Ёлғиз келдик - ёлғиз кетамиз, аммо ёлғиз яшай олмаймиз. Инсон зоти борки, бошқа одамлар билан, айниқса қариндош-уруғлар билан ўзаро муносабат ўрнатишга, биргаликда яшашга муҳтож. Ҳаёт бирдай давом этавермайди, инсонлар бир-бирига яхши-ёмон кунларда шерик ва суянч бўлади.

Муқаддас динимизда қариндошларни зиёрат қилиб туриш, уларга меҳр шафқат кўрсатиш, қариндош-уруғчилик вазифаларини адо қилиш фарз ҳисобланади. Ҳатто ҳадиси шарифларда: “Қариндошлик алоқасини узиб қўйган одам жаннатга кирмайди”, деб таъкидланган.

Баъзида рўзғор ташвишлари сабабли яқин қариндошларнинг ҳолидан хабар олиш узоқ муддатга кечикиб кетади. Гўё дунёнинг ишлари қолиб кетадигандек туюлади. “Қариндошларни ҳадеб кўришга борверсам ёки уларга доим хайр-у саховат қилаверсам, камбағал бўлиб қоламан, ишларим юрмай қолади-ку” – деган ўй-фикр ҳам келиб қолиши мумкин. Йўқ, аслида ҳолат бутунлай бошқача, бу ҳаётда бизнинг ўлчовимиздан бошқача ўлчовлар ҳам бор.

Пайғамбаримиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳадисларида шундай илоҳий ўлчовлардан бирининг хабарини берганлар: “Кимни ризқи кенг-фаровон бўлиши ва умри узоқ бўлиши хурсанд қилса, қариндошлик ришталарини мустаҳкамласин”. Демак, бу иш кишининг умрига, вақтларига, ризқига, касб-корларига барака бўлар экан.

Қариндошлик ришталари “бор товоғим – кел товоғим” қабилида қилинадиган ишлар эмас. “Фалончи шифохонада экан, кўриб келайлик” дейилса, “У мен касал бўлганимда келиб кўрдими, йўқ, биз ҳам бормаймиз” – дейилмайди. Чинакамига қариндошлик қилиш бу ришта узиб қўйилган қариндошлар билан уни қайта тиклаш ва мустаҳкамлаш билан бўлади ва уни савоби ҳам улкан ҳисобланади.

Гоҳида яқин қариндошлар, ҳатто туғишган ака-укаларнинг аразлашиб, юзкўрмас бўлиб юришларига гувоҳ бўлиб қоламиз. Бу ҳолатлар икки тарафга ҳам ярашмайди, ёшларга ҳам ибрат бўлмайди. Қолаверса атрофдагиларнинг бунга эътиборсиз қараб туришари тўғри эмас.

Айбсиз дўст қидирган дўстсиз қолади. Битта душманинг бўлса кўп, мингта дўстинг бўлса ҳам оз. У билан ўтган яхши кунларни эсласин. Эндичи... Араздан ким барака топди... Қайсарлик билан нимага эришди-ю, нималардан маҳрум бўлди. Аразларни тўхтатиш, хатоларни кечириш, гина-кудуратларни ташлаш керак.

Қайсарлик яхшиликка олиб бормайди. Ўзи ҳақ бўлиб турса, 3 кундан ортиқ аразлашиш, алоқани узиш ҳалол эмас. Бу ишда эҳтиёт бўлиш, аразлашган инсон билан тезроқ ярашиш чораларини излаб, буни амалга ошириш лозим.

Ҳадиси шарифда бу ҳақда огоҳлантирилган: “Мусулмон кишининг бошқа бир мусулмондан уч кечадан ортиқ аразлашиши ҳалол эмас. Икковлари уч кечадан ортиқ аразлашиб юрса ва шу ҳолда давом этишса, иккови ҳам ҳақдан четлаган бўлади. Улардан қай бири биринчи бўлиб (араздан) қайтса, бу унинг гуноҳларига каффорат бўлади. Агар улар аразлашган ҳолида вафот этса, икковлари ҳам жаннатга кирмайди”.

Ака-ука, опа-сингил, амаки-тоға, амма-хола, уларнинг фарзандлари, қуда-андалар ва бошқа барча қариндошлар билан алоқани мустаҳкамлаш, ҳолидан хабар олиб туриш, касал бўлса – бориб кўриш, мушкули бўлса – ёрдам бериш, яхши кунларда хурсандчилигига шерик бўлиш, қийинчилик ва синовли кунларда суянчиқ ва далда бўлишга ҳаракат қилинг!

Донолар айтади: Икки нарса доимий бўлмайди: ёшлик ва қувват. Икки нарса бало-офатни қайтаради: садақа ва қариндошлик ришталарини боғлаш.

Гулистон тумани бош имоми, “Исломобод” масжиди имом-хатиби ДИЛМУРОД СУЛАЙМОНОВ

Умар ибн Aбдулазиз ҳукмдор бўлгач, табриклаш учун турли жойлардан келган вакиллар унинг ҳузурига киришди. Зиёратчилар орасида ҳижозлик бир бола ҳам бор еди. Ўша йигитча Умарни қутлаш учун олдинга чиқди. Шунда Умар:
—Шошилмай тур, сендан ёши улуғлар бор, деди. Бола бунга жавобан:
—Сизни Aллоҳ қўлласин. Инсон икки кичик аъзоси — қалби ва тили билан инсондир. Aгар Aллоҳ таоло бандасига бурро тил, сақловчи қалб ато етган бўлса, у гапиришга ҳақли емасми? Aгар сиз айтгандек, гап фақат ёшда бўлса, мажлисингизда сиздан кексароқ, гапиришга ҳақлироқ одамлар ҳам бор-ку, — деди.
Умар ибн Aбдулазиз боланинг сўзидан қаттиқ таъсирланиб, ушбу маънодаги шеърни ўқиди: «Ей инсон, илм олгин, ҳеч ким олим бўлиб туғилмас, илм егалари жоҳил каби бўлишмас, илмсиз кекса одамнинг мажлисдаги мавқеи улуғ емас».

"Ҳидоят" журналидан

Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар сайтлардан ва ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган.

Умидсизликка тушма! Аллоҳ таоло сен учун тор жойлардан чиқадиган йўлни ато этади. Сен ушбу оятни ёдингда тут: “Қачон бирон нарсани ирода қилса, Унинг иши “Бўл” демоқликдир, холос. Бас, у нарса бўлур” (Ёсин сураси, 82-оят).

*****

Агар эркак аёлини сув билан суғорса, (аёлига сув ичирса), ажр олади.

Имом Аҳмад ва Имом Бухорий “Ат-Тарих ал-кабийр”да ривоят қилган.

*****

Аллоҳим, намозни севиб адо этадиганлардан қилгин ва уни биз учун дунёдаги энг маҳбуб нарса этгин!

*****

Дунё иссиғига «оҳ-воҳ» деймиз.

Эй Роббим! Бизни охират оловидан асра!

*****

АЛЛОҲ МЕҲРИБОНДИР!

Башарият қонунида: «Агар ўртадаги ишонч синса (йўқолса), қайта тикланмайди».

АЛЛОҲ ТАОЛОНИНГ ҚОНУНИДА: ГУНОҲДАН ТАВБА ҚИЛУВЧИ КИШИ ГУНОҲСИЗ КИШИ КАБИДИР!

*****

Сиздан “Гўзаллик қаерда” деб сўрасалар, уларга “Гўзаллик Аллоҳ таолодан ҳаё қиладиган юзларда” деб айтинг!

Жалолиддин Румий раҳимаҳуллоҳ

*****

Куни келиб кетаман. Мен билан бирга кулгуларим, сукутларим, оғриқларим, шодлигим, безовталигим ҳам кетади. Хотирамдан бошқа нарса қолмайди.

Эй Роббим! Яхши ном қолдиришимни, мендан яхши хотира қолишини насиб этгин!

*****

Ким онасига яхшилик қилишни қўлдан бой берган бўлса, ҳаётининг ҳаммасини бой берибди.

“Ховатир роқия журнали”

*****

Вафот этганлар қўлдан бой берган амаллари учун қабрларида надомат қилган ҳолда маҳбусдирлар. Тириклар эса вафот этганлар надомат қилаётган ишлар учун бир-бирлари билан урушган ҳолда дунёда маҳбусдирлар. Ё қабрдагилар тирикларнинг олдига келиб, “Бундай қилманглар! Биз шу ишларимизга пушаймон бўлиб ётибмиз” дея олмайдилар ёки тириклар ўлганлардан ибрат олмайдилар. Эй Роббим, бизни ғафлатдан уйғотгин ва хотимамизни гўзал қилгин!

“Ховатир роқия журнали”

*****

Кўз ёқтирганини истайди. Ақл уни тушунадиганни истайди. Аммо руҳ фақат ўзига ўхшаганини истайди.

“Ховатир роқия журнали”

*****

Онанг сендан рози экан, ҳеч зиёнга учрамайсан.

“Ховатир роқия журнали”

*****

Саломатлигинг сени ташлаб кетганда ҳам, солиҳа аёл асло ташлаб кетмайди.

“Ховатир роқия журнали”

*****

Агар ичингда бир овоз “Бу ҳалол”, “Бу ҳаром” деб айтаётган бўлса, қалбинг тириклиги учун Роббингга ҳамд айт!

“Ховатир роқия журнали”

*****

Агар фарзандларингнинг оёқлари ерда собит туришини истасанг, уларнинг зиммаларига баъзи масъулиятли юкларни орт.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Икки иш сенинг шахсиятингни белгилайди:

• Ҳеч нарсага эга бўлмаган пайтингдаги сабринг.
• Ҳамма нарсага эга бўлган пайтингдаги тасарруфинг.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Буюк инсоннинг буюклиги содда, фақир инсонлар билан қиладиган муомаласида кўринади.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

• Ишинг ўнгидан келганда дўстларинг сенинг кимлигингни билишади.
• Ишинг орқага кетганда сен дўстларингнинг кимлигини биласан.

Иброҳим Фиқий

*****

Битта дарахтдан миллионта гугурт донаси ясалади. Битта гугурт донаси билан миллионлаб дарахтларга ўт қўйилади. Шу сабабли ҳаётингдаги миллионлаб ижобий ишларингга таъсир қилмаслиги учун битта ҳам салбий иш қилма!

Иброҳим Фиқий

*****

Онам билан бошқаларнинг орасидаги фарқ шуки, бошқалар мени маҳзун ҳолда кўрмасликини орзу қиладилар. Аммо онам мендан маҳзунликни ўзига олишни орзу қилади.

Маҳмуд Дарвеш

*****

Муҳаббат — ўзаро якдиллик, улфатликнинг вужудга келиши, ясамалик, сохталикнинг йўқолишидир. Муносабатларда ёлғонга ўрин йўқлигини англаб етишдир. Агар иккингиз сукут қилсангиз, сукутингиз ёқимли, ширин бўлиши, агар бирингиз гапирсангиз, шеригига унинг гапини тинглаш ёқимли бўлишидир.

Мустафо Маҳмуд

*****

НАСИБА

Сен учун тақдир қилингани, ҳатто икки тоғ орасида бўлса ҳам, сенга насиб этади.

Сен учун тақдир қилинмагани, ҳатто икки лабинг орасида бўлса ҳам, сенга насиб этмайди.

“Ховатир роқия журнали”

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

Нозимжон Иминжонов

Умар ибн Aбдулазиз бир оқшом дўстлари билан ўтирган эди, чироқнинг нури хиралашиб қолди. Ўрнидан туриб, пилигини тозалаб қўйди. Шунда мажлисда ўтирганлардан бири: «Эй мўминлар амири, пиликни тозалашни бирортамизга буюрсангиз бўлар эди-ку!” деди. Умар ибн Aбдулазиз айтди: «Меҳмонни хизматга буюрган инсон мурувватли саналмайди. Ўтирганимда ҳам шу Умар эдим, турганимда ҳам шу Умарман».

* * *

Зиёратчилардан бири ҳукмдор Умар ибн Aбдулазизга ҳадя сифатида олма келтирди. Aммо у ҳадяни қабул қилмади. Шунда зиёратчи: «Ҳадяни Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳам олганлар, нега сиз олмаяпсиз?» деб сўради. Бунга жавобан Умар ибн Aбдулазиз: «Расулуллоҳга берилган нарса, шубҳасиз, ҳадядир. Aммо менга берилгани пора бўлиб қолиши мумкин», деди.

* * *

Ривоят қилишларича, Умар ибн Aбдулазиз масжидга кетар эканлар, қўлларини оҳиста тебратиб борар эдилар. Шу вақт бирдан тўхтаб қолдилар, кўзларидан ёш жоласи қуйила бошлади. Одамлар нима учун йиғлаётганларини сўрашганида: «Бу дунёда тебратиб юрган қўлларим охиратда боғланса, ҳолим не кечишини ўйлаб йиғлаяпман», дедилар.

"Aл-Мунтазам фи тарих ал-мулук вал-умам" китобидан

1. Чақалоқ қулоғига азон ва такбир айтиш.

Рофеъ розияллоҳу анҳу айтади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Фотима розияллоҳу анҳонинг фарзанди Ҳасан ибн Алининг қулоғига азон айтаётганларини кўрдим” (Имом Абу Довуд, Имом Термизий ривояти).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимнинг боласи туғилса-ю, унинг ўнг қулоғига азон, чап қулоғига иқома айтса, унга Умму Сибён (Сибён болаларга зиён етказадиган жин тоифаси) зарар етказа олмас”, дедилар.

2. Муносиб исм қўйиш.

Набий алайҳиссалом: “Сизлар қиёмат куни ўз исмларингиз ва оталарингизнинг исмлари билан чақириласизлар, шундай экан фарзандларингизга чиройли исм қўйинглар”, дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Исмларнинг яхшиси бандалик ва ҳамдни билдирганидир”, деганлар (Абдуллоҳ, Ҳамидуллоҳ, Абдураҳмон каби).

3. Ақиқа қилиш.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бола ўз ақиқасининг эвазига гаровдадир. Еттинчи куни унинг номидан жонлиқ сўйилади ва исм қўйилади ҳамда сочи олинади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

Агар фарзанд туғилганидан сўнг етти кунда ақиқа қилишга имконият бўлмаса, 14 ёки 21 кунлигида қилинади. Бу муддат ичида ҳам имконият топилмаса, бошқа хоҳлаган вақтда қилса ҳам бўлади.

4. Чақалоқнинг сочини олиш.

Ҳазрат Али ибн Аби Толиб розияллоҳу анҳу айтадилар: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам набиралари Ҳасанга қўй сўйдилар ва “Эй Фотима уни сочини олгин ва сочини оғирлигича кумуш садақа қилгин”, дедилар.

Кейин мен уни ўлчовдим бир ёки ярим дирҳам (оғирлигича) чиқди” (Имом Термизий ривояти).

5. Чақалоқнинг танглайини кўтариш.

Абу Мусо розияллоҳу анҳу айтади: “Ўғлим туғилганда уни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига олиб бордим. У зот алайҳиссалом ўғлимга Иброҳим деб исм қўйдилар ва хурмо билан танглайини кўтардилар. Унга барака тилаб дуо қилдилар” (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).

6. Хатна қилиш.

Ўғил болани хатна қилиш суннатдир. Уни кечиктириш макруҳ. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Хатна қилиш эркакларга суннат”, деганлар (Имом Аҳмад ривояти).

Уламолар: "Фарзанд етти ёшдан ўн ёшгача хатна қилинса, яхши бўлади", дейдилар.

Даврон НУРМУҲАММАД