Жамияту оилаларни ич-ичидан емирадиган, инсонлар ўртасида фисқу фасод, адоват уруғини сочадиган иллатлардан энг жирканчи ғийбатдир. У туфайли оилалар пароканда, одамлар бир-бирлари билан юзкўрмас бўлиб кетади. Бунинг оқибатида жамиятда кўплаб нохушликлар юзага келади.

Айниқса, бугунги ижтимоий тармоқлар тобора ривожланаётган бир пайтда ғийбат ҳам замонга мос тарзда виртуал кўринишга кўчмоқда. Буни бирор ахборот ёки турли видео чиқишлар тагига қолдирилаётган изоҳлардан билиш мумкин. У ерда очиқ-ойдин ғийбат қилишлар кузатилади. Агар бирор таниқли, машҳур шахс ҳақидаги хабар бўлса, унга билдирилган сўзларни ўқишга ҳам киши хижолат бўлади. Энг ёмони, бу инсонлар билиб-билмай гуноҳга, ғийбатга шерик бўлаётганидадир.

Ҳамма уламолар бир овоздан ғийбатни гуноҳи кабира эканини эътироф этишган.

 Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам саҳобалардан: “Ғийбат нима эканини биласизми?” деб сўрадилар. Улар: “Аллоҳ ва Расули билувчироқ”, дейишди. Набий алайҳиссалом: “Биродарингиз у ҳақида гапирган сўзингизни эшитиб, хафа бўлса, сиз уни ғийбат қилибсиз”, дедилар. Саҳобалар: “Ё Расулуллоҳ, биз айтган сифат унда бўлса-чи?” деб сўрашди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Агар сиз айтган сифат унда бўлса – ғийбат, бўлмаса – бўҳтон қилибсиз”, дедилар» (Имом Муслим ривояти).

Бошқа бир ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Мерожга чиққанимда мисдан бўлган тирноқлар билан юзларию кўксиларини тирнаётган бир қавмнинг олдидан ўтдим. Мен: “Эй Жаброил, улар кимлар?” деб сўрадим. “Булар у дунёда одамларнинг гўштини еб, обрўларини тўкканлар”, деб жавоб берди» (Имом Абу Довуд ва Имом Аҳмад ривояти).

Ҳужурот сурасида ғийбат нақадар ёмон иш экани бундай баён қилинади: «Баъзиларингиз баъзиларингизни ғийбат қилмасин. Бирортангиз ўзининг ўлган биродарининг гўштини ейишни яхши кўрурми? Ҳа, ёмон кўрасизлар. Аллоҳдан қўрқинглар! Албатта, Аллоҳ тавбани кўплаб қабул қилувчидир, ўта раҳмлидир» (12-оят).

Ҳар дард уни келтириб чиқарган сабабларни йўқ қилиш билан даволанади. Бизни кўпгина гуноҳларга етаклаган тил, кўпдан-кўп савобларга ҳам олиб бориши мумкин.

Қуръони каримда зикрга тарғиб қилиниши баробарида унинг самараси ҳам айтиб ўтилган. Жумладан, Аллоҳ таоло ҳидоят топган бандаларини васф этиб, бундай марҳамат қилади: «Улар имон келтирган ва қалблари Аллоҳнинг зикри билан ором оладиган зотлардир. Огоҳ бўлингизки, Аллоҳни зикр этиш билан қалблар ором олур (ва таскин топур)» (Раъд сураси, 28-оят).

Руҳий тарбия уламолари бундай дейдилар: «Аллоҳ таолони зикр қилишнинг тарбиявий аҳамияти ажойиб ва гўзалдир. Биринчидан, Аллоҳнинг зикри қалбингизда У зотга бўлган муҳаббатни уйғотади. Аллоҳнинг муҳаббати эса унинг зикрини кўпайтиришга ундайди. Бу иккиси ўртасида ўзаро мутаносиблик бор экани шундан маълум бўлади».

Зикр ризқнинг мўл ва баракотли бўлишига сабабдир. Қалбни ғафлатдан уйғотади. Гуноҳ ва маъсиятларни ўчиради. Зикр кишини турли тил офатларидан ва бекорчи сўзлардан узоқлаштиради. Бандани дунё ва охират саодатига эриштиради.

Мусъаб ибн Саъд розияллоҳу анҳудан, у киши отасидан бундай ривоят қилади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳузурларида эдик. У зот: “Сизлардан бирингиз ҳар куни мингта савобни қўлга кирита олмайдими?” дедилар. Шунда у зотнинг ҳамсуҳбатларидан бир киши: “Қандай қилиб бирортамиз мингта савобга эга бўлиши мумкин?” деб сўради. У зот: “Юз марта тасбеҳ айтади. Шунда унга мингта савоб ёзилади ва ундан мингта хато ўчирилади”, дедилар» (Имом Табароний ривояти).

Ҳам енгил, ҳам буюк ибодатдан ғафлатда қолмаслигимиз, доимо Аллоҳнинг зикри ила тилимиз банд бўлиб туришига эътибор беришимиз шарт. Айниқса, тилимизни тасбеҳ (Субҳоналлоҳ), ҳамд (Алҳамдулиллаҳ), таҳлил (Лаа илаҳа иллаллоҳ) ва такбир (Аллоҳу Акбар) кўп айтишга одатлантириб олсак, у бизни тил офатларидан йироқлашиб, гуноҳлардан тийиламиз.

Васлиддин РИЗАЕВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Тошкент шаҳар вакиллиги Матбуот котиби

26 май куни соат ⏰19:00 да
Тошкент ислом институтининг ҳадис илми устози ва ижоза соҳиби – Жалолиддин домла Ҳамроқуловнинг илм ва одобга оид ҳадислар ҳақидаги суҳбатларининг навбатдаги сони бўлиб ўтади.

Машғулотда ўтган мавзуга оид саволлар берилади. Жонли эфирни кузатаётганлар орасидан ушбу саволларнинг жавобини @OnlineHadisBot ботига тўғри ва тезкор жўнатган дастлабки уч кишига китоблар туҳфа этилади.

Қуйидаги ижтимоий тармоқларимиз орқали навбатдаги суҳбатни кузатинг!

Youtube орқали томоша қилиш (https://www.youtube.com/channel/UCQGFSBrqwBCKY5SYk_6wm7A)

Facebook орқали томоша қилиш (https://www.facebook.com/muslimuzportal/?ref=pages_you_manage)

Instagram орқали томоша қилиш (https://www.instagram.com/muslimuzportali/)

Telegram voice орқали эшитиш

(https://t.me/muslimuzportal?voicechat)? ITV орқали томоша қилиш (https://itv.uz/#!/concert/34) (tas-ix)

#ҲАДИС #ЖОНЛИ #ОНЛАЙН
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Ҳазрат Ашраф Али Таҳонавий айтдилар: «Инсоннинг амали, ҳоҳ динга тааллуқли бўлсин, хоҳ дунёга тегишли бўлсин, юзаки назар билан текширилганда уч турли экани маълум бўлади. Кўпчилик олимлар шу фикрга келганлар. Биттаси фойдали амал, иккинчиси зарарли амал, учинчиси на фойдали ва на зарарли бўлган амал. Лекин чуқурроқ ўйлаб кўрилса, учинчи турдаги (на фойдали ва на зарарли) амал ҳам, иккинчи, яъни зарарли амал турига қўшилади. Чунки бефойда ишга сарф бўлган вақт ва қувват бирор фойдали ишга сарфланса эди, бундан катта фойда бўлар эди. Мана шу фойдадан маҳрумликнинг ўзи катта бир зарардир. Масалан, бир тижоратчи ўз сармоясини бир ишга тикди. Ундан на фойда бўлди ва на зарар. Лекин у мана шуни ўзининг нуқсони ва зарари деб ҳисоблайди. Чунки у ўзи умид қилиб, кўз тиккан фойдасидан маҳрум бўлди».

«Мажолиси ҳакимул-умма» китобидан

Озарбайжоннинг Шемаха шаҳрида бўлиб ўтган Туркий давлатлар ташкилоти Туризм бўйича ишчи гуруҳи 17-мажлиси ва Туризм вазирлари 7-йиғилишида қабул қилинган тегишли қарорга асосан, Шемахага Турк дунёсиниг 2023 йилдаги сайёҳлик пойтахти мақоми берилди.
Тадбирда ТДТ бош котиби Бағдод Амреев, Ўзбекистон Республикаси Бош вазири ўринбосари – туризм ва маданий мерос вазири Азиз Абдуҳакимов, шунингдек Туркия, Қозоғистон, Туркманистон, Венгрия давлатларининг сайёҳлик соҳаси масъуллари, Озарбайжондаги димпломатик миссия вакиллари иштирок этди.

Анжуман қатнашчилари мультимиллий “Замонавий Буюк Ипак йўли” кўринишидаги қўшма сайёҳлик маҳсулотлари яратиш йўлидаги саъй-ҳаракатларни фаоллаштириш муҳимлигини бир овоздан маъқулладилар. Озарбайжон Туризм давлат агентлиги хабарига кўра, йиғилишда “Турк дунёси туризм пойтахти ташаббуслари” қоидалари тасдиқланди ва “Туркий давлатлар ташкилотининг туризм бўйича “Йўл харитаси” қабул қилинди.

Бош котиб Бағдод Амреев ташкилотга аъзо давлатлар ўртасида барча йўналишларда жадал ривожланаётган ҳамкорлик, жумладан, туризм соҳасида ҳам яққол акс этаётганини таъкидлади. У Шемаха шаҳрини юксак мақомга сазовор бўлгани билан қутларкан, мазкур ташаббуснинг давомийлиги мамлакатларимиз ўртасидаги ўзаро жипслик янада мустаҳкамланишига олиб келишини билдирди.

Қайд этиш жоиз, Шемаха – Буюк Ипак йўлидаги энг муҳим, тарихий ва сайёҳлик нуқтаи назаридан алоҳида аҳамиятга эга шаҳарлардан бири. Шунинг учун ҳам Турк дунёсининг 2023 йилдаги туризм пойтахти этиб танланди.

Ғ.ХОННАЗАРОВ