЎЧҚАРОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг вилоятдаги вакили ўринбосари
манба: qashqadaryogz.uz
Фаришталар кимнинг ҳақига дуо қилади?
Али розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Бир мусулмон бошқа бир мусулмонни эрталаб кўргани борса, то кеч киргунича етмиш минг фаришта унинг ҳақига дуода бўлади. Агар кечқурун кўргани борса, то эрталабгача етмиш минг фаришта унинг ҳақига дуода бўлади ҳамда у кишига жаннатда териб, йиғиб қўйилган мевалар бўлади”, деб айтганларини эшитдим” (Имом Термизий ривояти).
Эй дўстим! Аллоҳдан сўрамоқчи бўлган ҳожатларинг борми? Ижобатидан умидвор бўлган дуоларинг борми? Кимнингдир дуосига муҳтожмисан? Бунинг учун сенда имкониятлар тўлиб ётибди. Етмиш минг фариштанинг дуосидан бебаҳра қолма. Озгина вақтингни ажратиб бундай катта имкониятдан фойдаланиб қол. Эртага боришни хоҳлаган жойинг жаннат учун бугун ҳаракат қилиб қол.
Тошкент шаҳар “Имом Термизий” жоме масжиди
имом ноиби Саидхон Махсумов тайёрлади.
манба: vakillik.uz
Қурбонлик фазилати
Ислом оламида бешинчи аркон муборак ҳаж зиёрати адо қилинадиган зулҳижжа ойи яқинлашиб келмоқда. “Йўлга қодир бўлганлар зиммасида Аллоҳ учун Байтни ҳаж қилиш (фарзи) бордир”, деган ояти каримага – Аллоҳ таолонинг амрига мувофиқ зиёратчилар ҳаж амалини бажаришга ошиқмоқдалар.
Зулҳижжа ойининг фазилатли қурбонлик кунларида қурбонликни ният қилганлар, ушбу ниятини адо қилганларга беҳисоб ажру савоблар ёғилиши бор. Ҳазрати Али к.в. Расулуллоҳ с.а.в. дан ривоят қилган ҳадисда “Кимки қурбонликка жонлиқ олиш учун бозорга борса, Аллоҳ таоло ҳар бир қадамига ўнта савоб ато этади ва гуноҳларини кечиради. Қурбонликни савдо қилаётганда, айтган сўзларини тасбеҳ ўрнига қабул қилади. Қурбонлик учун берган ҳар бир дирҳамига етти юз дирҳам савобини беради. Қурбонликнинг ҳар қатра қонидан ўнта фаришта ясатади ва улар қиёматгача унинг истиғфорини айтадилар. Қурбонлик гўштининг ҳар луқмаси учун бир қулни озод қилганлик савоби ёзилади”, дедилар.
Муборак ҳадисдан аён бўладики, қурбонлик учун қилинадиган ҳар бир ҳаракатга савоб бўлар экан. Мана шундай совоб илинжида бўлганлар қурбонлик учун қандай жонлиқ мумкин-у, қандай жонлиқ мумкин эмаслигини яхши билишлари лозим бўлади. Қурбонликка туя, сигир, қўй, эчки каби жонлиқлар сўйилади, лекин товуқ, ғоз каби паррандалар бўлмайди. Қурбонликка аталган ана шу жонлиқлар: туя, сигир беш-етти киши номидан; қўй, эчки бир киши номидан қурбонлик қилинади. Бу жонлиқлар ориқ, касал, чўлоқ, кўр, шохи синган, қулоғининг ярмидан кўпи кесилган, нуқсонли бўлмаслиги, ҳар жиҳатдан соғлом, семиз, айблардан холи бўлиши керак.
Қурбонликни ният қилганлар жонлиқни сўядиган вақтни ҳам яхши билмоғи лозим. Қурбон ҳайити ўқилгандан сўнг жонлиқлар сўйилади ва учинчи кун аср намозигача қурбонликлар адо қилинади. Ҳайитдан илгари сўйиб қўйса, ёки уч кунни ўтказиб сўйса, қурбонлик ўрнига ўтмайди. Баъзилар қассобларнинг қурбонлик кунларида уч кун одатдагидек мол сўйиб дўконга олиб келса, қурбонликка ўтиб кетаркан? дейдики, бу мутлоқо нотўғридир. Чунки қурбонликка ният бор, жонлиқни эҳсон қилиб тарқатиш бор, лекин одатдагидек мол сўйишда ният савдо учун бўлгани боис, улар қурбонликка ўтмайди.
Қурбонликни ҳайит кунидан бошлаб, уч кун ичида адо қилганларга Расулуллоҳ с.а.в. хушхабар этиб муборак ҳадисда: “Гувоҳлик бераман, ҳар ким қурбонлик қилса, қурбонликнинг ерга томган биринчи томчи қони учун Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло унинг ўтмишдаги гуноҳларини мағфират этади”, дедилар.
Парвардигоримиз юртимиз, халқимиз учун келаётган Қурбон ҳайитини баракотли қилсин, барчамизни шундай улуғ кунлар фазилатидан насибодор айласин!
Ҳазрат Жаҳонов,
“Қизбиби” жоме масжиди имом-хатиби
манба: hazratnavoi.uz
Олтин куз – хайрли ишлар мавсуми
Аллоҳ таоло замонни яратиб, уни кун, ҳафта, ой, йилларга тақсим қилди. Ўз навбатида кун соатларга, ҳафта кунларга, ой ҳафталарга, йил эса фаслларга бўлинди.
Аллоҳ таоло фаслларни яратар экан, уларнинг ҳар бирига ўзига хос бўлган об-ҳаво, мевалар, полиз экинлари, манзаралар ва булардан бошқа бири иккинчисида топилмайдиган хусусиятларни берди.
Бугун фасллар ичида энг чиройлиси — олтин куз ҳақида сўз юритамиз.
Фасллар орасида кузнинг ўзига яраша ўрни ва аҳамияти бор. Айтиб ўтганимиздек, бу фаслда инсоннинг ризқи бўлган кўпгина анвои неъматлар пишади. Ҳавоси ҳам илиқ, мўътадил бўлади. Манзараси эса гўзал, дилларни яйратади.
Абу Саъийд Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: «Ким Аллоҳ йўлида бир кун рўза тутса, Аллоҳ унинг юзини дўзахдан етмиш куз узоқлаштиради», деганларини эшитдим» (Бухорий ва Муслим ривоят қилган).
Ибн Ҳажар Асқалоний раҳматуллоҳи алайҳ «Саҳиҳул Бухорий»га ёзган машҳур шарҳи «Фатҳул Борий» китобида юқоридаги ҳадисни бундай изоҳлайди: «Куз — йилнинг маълум бир қисмидир. Лекин, бу ерда у билан «йил» назарда тутилмоқда. Бу жойда бошқа фасллар: ёз, қиш, баҳор қолиб, айнан кузнинг зикр қилиниши унда мевалар пишиб, энг яхши фасл бўлгани учундир», дейди.
Куз фасли ҳамма қатори ўзбек халқи учун жуда қадрли. Чунки тинчлик, диёнат, истиқлол, ҳурлик ва қатор улуғ неъматлар ана шу олтин куз фасли бошланиши билан хотираларга мухрланган.
Юқорида таъкидланганидек, куз фасли ўзида жуда кўп яхшиликларни жамлаган. Қуйида улардан учтасига эътибор қаратамиз.
Куз – ибрат фасли
Оқил ҳикмат, жоҳил айб қидиради, деганларидек, фаслларда ҳам мўмин бандалар учун қанчадан-қанча яхшиликлар, баракалар, ибратлар, сир-синоатлар бор.
Аллоҳ таоло бу фаслларни бирин-кетин келтириши борлиқни тартиб-интизом устига қургани ва биз бундан ўзимизга керакли хулосаларни чиқаришимизга далолатдир. Ҳар фаслда иссиқ, совуқ, қор, ёмғир, шамол каби иқлим ўзгаришларининг бўлиши ақл эгалари учун ибрат бўлиши билан бирга, Буюк Раббимизнинг чексиз қудратини кўрсатади.
Бу борада Қуръони каримда шундай дейилади:
إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآَيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ
«Албатта, осмонлару ернинг яратилишида ва кеча-кундузнинг алмашинишида ақл эгалари учун белгилар бор» (Оли Имрон сураси, 190-оят).
Бу ҳақида Сўфи Оллоёр раҳматуллоҳи алайҳ ҳам гўзал байт келтирган:
Падид этди жаҳон ичра фавосил,
Қилур ҳар фасл турлук нашъа ҳосил.
Аллоҳ таоло бу дунёни тўрт фаслдан иборат қилиб яратди. У зот баҳор кунларида ўлик ердан турли ўт-ўланларни чиқариб қўйдики, бу ҳол одам болаларининг қабрларидан туриб, тирилмоғига ишорадир. Ёз фаслида наботот олами тамом ўсиб, тўла етилади. Ҳаммаёқ ям-яшил кийимга бурканади. Бу одамларни фоний дунёда бироз тўкинликда яшашларига ишора. Куз келиб, бояги тамом етилган ўт-ўланлар буткул гуллари-ю меваларидан айрилиб, қурий бошлайди. Бу ҳам одам болаларининг ёшлиги ўтиб, қариликка қадам ташлашларига ишорадир. Қиш фаслида бояги тузук дунё бузилиб, сувлар музлаб, қор ёғиб, бутун ҳайвонлар устига машаққатлар ёғилади. Бу ҳам махлуқотнинг қиёматда қайта тирилиб, бошларига турли машаққат ва қайғулар тушишига ишорадир.
Куз – шукр фасли
Мусулмон киши доим шукрда бўлиши лозим. Неъматлар зиёда бўлганда шукри ҳам зиёда бўлиши керак.
وَالْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ ۖ وَالَّذِي خَبُثَ لَا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِدًا ۚ كَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَشْكُرُونَ
«Пок юртнинг набототи Раббининг изни ила чиқадир. Нопок бўлгани эса, фақат қийинчилик ила чиқадир. Шукр келтирган қавмлар учун оятларимизни шундай хилма-хил баён қилурмиз» (Аъроф сураси, 58-оят).
Ояти каримада таъкидланганидек, набототларнинг униб чиқиши, уларнинг ҳосил бериши бизни шукрга, фикрга чорлайди.
Куз – ибодат фасли
Чунки бу фаслда йиғилган ҳосиллар, йиғим-теримлардан закоти ушри берилади. Бу билан одамлар орасида меҳр оқибат зиёдалашади. Аллоҳ таоло айтади:
كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِه
ِ ۖ وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ
«Мевалаган пайтида унинг мевасидан енглар ва йиғим-терим кунида ҳаққини беринглар. Ва исроф қилманглар. Албатта, У исроф қилгувчиларни севмас». (Анъом сураси, 141 – оят).
Демак, биз кузда зиммамиздаги ҳақларни адо қилиб, тилимиз билан шукр этиб, амалда уни тадбиқини кўрсатиб, исрофгарчиликдан тийилишимиз даркор. Шунда Аллоҳ бераётган неъматларини яна зиёда қилиб беради.
Нуриддин Холиқназаров,
Андижон вилоят бош имом-хатиби
http://muslimun.uz
Қуръоннинг сифатлари
Қуръони карим, инсу жинс жам бўлиб унинг ўхшашини келтиришдан ожиз қолган, бутун инсониятнинг нусрат маёғи бўлган ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам умматига ўзидан кейин маҳкам тутишга буюрган Аллоҳ таолонинг самовий китобидир.
Қуръони каримни тутиб, унга амал қилган кишининг Аллоҳга яқинлиги ортади, унинг тийнатида Қуръоний сифатлар гавдаланади. Аллоҳ таоло Қуръони каримни бир неча жойларида турли сифатлар билан васф қилган. Қуръон у:
- 1. Руҳдир. Аллоҳ таоло “Ана шунга ўхшаш, Биз сенга Ўз амримиздан бир руҳни ваҳий қилдик. Сен китоб нималигини ҳам, иймон нималигини ҳам идрок қилмас эдинг”.
Ояти каримада Аллоҳ таоло Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга нозил қилинган Қуръонни “Руҳ” деб атамоқда. Руҳ ҳаёт негизи ҳисобланади. Уламоларимиз кишининг жисмоний тириклиги озуқа билан бўлса, руҳ ва қалб оламининг тириклиги маънавий озиқлар билан бўлади, маънавий озиқнинг энг олийси – олий Зотнинг Каломидир, дея Қуръон ила руҳларимизни озиқлантиришга чорлаганлар.
- Нурдир. Аллоҳ таоло Моида сурасининг 15-16-оятларида: “…Батаҳқиқ, сизларга Аллоҳдан нур ва ойдин Китоб келди” дея марҳамат қилган. Қуръонни мусҳафга қараб тиловат қилиш кўзни ўткирлаштиради, тиловати билан машғул бўлган кишининг зеҳни ўткирлашади. Бунинг сабаби Қуръоннинг нури ўтганидир.
- Энг тўғри йўлга бошловчидир. Аллоҳ таоло Исро сурасида: “Албатта, бу Қуръон энг тўғри йўлга ҳидоят қилур…” дея Қуръонни васф қилган. Қуръони карим қиёматгача унинг олдидан ва ортидан ботил келмайдиган китобдир. Ким уни тутса тўғри йўлни тутган бўлади.
- 4. У ҳидоят ва шифодир. «У иймон келтирганлар учун ҳидоят ва шифодир…” (Фуссилат сураси, 44-оят). Қуръон карим юқорида айтилганидек, ҳидоят – тўғри йўлга бошловчидир. Шунингдек, қалб ва жисм хасталикларига ҳам шифодир.
Азалийлигу абадийлик Ўзигагина хос бўлган Зот:
“Агар қишлоқлар аҳллари иймон келтирганларида ва тақво қилганларида эди, Биз, албатта, уларга осмону ердан баракотларни очиб қўяр эдик. Лекин улар ёлғонга чиқардилар, бас, уларни қилган касблари туфайли тутдик.”, дея марҳамат қилган (Аъроф сураси, 96-оят). Алҳамдулиллаҳ, Раббимиз амри ила У юборган барча нарсаларга иймон келтирамиз. У буюрганидек, ибодат қиламиз ва раҳматидан умидвор, азобидан хавфда бўламиз.
Раббимиз каломини қанчалик маҳкам тутсак, бизга Аллоҳнинг баракоти шунча зиёдалашади. Айниқса, унинг тиловатини қилиб ёки тинглаб, маъноларини ўргансак, иншоаллоҳ, Қуръоннинг юқорида келтирилган сифатларига эришамиз ва икки дунё саодатидан баҳраманд бўламиз!
Барча ҳолатларимизда ҳожатбароримиз, тарбиячимиз бўлган Аллоҳ таоло Қуръони карим ила хулқланишимизда ҳам Ўзи тавфиқ ато қилгувчимиз бўлсин. Амин!
Муҳаммадий Эргашев
манба: nasihat.uz
Видеолавҳалар
