Оқил шоҳ улус аҳволидан огоҳ бўлиб, халқ­нинг нима иш қилаётганини, таълим-тарбияси, яшаш шароити, оч-тўқлиги, ҳамма-ҳаммасини билиб туради. Юрти учун хизмат қилганларни муко­фотлаб, ўзига яқин олади. Салтанати ва халқига хиёнат қилганларни жиноятига яраша жазо­лайди. Шу билан бирга, раҳм-шафқат эшиги ҳам доимо очиқ туради. Қароқчи, ўғрилар­га раҳм қил­майди. Салтанати бузилиб, вайрон бўлмаслиги учун доимо сергак ва ҳушёр бўла­ди. Ҳар тонг давлати­нинг тинчлиги-фаровонлиги ва халқининг бах­тини сўраб дуо қилади.

Подшоҳ салтанатини вайрон қилмоқчи бўл­ган хоин, қароқчи, ўғрилар қилаётган гуноҳлари­нинг ёмонлиги, ҳар қанча яширинча иш қилма­синлар, айблари очилиб, оқибатда бир кун одил подшоҳдан жазо олишларини англаб, жазоланаётган ҳолларини кўз олдига келтириб юрадилар. Оқибати нима билан тугашини билсалар-да, қўлга тушсам бир гап бўлар тарзида нафс сўзига кириб, исёнларини орттириб бораверади. Уларнинг жиноятини зимдан кузатиб юрган подшоҳ вақти-соати келганида уларни қўлга олиб, жал­лодга топширади. Дор тагидаги осий эса бўй­ни­даги арқонни ва жаллоднинг қилич яланғоч­лаб турганини кўриб, қўрқувдан титраб, тавба қи­либ кечирим сўрайди. Аммо ҳукм ўқилган, чек­кан пушаймони ва қилинган тавба фойда бермайди.

Эй азиз фарзанд! Одамнинг жисми ҳам дав­лат кабидир. Ақл салтанат подшоҳидир. У жисм салтанатини адолатли бошқарса, олий мукофот олади. Ақл салтанати жисм давлатини гиёҳ­ванд­лик, майхўрлик, фаҳш ва гуноҳлардан қай­тар­маса, жисм салтанати гуноҳларга учраб, тезда қулайди. Жисм маънавий ва руҳий таназзулга юз тутади. Инсонни одамийлик, мўминлик фаз­лидан фосиқлик ва мунофиқлик ботқоғига боти­ради. Вайрона ва хароба юртдан одамлар қоч­га­ни каби, жаҳолат ботқоғига ботган кишидан имон, юзидан нур, қалбидан раҳм-шафқат ва илм қочади. Бундай инсонлар одамийлик фазли­дан бе­баҳра бўлади. Шу боис ақл салтанатини кўп китоб ўқиб, тажриба ва илмий изланиш би­лан тўйдирмоқ зарур.

Шермурод Тоғайнинг “Қасамини бузган қиз” китобидан

Индонезиянинг NetTV телеканали «Ўзбекистоннинг ажойиб шаҳарларини кашф этинг» кўрсатувларини намойиш этди.

Баҳорда ушбу телеканалнинг суратга олиш гуруҳи Ўзбекистонга келиб, «Мусулмон саёҳатчилар» рукнида «Ўзбекистоннинг ажойиб шаҳарларини кашф этинг» ҳамда «Самарқанд, Ўзбекистон» кўрсатувларини тасвирга олган эди.

Ушбу дастурларнинг ҳар бирини Индонезияда бир миллиондан ортиқ оилалар томоша қилган. Индонезия жамоатчилиги Марказий Осиёдаги ислом цивилизацияси марказлари ҳақидаги фильмни илиқ кутиб олди, дейилади хабарда.

Ўзбекистон бўйлаб саёҳати чоғида телекўрсатув бошловчиси Шаза Белладона ва унинг ҳамкасблари Тошкент ва Самарқандга ташриф буюрди, Чимён тоғларига чиқди. Ўзбекистон ҳаёти, турмуши, маданияти ва меъморчилиги кўрсатиб берилди.

Фильм муаллифлари  сўнгги вақтларда жадал суръатларда ривожланаётган зиёрат туризмига алоҳида урғу берди.

Индонезиялик тележурналистлар саёҳатини Ўзбекистоннинг Индонезиядаги элчихонаси Ўзбекистон туризмни ривожлантириш давлат қўмитаси ҳамкорлигида ташкил қилган эди.

Олимлар митти камералар орқали чумолиларнинг яшаш тарзини ўрганар экан, бу митти ва заиф жонзотлар қилаётган айрим ишларини кўриб, уларга қандай ҳаракатланишни ўргатган ва билдирган ёлғиз Аллоҳ таоло эканини беихтиёр тан олишмоқда.

Қуръони каримнинг “Намл (Чумоли)” сурасида Сулаймон (алайҳиссалом) қиссаси баён этилади: «Сулаймон (хизмати) учун жин, инс ва қушлардан иборат лашкарлари тўпланиб, тизилган ҳолларида турдилар. То улар чумолилар водийсига етганларида, бир чумоли: “Эй чумолилар! Уяларингизга кирингиз, яна Сулаймон ва унинг лашкарлари ўзлари сезмаган ҳолларида сизларни эзиб кетмасинлар!” деди. (Сулаймон) унинг сўзидан кулиб, табассум қилди ва деди: “Эй Раббим! Менга ва ота-онамга инъом этган неъматингга шукр қилишга ва Ўзинг рози бўладиган яхши амалларнигина қилишга мени муваффақ этгин ва мени Ўз фазлинг билан солиҳ бандаларинг қаторига киритгин!”» (Намл, 17–19).

Илмий тадқиқотлардан чумолилар жуда уюшган ҳолда яшаши ва улар инсон ақли етмайдиган мураккаб алоқа тизимига эгалиги маълум бўлди. Уларнинг кичкинагина бошида миллион, ундан ҳам кўпроқ сезги аъзолари бор. Ана шу сезги аъзолари орқали бир-бири билан алоқа ўрнатади. Ўлжа топишда, бир-бирларининг ортидан боришда, уя қуришда бу аъзоларнинг аҳамияти улкан. Ҳайратланарли жиҳати – чумолининг 2–3 миллиметрлик танасида беш юз минг нерв ҳужайраси жойлашган.

Аллоҳ таоло амр этади: «Бас, эй ақл эгалари (уларнинг аҳволидан) ибрат олинг» (Ҳашр, 2). Чумолидан олинадиган ибратлардан бири сабр ва матонатдир. Аллоҳ таоло чумолиларга берган сабр ва матонат, инсондан бошқа мавжудотларда йўқ. Ривоятлардан бирида бундай ҳикоя қилинади: Машҳур саркардалардан бири курашда мағлубиятга учрайди. У ўз жонини зўрға сақлаб, бир ғорга беркинади. У ерда ётаркан, ўзининг аҳволини, лашкарларининг қанчаси ҳалок бўлиб, қанчаси ярадор бўлгани ҳақида ўйлайди. Шу чоғ кўзи ҳарсанг устига чиқмоқчи бўлаётган чумолига тушади. Уни кузата бошлайди: чумоли харсанг тошга тирмашиб чиқади, устига етай деганда тушиб кетади, яна чиқади, етай деганда яна тушиб кетади, охири, ўн еттинчи марта ҳаракат қилганда, тирмашиб чиқиб кетади. Шунда саркарда айтади: “Менинг биринчи мағлубиятданоқ кўнглим чўкиб ўтирибди. Наҳотки шу заиф чумоличалик ҳаракат қилолмасам, наҳотки шунчалик сабр-бардош билан қаттиқ туриб, қайта-қайта ҳаракат қилиб ўзимни тиклаб ололмасам”.

Чумолининг ҳаракатчанлиги, ҳеч қачон курашишдан тўхтамаслигидан гўзал хулоса чиқарган саркарда, тирмашади, курашади ва алалоқибат юртини ғанимлар исканжасидан озод этади.

Муниба МУҚИМЖОНОВА

тайёрлади