Мадинаи мунаввара зиёратини тамомлаган ўзбекистонлик зиёратчилар Макка шаҳрида иззат-икром ила кутиб олинди.

Муқаддас икки шаҳарнинг ораси 460 километрни ташкил этади. Ушбу масофа автобусда ўртача тезликда 5-6 соатда босиб ўтилади. Аммо эҳром боғлаб, “Зул-Ҳулайфа” масжидида умрага ният қилган ибодатчилар йўл олислигини сезишмади ҳам. Тилидан “лаббайка” тушмаган йўловчилар шаҳарга кириб келганини сезмай ҳам қолишди.

Макка — Саудия Арабистонининг ғарбида жойлашган бўлиб, атрофини тоғлар қуршаб олган гўзал шаҳар. Айни пайтдаги ҳарорат билан юртимиздаги ўртасидаги катта фарқ сезилмайди. Буни юртдошларимизнинг деярли барчаси таъкидлашмоқда. Улар шаҳардаги энг ҳашаматли ва кўркам меҳмонхоналардан бири — “Аброж ал-Ҳидоя”да жойлашдилар.

25 қаватли меҳмонхонадан шаҳар кафтдек кўринади. Айниқса, юқори қаватига чиқсангиз, атрофнинг гўзаллигига боқиб тўймайсиз. Дастлаб эътиборингиз бир-биридан баланд бинолар тортади. Назаримизда, уларга осмонўпар таърифидан кўра, қояларга бўйлашган иморатлар ташбеҳи кўпроқ мос тушади. Зеро, маҳаллий аҳоли айтганидек, маккаликлар тоғларни талқон қилишнинг уддасидан ҳам чиқади.

Дарҳақиқат, шаҳарда ер ресурслари чеклангани янги имкониятларни ишга солиш, аниқроғи, тоғларни ўзлаштиришга ундамоқда. Инсон қўли, сангтарошлик маҳорати ила баланд қоялар ўрнида маҳобатли иморатлар қад растлаяпти. Бу жараёнда бир зум бўлса-да, тўхтагани. Чўққи устида ишлаётган экскаваторларни кўриб, ақлингиз шошади. Уларга басма-бас қилгандек, бир маромда ҳаракатланаётган кранларга қарасангиз, бошингиздаги дўппингиз тушиб кетди.

Янги объектларнинг аксариятини меҳмонхоналар ташкил этади. Бироқ айни ҳаж мавсумида бўш номерларни топиш қийин. Ўзбекистон томони ҳамкорлик қилаётган ширкатлар тақдим этган меҳмонхона хизматларидан барча бирдек мамнун.

— Ўн нафар болани тарбиялаб вояга етказдим, — дейди тўқсон ёшнинг остонасида турган чинозлик Саври ая Розиқова. — Оллоҳга шукр, уларнинг ҳаммаси ўзидан тинган. Ҳозир, тўрттаси пенсияга чиқиб, қарилик гаштини суряпти. Фарзандлар роҳатини кўришдан ортиқ бахт йўқ она учун.

Барака топишсин, меҳмонхонадагилар ҳам худди ўз боламиздек ғамхўрлик қиляпти. Ҳамма шароит бор. Ошхонада ўзбекистонлик ошпазлар ширин таомлар тайёрлаб беришмоқда. Шифокорлар бўлса, ҳолимиздан хабар олиб турибди. Лекин, очиғини айтсам, ҳажга келиб, ўзимни ёшаргандек, тетик ҳис қиляпман.

“Аброж ал-Ҳидоя” меҳмонхонасидан Каъбатуллоҳга автобус қатнови йўлга қўйилган. Транспортлар икки тарафга узлуксиз, 24 соат давомида ҳаракатланади.

Зиёратчилар гуруҳ раҳбарлари ҳамроҳлигида тилдан талбияни қўймагунча  Масжидул Ҳарамга йўл олишди.

Ҳарам инсоният, маданият ўчоғи, ҳар қандай ёмонлик, ҳаққа тажовуз тақиқланган муқаддас жойдир. Унинг қоқ марказида инсонлар учун қурилган илк ибодат маскани — Каъбаи муаззама жойлашган. Муқаддас китобларда келтирилишича, у Оллоҳнинг уйидир. Бу ерга келган, шу жойдан паноҳ топган мўмин-мусулмонлар эса унинг меҳмонидир.

— Яратганга минг қатла шукр, унинг байтини зиёрат қилиш, Каъбани тавоф этишга муяссар бўлдим, — дейди қўқонлик фахрий педагог Муҳиддин Қаландаров. — Ёшим 78 да. Ибодат аввалида ички ҳадик катта эди. Сабаби, кейинги 2-3 йилдан буён оёқларим оғриқ бера бошлади. Буни қарангки, Парвардигорнинг инояти, меҳрибонлиги бўлдими, ўша оғриқдан асар ҳам қолмади. Ишонасизми, Каъбани ҳеч кимнинг кўмагисиз етти марта айланиб, тавоф қилдим...

Отахоннинг кўзларидан шукрона ёшлари дув-дув тўкилади. Тўлқинланганича, Сафо тепалигига чиқиб, Марва ўртасида саъй қилганини, зам-зам сувидан қониб-қониб ичгач, қушдай енгил бўлганини ҳақида гапиради.

Дарвоқе, ҳадисларда келтирилишича, зам-зам қорни очга таом, касалга шифодир. Яъни у нима ният билан ичилса, албатта, унга эришилар экан. Яна кўплаб ҳам диний, ҳам илмий манбаларга қараганда, зам-зам ер юзидаги энг яхши, энг покиза сув ҳисобланади. Унинг таркиби ҳеч қачон ўзгармаган, йиллар давомида сақланса ҳам таъми бузилмаган. Бу сувнинг яна бир мўъжизавий хусусияти тугамаслигидир. Чиндан ҳам, ҳар йили бу қудуқ сувидан миллионлаб зиёратчилар ичадилар, ўзлар билан олиб кетадилар. Аммо бир хил меъёрда сув беради.

Айни пайтда Марва тепалиги остида зам-замни тўплайдиган ва уни совутадиган марказ ташкил этилган. Совутиш учун эса унинг ўзидан қилинган муз қўшилади, холос. Хоҳловчилар зам-замнинг совитилмаганидан ичиши учун ҳам зарур шарт-шароитлар яратилган.

Умрани бажариб бўлган зиёратчиларнинг қайси бири билан суҳбатлашмайлик, замзам сувини ичгач, чарчоқлари унут бўлгани, ўзларини тетик ҳис қила бошлаганини айтишади. 

Ҳа, Макка — Оллоҳ назари тушган, Ўзи азиз қилган муқаддас манзил. Бинобарин, ҳазрати Одам алайҳиссалом Момо Ҳавони шу ерда топди, улар, йўқотган жаннатга шу ерда етишдилар. Ҳазрати Иброҳим алайҳиссалом, у зотнинг завжалари Ҳожар она ва ўғиллари Исмоил шу ерда Оллоҳнинг оғир синовидан шараф билан ўтдилар. Охирги замон пайғамбари Муҳаммад (с.а.в.) инсониятга қаратилган сўнгги илоҳий хитобни шу ерда қабул қилдилар...

Умрани бажарган ўзбекистонлик зиёратчилар Зулҳижжа ойининг саккизинчи тунига қадар, яъни ёлғон арафагача Каъбани тавоф қилиб, тоат-ибодатда бўладилар. Халқимиз, юртимиз хаққига дуода бўладилар.

Саид РАҲМОНОВ

Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар сайтлардан ва ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган.

АЛЛОҲУ АКБАР!

АЛЛОҲУ АКБАР!

АЛЛОҲУ АКБАР!

“Ҳар бир такбир садақадир”.

*****

Эй Роббим!

Муслима опа-сингилларимизнинг кийимли-ялонғоч (عاريات كاسيات) эмас, балки, кийимли-иффатли бўлишларини насиб этгин!

*****

Эй Роббим! Бизга ҳам Каъбани тавоф этиб, Ҳаж қилиш бахтини насиб этгин, омин!

*****

Мақола, пост ва ҳоказо ўринларда С.А.В. деб эмас, СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМ деб ёзайлик!

Уламолар “Агар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган муҳаббатни ёзувда ифодалаш мумкин бўлса, бу саловот бўларди” дейишган.

Муҳаббатитмизни ифодалашда эринчоқлик қилмайлик.

*****

Барча қўрқув – қўрқувдир. Аммо АЛЛОҲДАН ҚЎРҚИШ ХОТИРЖАМЛИКДИР!

*****

Ризқ мол бўлиши шарт эмас. Аллоҳ таоло сенинг машаққатларингни кўтаришиб юборадиган аёлни сенга ато қилиши ҳам ризқдир.

*****

Агар сенга бало келса, ноумид бўлма!

Албатта, бало:

• золим учун адаб (эсини киритиб қўйиш);
• мўмин учун имтиҳон;
• Пайғамбарлар алайҳимуссалом учун даража;
• валийлар учун кароматдир.

Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу

*****

Таназзулнинг сабаби

- Алдов йўли билан диплом олган шифокорнинг қўлида касалларингиз ўлади.

- Алдов йўли билан диплом олган муҳандиснинг қўлида уйларингиз қулайди.

- Алдов йўли билан диплом олган ҳисобчининг қўлида молларингиз зиёнга учрайди.

- Алдов йўли билан диплом олган муаллимнинг қўлида фарзандларингизнинг мияларига жоҳиллик тарқалади.

Илмнинг таназзули – умматнинг таназзулидир.

«Араб ҳикмати»дан

*****

Ижтимоий зулмнинг энг ёмон тури – ота ўзининг ёмон ўғилларига солиҳа қиз излашидир.

Араб ҳикмати

*****

Агар бир шахс билан ўзаро муносабатларинг якунига етса, ўртадаги барча сирларни тўплаб, бир жойга «кўмгин-да», кейин ўша жойни эсингдан чиқар!

«Ховатир роқия журнали»

*****

Одамларнинг яхшиси:

- Берилса, шукр қилади;

- Балоланса, сабр қилади;

- Зулмга учраса, кечиради.

Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу

*****

Эшигимга «Иккиюзламачилигингни, сохталигингни, лаганбардорлигингни, мунофиқлигингни ташқарида қолдириб, кейин кир!» деб ёзиб қўйгандим. Натижада, мени зиёрат қилгани ҳеч ким келмади.

Жуброн Халил Жуброн

*****

Аёл киши қуйидаги турдаги эркакларни ёқтирмас экан:

1. Учраган аёлга қизиқиб кетадиган эркакни.
2. Аёлнинг туйғуларини риоя қилмай, ҳар бир камчилигини танқид қиладиган эркакни.
3. Ўзида кўп хатолари бўла туриб, аёлнинг комил бўлишини талаб қиладиган эркакни.
4. Аёлнинг ёшини сўраган эркакни.
5. «Сендан чиройли аёл бор» деган маънога ишора қилиб гапирувчи эркакни.
6. Аёлнинг ўтмишини сўраган эркакни.

*****

• Баъзилар, улар ҳақида қилган гумонингни пучга чиқаришади.
• Баъзилар эса биз ўйлаганимиздан-да ажойиброқ бўлиб чиқадилар.

Маҳмуд Дарвеш

Интернет материалларидан тўплаб,

таржима қилувчи Нозимжон Иминжонов

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً

“Эй иймон келтирганлар! Аллоҳни кўп зикр қилинглар” (Аҳзоб сураси, 41-оят).

         Ушбу оятда Аллоҳ таоло биз бандаларига Ўзини кўп зикр қилишимизни амр қилмоқда.

Хўш, зикр ўзи нима? “Зикр” – эслаш, ёдлаш, ёдга олиш деган маъноларни билдиради. Агар банда Роббисини эсласа, ёдга олса, “Аллоҳни зикр қилди” дейилади.

Зикр осон ибодат. Уни ҳамма жойда айтса бўлади. Фақат ҳожатхона билан ҳаммомда айтилмайди.

Шунинг учун Аллоҳни нафақат Масжидга кирганда, Намоз ўқиганда, Рамазон ойида, Закот бераётганда, Ҳажга борганда, балки, ҳожатхона, ҳаммомдан бошқа ҳамма жойда зикр қилайлик. Ҳаммом ва ҳожатхонага кираётганда ҳам ўқиладиган дуолари бор. Фақат ичкарига кирганда ўқилмайди.

Аллоҳни зикр қилиш деганда, Намоз ўқиш, Рўза тутиш, Закот бериш, Ҳажга бориш, Қуръони Каримни тиловат қилиш, Қуръони Карим ва Суннати Мутоҳҳарада келган зикрларни айтиш, Масжидларнинг моддий-маънавий обод бўлишига ҳисса қўшиш, садақа бериш ҳамда бошқа амалларда (овқатланаётганда, бозорда юрганда, кўчада юрганда ва ҳоказо ўринларда) Аллоҳ мени кўриб, билиб, ҳисоб-китоб қилиб турибди, деган эътиқодда бўлиш, шунга биноан, гуноҳга қўл урмай, Аллоҳ рози бўладиган амалларни қилиб боришни тушунсак тўғри бўлади, деб ўйлайман. Валлоҳу аълам.

Нозимжон Иминжонов тайёрлади

Шайх Абдулбосит Абдуссамад 19 ёшларида амакиларининг 17 ёшли қизига уйландилар. Мазкура аёл эрини қаттиқ рашк қиларди. Чунки, улуғ қорига турмушга чиқиш истагидаги аёл-қизлар жуда кўп эди.

Шайх Абдулбосит аёллари билан бахтли ҳаёт кечириб, ундан 11 нафар фарзанд кўрдилар. У киши фарзандларини «11 та юлдуз» деб аташни яхши кўрардилар. Фарзандларининг 4 таси қиз, 7 таси ўғил эди. Барчалари Қуръонни тажвиди билан тўлиқ ёд олишган.

Фарзандларидан фақат иккитаси — Ториқ билан Ёсир Қуръон қироати орқали танилдилар. Аслида Ториқ ички ишлар вазирлигида офицер бўлиб хизмат қилса-да, Қуръонни тиловат қилиш учун турли маросимларга ташриф буюриб туради. Ёсир эса отаси каби ҳаётини Қуръон тиловатига бағишлаган. Қолганлари турли соҳаларда меҳнат қилмоқдалар.

Нозимжон Ҳошимжон таржимаси

Инсонга берилган иймон, азиз умр, гўзал қомат ва ҳалол ризқ ҳазрати инсонга берилган энг улуғ неъматлардир. Комилликка етаклайдиган мазкур улуғ фазилатлар ҳар бир инсоннинг сийратида уни безаб турадиган зийнатдир. Дунёда инсон ҳаётини иффат, ҳаё, ахлоқ-одоб кўркам қилиб турадиган бўлса, ундан ифор ва мушки анбар ҳиди таралиб, атрофдагилар  шодланиб, унга ҳавас ва ибрат кўзи билан боқадилар. Аллоҳ таоло бизларнинг жисмларимизни ажиб ва покиза қилиб яратди. Бу гўзал жисмни асраб авайлаш, ҳалол луқма билан озуқаланиб, шукрона қилиб яшашни инсоннинг зиммасига юклади. Севикли Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бизларни ахлоқ-одобга йўллайдиган табаррук ҳадисларини эслайдиган бўлсак, у зот шундай марҳамат қиладилар:

“Агар сенда тўрт хислат бўлса, сенга етмаган дунёга хафа бўлма: омонатни сақлаш, тўғри сўзлик, чиройли хулқ ва касб қилиш йўлида иффатли бўлиш”.

Набий  соллаллоҳу  алайҳи  васаллам  мўминларнинг  барчасини  гўзал хулқлар ва чиройли хислатларни жамлаган бу тўрт хислат билан сифатланишга қизиқтиряптилар.  Чунки,  бирор  киши  ўша  хислат  билан  зийнатланса, ўзига етмаган дунё яхшиликларидан хафа бўлмаслиги лозим бўлади.  Бу хислатлар:

1. Омонатдорлик – омонатга  қолдирилган  нарсани  талофат  етишидан  ва уни  зойил  бўлишдан  сақлаш  ва  уни  сотиш,  қарзга  бериш  ёки  шунга  ўхшаш ишлар  билан  сарф  қилмаслик.  Эгасининг  изни  билан  бўлса  бундан  мустасно. Сенга  ишонган  инсонлар  сирини  сақлаш,  муомалада  ёлғончи  бўлмаслик  ҳам омонатдандир.
2. Ростгўйлик – ҳақиқатни  тўғрилигича  гапириш.  Агар  кўз  олдингда бирор-бир  ҳодиса  рўй  берса,  уни  таърифлашда  унга  зиёда  қилиш  билан муболаға  қилма.  Қачонки  гувоҳликка  чақирилсанг,  гувоҳлик  берилувчи яқининг  ёки  дўстинг  бўлса  ҳам  ёки  зарарига  гувоҳлик  берилувчи  киши душманинг  бўлса  ҳам,  унга  зиёда  ва  ноқис  қилмасдан  ҳақ  ила  адо  қилишинг лозим.
3. Гўзал хулқ –  инсонлар  билан,  одоб,  очиқ  чеҳралик,  мулойимлик,  лутф, тавозеълик  билан  муомала  қилишинг,  кибр,  қўполлик,  сурбетликни  тарк қилишинг  ва  инсонлар  сени  яхши  кўришлари  ва  ҳурмат  қилишлари  учун сўкувчи, чақимчи ва ахлоқсиз бўлмаслигингдир.
4. Касб қилишда иффат – молни касб қилишда таъмадан нафсингни узоқ қилишинг,  молни  ўғрилик  ёки  зўравонлик  билан  талаб  қилмаслигинг,нафсингни  пора  ёки  хиёнат  билан  кирлатмаслигингдир.  Албатта  Аллоҳ  таоло ҳаром  молда сенга барака бермайди, шунингдек, инсонлар сени яхши кўрмайди ва ўз молларида сенга ишонмайдилар.

Мазкур сифатлардан тўртинчиси – касб қилишда иффатли бўлиш. Яъни, молни касб қилишда таъмадан нафсингни узоқ қилишинг, молни  ўғрилик  ёки  зўравонлик  билан  талаб қилмаслигинг, нафсингни  пора  ёки  хиёнат  билан  кирлатмаслигингдир. Албатта Аллоҳ таоло ҳаром молда сенга барака бермайди, шунингдек, инсонлар сени яхши кўрмайди ва ўз молларида сенга ишонмайдилар. Ўғрилик қилган эркак ёки аёл бадбахт ва бахтсиз бўлади. Қалби ва юзидаги иймон нурини ўчиради. Ўғрилик барча давр ва жамиятда оғир жиноятлардан бири ҳисобланган. Ўғриликнинг энг қабиҳи халқ, кўпчиликнинг мулкини ўғирлашдир.

Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Тухум ўғирлаб қўли кесилган, арқон ўғирлаб қўли кесилган ўғрига Аллоҳнинг лаънати бўлсин!” - деганлар (Имом Бухорий ривояти).

Ушбу ҳадиси шарифдан маълум бўладики, ўғирликнинг катта-кичиклигига эмас, балки унинг оғир гуноҳлигига эътибор қилишимиз лозим. Минг афсуслар бўлсинки, бугун инсонлар орасида кўпчиликнинг ҳаққини ўғирлаб олиш ёки ўзганинг ҳаққини бермай, ўзлаштириб олиш ҳоллари учраб турибди. Бу ҳолатлар ўзгалар ҳаққига хиёнатдур. Билиб-билмай ўғирлик қилган киши аввало, Аллоҳ таолога тавба қилиши, сўнг ўғирлаган нарсасини эгасига қайтариб бериши шарт. Ошкор ёки пинҳона йўл билан бўлсин, фарқи йўқ, молни эгасига қайтариб бериши лозим бўлади. Мабодо молнинг эгасини ёки унинг меросхўрларини топа олмаса, бундай ҳолда савобини молнинг эгасига ният қилиб, унинг номидан тўлалигича садақа қилади.

Бир диёрда бир оқил инсон бозорда юрганда, газлама сотувчининг олдида тўхтаб, кийим сотиб олмоқчи бўлди. Тужжор тинмай нарсасини мақтаб, қасам ичарди. Ундан олмади. Бундайлардан сотиб олмаган маъқул, деб ўйлади. Бошқасидан олди. Орадан икки йил ўтиб, оқил одам бозорга чиққанида, яна ўша савдогарнинг олдига тўхтади. Лекин бу сафар у нарсаларини мақтамасди ва қасам ҳам ичмасди. Ундан:

- Бир неча йил илгари сизнинг олдингизга келганмидим? - деб сўради.

–Ҳа, - деди.

– Сизни бунчалик ўзгартирган нарса нима? Мақтамаяпсиз? Қасам ичмаяпсиз? - деди.

– Менинг аёлим бор эди. Кам олиб келсам ҳам, кўп олиб келсам ҳам, оз ҳисобларди. Аллоҳнинг менга раҳми келди. У ўлди. Кейин бошқа аёлга уйландим. Бозорга кетмоқчи бўлганимда, кийимимнинг ёқасидан ушлаб: “Эй фалончининг ўғли, Аллоҳдан қўрқинг. Бизга фақат ҳалол луқма келтиринг. Ҳеч нима олиб келмасангиз, ип йигириб сизга ёрдам берамиз, - деди.

Бу улкан ҳикматга бой бўлган воқеа бугунги кунимизда эрига ношукр бўлиб, товламачилик йўлига ўтган аёл учун, хотинининг инжиқлигини тузатолмай, бесабрлик билан бировларнинг ҳаққига кўз олайтираётган  эркаклар учун ибратдир.

Битта шамчироқни ҳалол йўл билан ёққан, сўроқсиз битта олмани еб қўйиб, етти йил хизмат қилиб Абу Ҳанифаларни дунёга келтирган зотларни ер юзидаги инсониятга ибрат ўлароқ тарих зарварақларига муҳрланган.

Ўғрилик катталардан, ёшларимиздан, иффат соҳибалари бўлган аёлларимиздан содир бўлаётганлиги бу азиз инсоннинг соф фитратига хиёнатдир.

Аллоҳ таоло ўғилик, бировларнинг молини ноҳақ ўзлаштиришдек разил ва қабоҳатли оғир гуноҳдан халқимизни асраб, улуғликка кўтарадиган иффат, ҳалоллик каби солиҳ амалларида барчаларимизни бардавом айласин.

Ж.Панжиев,

Бухоро  тумани бош имом хатиби