Қалб, луғатда бир нарсани ағдариш маъносида ишлатилади. У бир хил турмай, у ёққадан бу ёққа ағдарилиб тургани учун ҳам “Қалб” деб аталади.

Демак, ўз номига кўра қалб ҳеч қачон бир хилда, соф, тоза ҳолда туриши ёки аксинча қорайиб қаттиқ ҳолатда бўлиши бироз ҳақиқатга мос эмас. Атроф муҳит, оиладаги тарбия, ақл ва дунё қарашдаги ўзгаришлар қалбга албатта таъсир ўтказади.

Демак, бугун кўпчилик орасида “мен фалон ёмон ишни қилсамда қалбим пок” дея таъкидлаётган ёки ота-онасига қўл кўтариб, зино, ўғрилик, порахўрлик, зўравонлик ва бошқа жиноят ва гуноҳ ишларни қилиб, одамларга қўли ва тили билан озор бера туриб ўзини “қалби тоза”ликда даво қилаётганларнинг сўзларида каттагина ёлғон бор.

Хўш, аслида тоза қалб қандай бўлади? Бу ҳақда Аллоҳ таолонинг Каломи Қуръони карим ҳамда Пайғамбаримиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадиси шарифларида келтирилган қалб ҳақидаги оят ва ҳадисларнинг айримлари билан танишиб ўтамиз!

Аллоҳ таоло Ўз Каломи Қуръони каримнинг бир нечта оятларида шундай марҳамат қилади:        

 “У кунда на молу давлат ва на бола-чақа фойда бермас. Аллоҳ хузурига тоза дил билан келган кишиларгагина (фойда берур)” (Шуаро сураси, 88-89-оятлар).                                                                                              

“Улар имон келтирган ва қалблари Аллоҳни зикр қилиш билан ором оладиган зотлардир. Огоҳ бўлингларки, Аллоҳни зикр қилиш билан қалблар ором олади!” (Раъд, 28-оят).

“Аллоҳ зикр қилинганда мўминлар қалби қўрқувга тушади” (Анфол сураси 2 оят).

“Магар ким Аллоҳ ҳузурига тоза қалб ила келар, (ўша манфаат топар)” (Шуаро сураси, 89 оят).

Ҳадиси шарифларда эса қалбга қуйидагича таъриф берилади:      
Нўъмон ибн Башр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Огоҳ бўлингким! Албатта жасадда бир парча гўшт бордир. Қачон у солиҳ бўлса, жасаднинг ҳаммаси солиҳ бўлур. Қачон у бузуқ бўлса, жасаднинг ҳаммаси бузуқ бўлур. Огоҳ бўлингким (ушбу нарса қалбдир)”, деганлар”.

Қалбнинг солиҳ бўлиши нима билан билинади?  Кўпчилик  ўзини солиҳ яъни тоза қалб соҳиблари деб биладилар. Аслидачи?

Қалбнинг ойнаси инсоннинг аъзоларидир. Агар инсоннинг  аъзолари Аллоҳнинг буйруқлари ва қайтариқларига  мувофиқ ҳаракатланаётган бўлса, демак, бу қалб солиҳ қалбдир. Аксинча, унинг аъзолари Аллоҳнинг буйруқларига бўйсунмаса, қайтариқларидан қайтмаса, бу қалб фасод қалбдир, гарчанд унинг соҳиби ҳар қанча покликни, тозаликни даъво қилса ҳам.

Шаддод ибн Авс розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга қуйидаги дуоларни айтиб юришимизни ўргатар эдилар: “Аллоҳим! Албатта мен Сендан ишда собитликни сўрайман ва рушдда (тўғри юришда) азму қарорни сўрайман. Мен Сендан неъматинга шукур қилишни, ибодатингни гўзал қилишни сўрайман. Мен Сендан содиқ тил ва солим(соғлом) қалб сўрайман. Мен Сендан ўзинг билган нарсаларнинг шарридан (ёмонлиги)паноҳ сўрайман. Мен Сендан ўзинг биладиган нарсаларнинг хайридан (яхшилиги)сўрайман. Мен Сендан ўзинг биладиган нарсалардан истиғфор сўрайман. Албатта, Сен ўзинг ғайбларни ўта яхши билгувчидирсан”, деганлар”.

Мазкур  машҳур дуони мавзумизга тегишли бўлган қисмига эътибор берадиган бўлсак, “Аллоҳим мен Сендан, содиқ тил ва солим қалб сўрайман”, деган қисмидир.

Содиқ тил дегани ишончли, яхши сўзларни сўзлагувчи деганидир. Сўзимизнинг аввалида қалбни ўзгарувчан, доимо бир хилда турмайдиган дея таъкидлаб ўтдик. Хулоса шуки, қалбни доимо тарбиялаб, асраб авайлаб, уни гуноҳ ва масият орзуларидан, дунё муҳаббатидан тозалаб турмоғимиз лозим! Шундагина бутун танамиз пок бўлади ва биз ҳақиқий тоза қалб соҳибига айланамиз!

Манбалар асосида Саидаброр Умаров тайёрлади

Муқаддас Ислом динимиз инсонларни эзгу ишларга, инсонларга яхшилик қилишга тарғиб этган. Расулуллоҳ салоллоҳу алайҳи васаллам ҳадисларида “Инсонларнинг яхшилари инсонларга яхшилик қилувчиларидир” деганлар.

Бугунги кунда фақат ўзларини мусулмон санаб, Аҳли суннадаги мусулмонларни кофирликда айблаб уларни қонлари ва молларини ҳалол санаётган экстремистлар мўмин-мусулмонлар яшаётган юртларда бузғунчилик ишларини амалга оширишда давом этиб келишмоқда. Уларга  Аҳли сунна уламолари томонидан қилаётган ишлари Қуръон ва Суннатга зид эканлиги исботлаб берилиб, раддиялар берилаётган бўлса-да, улар ўз билганларидан қолмай, мусулмонларнинг қонини тўкиш, шаҳар ва қишлоқларини вайрон қилиш, экинзонларини куйдиришдан тўхташмаяпти. Билакс улар янада ўзларининг бузғунчи ғояларини ижтимоий тармоқлар орқали ёйиб, ёшларни ўз тузоқларига илинтиришга зўр бериб интилишмоқда.

Террорчи жамоалар мусулмонлар яшаётган бир қатор мамлакатларда, жумладан, Ливия, Сурия, Афғонистон, Сомали, Яман каби давлатларда мусулмонлар бошига мисли кўрилмаган талофатлар етказишди. Уларнинг бузғунчиликларидан шаҳарлар, қишлоқлар, экинзорлар, завод-фабрикалар ва турар жойлар бутунлай вайрон бўлди. Бунинг натижасида одамлар ўртасида очарчилик юзага келиб, юз минглаган ёш болалар очлик қурбони бўлишди.

Бу гуноҳларнинг жавобини ким беради? Барчамизга маълумки, Исломда вайронкорлик ва бузғунчилик қораланган. Жумладан, Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا وَأَحْسِن كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ

“Ва Аллоҳ сенга берган нарса билан охиратни излагин, бу дунёдаги насибангни ҳам унутма. Аллоҳ сенга яхшилик қилганидек, сен ҳам яхшилик қил. Ер юзида бузғунчиликни излама. Албатта, Аллоҳ бузғунчиларни суймас”, дедилар” (Қасас сураси, 77-оят).

Бошқа бир оятда Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилган:

وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيِهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ الفَسَادَ وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ ۚ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ ۚ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ

“Ва бурилиб кетганда, ер юзида фасод учун ҳамда экин ва насилни ҳалок қилиш учун ҳаракат этади. Ва ҳолбуки, Аллоҳ фасодни хуш кўрмас. Қачон унга: “Аллоҳдан қўрққин”, – дейилса, кибру ҳавоси уни гуноҳга етаклар. Жаҳаннам унга етарлидир. У қандай ҳам ёмон ётоқ!” (Бақара сураси, 205-206-оятлар).

Ислом тарихида Пайғамбаримиз ва у зотнинг саҳобалари нафақат мусулмонларга, балки бошқа дин вакилларига ҳам шафқат кўрсатишда бутун инсониятга намуна бўлдилар. Буни бошқа дин вакиллари ҳам эътироф этишган.

Жумладан биринчи Халифа Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу Шом фатҳига жўнаётган қўшинига шундай насиҳат қилган эдилар:

«Болаларни, аёлларни, кексаларни ўлдирманг. Хурмо дарахтларига ўт қўйманг ва буталарни кесманг. Туяларни, бошқа ҳайвонлар подасини ўлдирманг… Сиз ўзга ишлар, охират дунёсига хизмат қилиш билан машғул одамларни учратасиз. Шунда уларни ўз ҳолига қўйинг…»

Иккинчи халифа Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ўзга динларга нисбатан адолатпарварлиги билан Ислом дунёсидан ташқарида ҳам маълум ва машҳур эди. Ҳазрат Умарнинг Қуддус ва Лудда насронийлари билан имзолаган хавфсизлик шартномасига мувофиқ шаҳардаги черковлар бузиб ташланмаслиги, мусулмонлар насронийларнинг ибодатхоналарини эгаллаб олмаслиги ва уларда ибодат қилмаслиги кафолатланган эди. Бу зот Байтул-Мақдисга фотиҳ сифатида кирганларида «Қуддус ал-Кубро» черковида туришганида аср намозининг вақти кириб қолади. Кейинчалик мусулмонлар буни далил қилиб черковни масжид қилиб олишмасин, дея бу ерда намоз ўқишдан бош тортгандилар. Шаҳар фатҳ этилганидан кейин кўп ўтмай, Несториан патриархи Иешуйаб Иккинчи дўстига ёзган мактубида шундай сўзларни битган эди: «Худо Ўзининг иродасини ато этган… бу араблар бизга ҳеч қандай зарар етказишмади. Ҳақиқатдан улар динимизга, руҳонийларимизга, черков ва узлатгоҳлармизга ҳурмат билан қарашди» (Ҳорун Яҳё, «Ислом террорни лаънатлайди», Тошкент, ) 

Экстремистлар бу жинояткорона бузғунчиликларидан кўрилаётган зарарлар

Бундай бузғунчиликларда бегуноҳ мусулмонлар, ёш болалар, аёллар, қариялар қурбон бўлишмоқда.

Урушлар натижасида миллионлаган одамлар уйларини, ватанини тарк қилиб ўзга юртларга кўчиб кетишга мажбур бўлишмоқда. Айримлари денгизда сувга ғарқ бўлиб ҳалок бўлмоқда.

Завод-фабрикалар вайрон бўлиб, ишлаб чиқариш бутунлай издан чиқиб, одамлар ишсиз қолишига сабаб бўлмоқда. Бунинг натижасида одамлар, айниқса ёш болалар очарчилик қурбони бўлишмоқда. Шунингдек тиббиёт ва таълим муассасалари вайрон этилиб, тизиим бутунлай издан чиққан.

Энг ёмони ғарбда Исломни ёмонотлиқ бўлишига булар сабабчи бўлишмоқда. Ғарбда Исломни “террор дини” деб турли таъна тошлари ёғилишига, муқаддас динимизни, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни карикатура қилинишга сабабчи бўлишмоқда.

Юқоридаги мисоллардан хулоса қилиб айтамизки, Ислом динини ўзларига ниқоб олиб, дин номидан гапириб қон тўкаётган, кўзи қонга тўлган жангариларнинг алдовларидан огоҳ бўлайлик. Ёшларимизни уларнинг тузоғидан асрайлик.  

Д. Абдуқодиров,

Имом Фахриддин ар-Розий ислом  билим  юрти мудири

Ёз кунлари чивинларнинг ҳужумидан қочишга уринамиз. Улар чақиб кетган жойни қашийвериб, ҳатто ярага айлантириб юборишимиз мумкин. Қулоғимиз остига келганда визиллаган овози эшитилади, чақиб кетганда қичишади, турли касалликларнинг тарқалишига сабаб бўлади. Ушбу мақолада чивин ҳақидаги баъзи маълумотларни тақдим этамиз.

1. Ер юзидаги энг хатарли жонзот.

Агар биз ер юзидаги хатарли жонзотларни санамоқчи бўлсак, хаёлимизга дарров асрлон, фил, акула кабилар келади. Лекин аслини олганда чивин сайёрамиздаги энг хатарли жонзотдир, ҳашаротдир. Қадим-қадимдан чивин миллионлаб одамларнинг вафот этишига сабаб бўлган. Чунки чивин ўзи билан кўплаб касалликлар вирусини олиб юради. Улар орасида инсоният учун ўта хатарли ва ҳалокатли бўлганлари бор. Чивин ташийдиган касалликларга мисол қилиб вабо, безгак, сариқ иситма, менингит, денге геморрагик иситмаси, “фил касали” ҳамда мушакларда, бошда оғриқ, иситма, терида тошмалар билан кечувчи Чикунгуня касаллиги кабиларни келтириш мумкин. Чивин тарқатган касаллик сабабли бир йилда 70 миллион одам касалланади, шундан 2 миллионга яқини вафот этади.

2. Чивинларнинг фақат урғочиси чақади.

Эркак чивинлар гул нектари билан озиқланади. Фақат урғочи чивинлар инсонни чақади, қонини сўради. Бунга сабаб инсондаги оқсил моддаси урғочилар ичидаги тухумчалар учун жуда ҳам зарурдир. Шу боис урғочи чивин инсонга ёпишади.

3. Чивин чақишидан азият чекадиганлар фақат инсонлар эмас.

Чивин нафақат инсонларга, балки қушлар, амфибиялар (сувда ҳам, қуруқликда ҳам яшовчилар)га ҳам ҳужум қилади.

4. Чивиннинг тезлиги.

Чивин бир соатда 1,5 – 2,5 километр масофани босиб ўтади. Инсон тахминан бир соатда 5 километр масофани босиб ўтади. Бошқа ҳашаротлар эса чивинга нисбатан анча тезроқ учади. Ҳа, чивин нисбатан секинроқ учадиган ҳашаротдир.

5. Чивин қанотини бир сонияда 300 мартадан то 800 мартагача қоқа олади.
6. Чивинлар орасидаги муҳаббат.

Эркак чивин имкон қадар урғочисини жалб этишга уринади. Бунда у урғочи чивин яқинига бориб қанотининг овозини эшиттиришга уринади. Шу йўл билан урғочисининг эътиборини тортишга ҳаракат қилади.

7. Кўчманчи чивинлар ҳам бор.

Биз чивинлар ҳеч қаерга кўчиб кетмай, уйларда яшайди деб ўйлаймиз. Аслида эса чивинлар орасида кўчиб юрадиганлари ҳам бор. Масалан, ботқоқликларда яшовчи чивинлар 160 километрлаб масофаларни босиб ўтиб, ўзига муносиб жой ахтариб кўчиб юради. Одатда шўр сувли ботқоқликларни топганда, ўша ерда яшайди.

8. Урғочи чивинлар тухум қўйиш учун сувга муҳтож.

Чивинларнинг ҳамма тури тухум қўйиш учун сувга эҳтиёж сезади. Сувнинг қанчалиги муҳим эмас. Озгина кўлмак ҳам кифоя қилади. Муҳими ўша жой нам бўлса бўлди.

9. Чивин қўядиган тухумлар сони.

Урғочи чивин бир марта тухум қўйганида 100 – 300 донагача тухум қўяди. Умри давомида эса 3000 тагача тухум қўяди.

10. Чивинларнинг умри.

Балоғатга етган чивиннинг ёши тахминан 5-6 ой атрофида бўлади. Чивин шу муддат давомида жуда кўп касалликларнинг тарқалишига сабаб бўлади.

11. Чивинлар карбонат ангидрид газини топа олади.

Чивинлар карбонат ангидрид газини 75 қадам узоқликдан сеза олади. Маълумки, инсон кислород ютиб, карбонат ангидрид газини чиқаради. Чивин эса шу газ орқали инсонни топиб, ундан қон сўриш чорасини кўради.

12. Чивин парвоздан олдин қанот қоқади.

Чивин ҳавога кўтарилишдан олдин 30 миллисония вақт давомида қанотини қоқиб туради. Кейин орқа оёғига таяниб юқорига сакрайди.

13. Чивин қанча юк кўтара олади?

Чивин қон сўрганидан сўнг унинг вазни икки-уч баробар ортиб кетади. Кейин у шу оғирликда учиб кетади. Бу эса ўрта ёшли инсон ўз вазнидан уч баробар ортиқ юк – 200 килограммни кўтариб ўчишига тенгдир.

14. Ер юзидаги чивин турлари қанча?

Ер юзида 3,500 турдаги чивинлар мавжуд. Аммо уларнинг ҳаммаси ҳам инсонни чақувчи, қон сўрувчи эмас. Юқорида айтганимиздек, фақат урғочи чивинлар қон сўради.

15. Чивин қонни таҳлил қилади.

Ўрганишлар натижасида чивинни баъзи қон гуруҳлари ўзига кўпроқ тортиши маълум бўлди. Чивин ўзидаги қонни таҳлил қилувчи найча орқали қонни таҳлил қилади, қайси гуруҳга мансублигини аниқлайди.

16. Чивин кимларга кўпроқ ёпишади?

Маълум бўлишича, ҳомиладор аёллар ва спиртли ичимликларни истеъмол қилувчилар кўпроқ миқдорда карбонат ангидрид гази чиқарар экан. Шу боис чивинлар ҳомиладорлар ва спиртли ичимликларни истъмол қилувчиларга кўпроқ ёпишиши аниқланди.

17. Чивин чаққанидан кейин инсонларнинг реакцияси турлича бўлади.

Баъзиларнинг терисида кучли қичишиш сезилса, баъзиларда бу ҳол жуда кам сезилади.

18. Чивиннинг хартуми.

Чивиннинг терини тешиб кирадиган хартуми бор. Хартумда эса 6 та қисмлар мавжуд бўлиб, ҳар бирининг ўзига хос вазифаси бор. Улардан тўрттаси жуда ўткир пичоқлар, қолган иккитаси эса ичи бўш найчалардир. Бундан ташқари урғочи чивин хартумида 47 та ўткир тиғлар (тишчалар) мавжуд. Бу унга терини тешиб киришда ас қотади.

19. Чивинда юрак нечта?

Чивинда 3 та юрак бор. Бири марказий юрак, қолган иккитаси ҳар бир аъзо учун юраклардир.

20. Чивин қон сўраётганини нега сезмаймиз?

Маълумки, чивин қон сўриш учун хартумини теримизга киритганида танамиздаги мудофаа тизими ишлай бошлайди ва қон ташқарига чиқиб кетмаслиги учун ферментлар ишлаб чиқарилади. Бу моддалар терининг тешилган жойида қоннинг ивиб, қуюқлашишига сабаб бўлади. Чивин эса бундай шароитда қон сўра олмайди. Аммо унда қон ивишига қарши модда мавжуд бўлиб, у ўша суюқликни қон ивиган жойга қуяди. Натижада, ўша ҳудуд сезгини йўқотиб, қон қуюлишининг олдини олади. Ана шу модда ўша ҳудуднинг шишиб, қичишишига олиб келади. Бу жараёнларнинг ҳаммаси бир неча сонияда амалга ошади. Инсон териси эса қон сўраётган чивинни сезмай қолаверади.

Жарроҳлик амалиётидан олдин беморга наркоз бериш яқинда, аниқроғи ўн тўққизинчи асрнинг ўрталарида кашф этилгандир. Аммо чивинлар туғилганидаёқ шу хусусият билан туғилади. Инсон карахт қилувчи моддаларни лаборатория шароитида катта қийинчилик билан тайёрлайди. Аммо кичик махлуқ бўлмиш чивинда карахт қилувчи модда қаердан пайдо бўлди экан? Албатта, чивинга бундай қобилият, керакли аъзолар ва имкониятларни Аллоҳ таолонинг Ўзи бергандир!

У Зот Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

إِنَّ اللَّهَ لاَ يَسْتَحْيِي أَن يَضْرِبَ مَثَلاً مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُواْ فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُواْ فَيَقُولُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَـذَا مَثَلاً يُضِلُّ بِهِ كَثِيراً وَيَهْدِي بِهِ كَثِيراً وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفَاسِقِينَ

“Албатта, Аллоҳ чивин ёки ундан устунроқ нарсани мисол келтиришдан уялмас. Иймон келтирганлар, албатта, у Роббиларидан келган ҳақлигини биладилар. Аммо куфр келтирганлар. Аллоҳ бу мисолдан нимани ирода қилади, дейишади. У билан кўпчиликни залолатга кеткизади ва кўпчиликни ҳидоятга солади. У билан фақат фосиқларнигина залолатга кеткизади” (Бақара сураси, 26-оят).

Бу оятда Аллоҳ таоло чивинни мисол қилиб келтирмоқда. Ҳа, чивин эслашга арзимайдиган ҳашарот эмас. Унинг тузилиши, қандай имкониятларга эгалиги ва танасидаги жиҳозлари ҳақида ўзингиз ўқиб билдингиз.

Аллоҳ таоло барчамизни Ўзининг ҳидоятидан айирмасин!

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

Бирлашган Араб Амирликларида талабалар гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиш хавфли эканини кўрсатувчи 1 дақиқалик видеолари учун 100 минг дирҳам (27.2 минг АҚШ доллари) ютиб олиш имкониятига эгалар.

Hemaya маркази ўтказаётган ушбу танлов Дубай полиция маҳкамаси билан ҳамкорликда ташкил этилган. Марказ ижтимоий муаммоларни аҳолига етказиш билан шуғулланади.

Ушбу танловда фуқаролигидан қатъий назар БААда таълим олаётган талабалар иштирок этишлари мумкин.

2019 йилнинг 1-15 декабрь кунлари талабалар ўзларининг видеолавҳаларини Hemaya маркази сайтига тақдим этадилар. Танлов ғолиблари 2020 йилнинг февраль ойида эълон қилинади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

«Манчестер Юнайтед» футбол клубининг собиқ сардори Патрис Эвра ўзининг интервюсида Ислом дини ҳақидаги фикрларини билдириб ўтган. Бу ҳақда thenews.com.pk хабар берди.

Футболчи дунёда тинчлик ва бағрикенглик дини бўлган ислом ҳақида гапириб, расизм(ирқчилик)ни қоралади.

Ўзи насроний оилада улғайган бўлишига қарамасдан, Ислом динининг гўзаллигидан ҳайратланишини билдирган.

«Мен учун ислом тинчлик динидир. Менинг отамга исломга бўлган муносабатим маъқул эмас. Тўғри у менинг отам, бироқ мен ўз фикримда қоламан», – дея маълум қилган.

Футболчи футбол ирқчиликни йўқ қилишда кўмак бераётганидан жудаям мамнун эканини билдирган. 2017 йилда Эвра Қуръони каримни ўқишини ва маъноларни тушуниши айтганида кўплаб танқидларга учраган эди.

Футболчи "Мен яна бир бор Ислом тинчлик дини эканини таъкидлайман, у ўзаро ёрдам беришни тарғиб қилади" дейди. "Аллоҳ бизларни бегуноҳ инсонларни ўлдиришимиз учун яратмаган", дейди спортчи.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати