ОЗ-ОЗ ЎРГАНИБ ДОНО БЎЛУР...

*   *   *

Заҳируддин Муҳаммад Бобур хазиналари

*   *   *

МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ

*   *   *

ИЙМОН-ЭЪТИҚОД  КИТОБИ

*   *   *

НАЗМ

Ишорат иймон шаройитиға

Билки, иймон шаройити бордур,

Аҳли иймон аро муқаррардур.

Бириси – ғайбқа кетур иймон,

Бўлди иймон йаъси бедармон.

Ғайб оламини хоссайи Ҳақ бил,

Сўз будур, шаръ ичра мундоқ бил.

Яна Ҳақдин керак умид ила бийм,

Муни деб юрма: бор Худойи карим.

Яна билгил ҳалол ҳақни ҳалол,

Бил ҳаромни ҳам ҳарому вубол.

Тенгрининг  душманиға  душман  бўл,

Тенгрининг севганини севган бўл.

НАСРИЙ БАЁН

Иймон шартларининг баёни

Билгинки,  иймоннинг  шартлари  бордир,  (бу  шартлар)  аҳли  иймон  ўртасида  муқаррар  қилингандир.  Биринчи, ғайбга  иймон  келтир. Иймон йаъси, яъни умидсизлиги бедармон дарддир. Ғайб оламини Ҳақ  таъолонинг  хос  ишларидан,  сирларидан  деб  бил.  (Муҳим)  сўз ана шудир, шариъатда (эътиқод) ана шундай деб бил.

Яна Аллоҳдан умид билан қўрқув (хавф ва ражо) бўлиши лозим, Аллоҳим карамли, деб юр(иб ғафлат ва ҳалокатга қол)ма.

Яна ҳалол ҳақни ҳалол деб бил, ҳаромни ҳаром ва вабол – гуноҳ деб эътиқод қил. Аллоҳнинг душманига душман бўл, Аллоҳнинг севганини севган бўл – дўстига дўст бўл.

ИЗОҲ. Хавф ва ражо (қўрқув ва умид) иймон қушининг икки қанотидир. Юқорида айтилганидек, бу иккиси баробар бўлиши шартдир. Аллоҳнинг раҳматидан умид узиш мумкин эмаслигига далил ушбу ояти каримадир:

Зумар сураси,  53-оят маъноси: “Айтингки: «(Аллоҳ бундоқ дер:) «Эй Менинг ўз ўзларига қарши (гуноҳ қилиб) ҳаддан ошган бандаларим! Аллоҳнинг раҳматидан умид узманглар!..»

“Муни деб юрма: бор Худойи карим” сатри ушбу ояти каримага ишорат қилади Луқмон сураси, 33-оят маъноси: «(Эй инсонлар!) Ўта алдамчи (шайтон ва унинг дўстлари) ҳам сизларни Аллоҳ(нинг афви, карами ва марҳамати кенг, гуноҳлар қилиб яйраб қолаверинглар деган фириб) билан алдаб қўймасин (гуноҳга ботириб, ибодатдан чалғитмасин)!».

Насрий баён ва шарҳ муаллифи:

            Мирзо КЕНЖАБЕК.

Ўзбекистон халқаро ислом академиясида талаба-ёшларга диний маърифатнинг асл моҳиятини тушунтириш мақсадида турли соҳалар вакиллари, етук мутахассис ва олимлар иштирокида турли мавзуларда учрашув ва давра суҳбатлари ташкил этилмоқда. Бунда ёшларимиз таълим-тарбия, маънавий-маърифий ҳамда илмий-педагогик соҳаларда амалга оширилаётган ислоҳотлар билан бирга миллий анъана ва удумларнинг халқимиз ўзлигини намоён этишидаги аҳамияти, уни авайлаб-асрашнинг зарурати хусусидаги билим ва амалий кўникмаларга эга бўлмоқда.

Академиянинг ижтимоий-гуманитар фанлар кафедраси ҳузуридаги “Тафаккур майдони” илмий-маърифат жамоатчилик маркази томонидан “Шарқ цивилизацияси: ёшлар ва янгича дунёқараш” мавзусида талаба-ёшлар учун илмий-маърифий баҳс ва мунозара ташкил этилди. Учрашувда Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти ректори Уйғун Ғофуров ҳамда Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати Нодир Жумаев иштирок этди.

– Бугунги мавзу жуда долзарбдир, – деди Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти ректори Уйғун Ғофуров. – Шарқда шаклланган ислом цивилизацияси нафақат ислом олами, балки бутун башарият, инсоният тараққиётига таъсир қилди, дейиш мумкин. Ислом цивилизациясининг асосий ўзак ғояларидан бири – илм эгаллашга бўлган ҳурматдир. Аммо, минг афсуски, бугунги кунда мусулмон дунёси нега бу нарсадан узоқлашиб боряпти? Нега бойлик, ҳашаматга ружу қўймоқда? Нега илмий салоҳият, айниқса, аҳолининг саводхонлик даражаси бўйича мусулмон дунёси бошқалардан орқада қолмоқда? Бунинг сабабини пухта ўйлаб кўриш керак.

“Бешикдан қабргача илм изла” деб айтилади Ҳадису шарифларда. Бу яхши. Аммо инсон ўзи олган билимларини ҳаётга татбиқ эта олиши муҳим. Шу боис диний билимларимиз инсон маънавий оламини бойитишга хизмат қилиб, унинг ўзлигини англашга ва эл-юрт корига яраш учун дунё илмларини эгаллашига қувват бермоғи зарур.

– Тарихга юзланадиган бўлсак, дунёнинг деярли барча қитъаларида ўзига хос цивилизациялар бўлган, – дейди Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати Н.Жумаев. – Қувонарлиси, ушбу цивилизациялар она Ватанимизда ҳам юз бериб, улуғ бобокалонларимиз дунё илм-фани тараққиётига муносиб ҳисса қўшган. Шу нуқтаи назардан, бугуни кунда ҳам давлатимиз раҳбари таълим соҳасига алоҳида эътибор қаратмоқда. Мисол учун, Президентимиз ташаббуси билан жорий йилга “Ёшларни қўллаб-қувватлаш, аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш йили” деб ном берилди. Юртбошимизнинг Олий Мажлисга йўллаган Мурожаатномасида асосий урғу таълим соҳасига қаратилди. Чунки таълимсиз ривожланиш бўлмайди. Вазиятга реал баҳо берадиган бўлсак, бугун ривожланган мамлакатлар тараққиёти замирида илмга бўлган инвестицияни кўрамиз. Бизда ҳам шу йўлдан боришга интилиш кучли. Шу боис давлатимиз раҳбари ва ҳукуматимиз томонидан ёшлар учун кўплаб шароитлар яратиляпти. Бир неча йил аввал ёшларни олий таълимга жалб қилиш кўрсаткичи анча паст бўлиб, ҳар 100 нафар ёш 9 нафарининг олий таълим олишга имконияти мавжуд эди. Ўтган йили бу кўрсаткич 25 фоизга чиқди. Яқин йилларда бу кўрсаткич янада ошади. Зеро, таълимга бўлган эътиборни кучайтирмасдан туриб тараққиётга эришиб бўлмайди.

Баҳс-мунозаралар давомида Шарқ цивилизациясининг ривожида юртимиз алломаларининг тутган ўрни, улар қолдирган бебаҳо маънавий мероснинг аҳамияти, дунё сиёсат майдонида содир бўлаётган ўзгаришлар, ёшларни қийнаётган муаммолар ҳақида сўз юритилди.

Талаба-ёшлар ўзларини қизиқтирган саволлар бўйича маърузачиларга мурожаат қилди. Қизғин ўтган учрашув йиғилганларда катта таассурот қолдирди.

Ўзбекистон халқаро ислом академияси матбуот хизмати

Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Тожиддинов Абдусамад

Ватанимиз тарихидаги 2 март санаси билан боғлиқ айрим воқеалар баёни.

1389 йил (бундан 632 йил олдин) – авлиё, нақшбандия тариқатининг асосчиси Баҳоуддин Нақшбанд вафот этди. Бу воқеа ҳақида Салоҳ ибн Муборак ал-Бухорийнинг “Анис ат-толибин” (“Толибларнинг суҳбатдоши”) асарида қуйидагича қайд этилган: “Алоуддин Аттор айтмишлар: Ҳазрат Баҳоуддин Нақшбанднинг ўлимлари олдидан мен Қуръони каримнинг Ёсин сурасини ўқирдим. Суранинг ярмига етганда (Баҳоуддин Нақшбанд вужудларидан) нурлар шуъла соча бошлади. Бир оздан сўнг жонлари узилди. Ёшлари етмиш тўртда эди, душанба кечаси рабиулаввал ойининг учинчи куни, (ҳижрий) етти юз тўқсон биринчи йил (милодий 1389 йил 2 март)”.

Баҳоуддин Нақшбанднинг қабри зиёратгоҳ ҳисобланади. Илгари амирлар тахтга ўтиришдан олдин, сафарга чиқаётганда ва қайтаётганда албатта Баҳоуддин Нақшбанд дахмасини зиёрат қилишган. Баҳоуддин Нақшбанд вафотидан кейин нақшбандия тариқати кенг ёйилди. Ўн бешинчи асрда Хўжа Аҳрор Убайдуллоҳ Валий бу тариқатнинг энг йирик раҳнамоси сифатида майдонга чиқди. Абдураҳмон Жомий, Алишер Навоий, Заҳириддин Муҳаммад Бобур, Бобораҳим Машраб каби шоирлар ҳам нақшбандия тариқатида эдилар.

1992 йил (бундан 29 йил олдин) – Ўзбекистон Республикаси жаҳон ҳамжамиятининг тенг ҳуқуқли аъзоси сифатида Бирлашган Миллатлар Ташкилоти (БМТ)га қабул қилинди. Шундан сўнг 1993 йил 24 октябрда Тошкентда Холид Малик бошчилигида БМТнинг ваколатхонаси иш бошлади.

Ўзбекистоннинг БМТ билан ўзаро ҳамкорлигининг устувор йўналишлари бу – минтақавий хавфсизлик, таҳдидларга қарши курашиш, экологик муаммоларни бартараф этиш, таълим, фан ва маданиятни ривожлантириш, миллий анъаналар, тарихий шахслар мероси ва меъморий ёдгорликларни асраш, қайта тиклаш, уларни умумбашарий қадриятлар сифатида жаҳон цивилизациясига қўшган ҳиссасини эътироф этиш кабилардир.

1992 йил (бундан 29 йил олдин) – Наманган вилоятининг Мингбулоқ қишлоғи яқинида бурғулаш ишлари олиб борилаётган пайтда 5 минг 237 метр чуқурликдан кучли нефть фаввораси отилиб чиқди – нодир нефть кони очилди.

1999 йил (бундан 22 йил олдин) – Ўзбекистон Республикаси Президентининг “9 майни Хотира ва қадрлаш куни деб эълон қилиш тўғрисида”ги фармони қабул қилинди.

2001 йил (бундан 20 йил олдин) – Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Темир йўл транспортини монополиядан чиқариш ва акциялаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармони имзоланди.

2020 йил (бундан 1 йил олдин) – Ўзбекистон Республикасининг “Халқаро хусусий ҳуқуқ бўйича Гаага конференцияси Уставини (Гаага, 1951 йил 31 октябрь) ратификация қилиш ҳақида”ги Қонуни қабул қилинди.

2020 йил (бундан 1 йил олдин) – Ўзбекистон Республикасининг “Маҳалла тизими ходимлари кунини белгилаш тўғрисида”ги Қонуни қабул қилинди. Унга мувофиқ, 22 март Маҳалла тизими ходимлари куни этиб белгиланди.

Алишер ЭГАМБЕРДИЕВ
тайёрлади

Биз нафас олаётган ҳаво асосан ёмғир, океан, денгиз ва дарёларнинг буғланиши натижасида деярли 95% сув буғларини ўз ичига олади. БАА чўл ҳавосини ичимлик сувига айлантириш – Zero Mass Water технология компаниясининг инновацион лойиҳасидир.

Шундай қилиб, ҳаво сув ресурслари, энергия ва пластик, шиша ишлаб чиқариш учун зарур материалларни тежаш учун фойдаланиш мумкин сув деярли 12.000 миллиард литрни ўз ичига олади.

Zero Mass Water компанияси ўз лойиҳасини қуёш энергияси ёрдамида сув буғларини ютувчи 1 250 панел билан бошлади. Фильтрлар билан жиҳозланган бу машиналар фақат сув молекулаларини танлаб, ифлосланган муҳитда ҳам уларни қўлга киритиши мумкин. Шунинг учун Дубайнинг атрофи лойиҳани амалга ошириш учун идеал жой ҳисобланади.

Иккита панел ичимлик ва овқат пишириш учун маиший кундалик эҳтиёжлари учун сув билан таъминлаш учун етарли бўлади.

"Қуйиш бўйича завод қуёш энергиясидан қувватланади, биз ишлатадиган шиша идишлар қопқоқлар каби қайта ишлаш учун яроқли", – дейди компания вакилларидан бири Самиулла Хон.

Islam.ru маълумотларига кўра, инновацион концепция Яқин Шарқ ва Саудия Арабистони каби дунёнинг энг қурғоқчилик ҳудудларида осонгина амалга ошириш мумкин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати