Эътиборли бўлиш керак:

1. Ҳамхоналарда кексалар бўлса, қўлдан келганича уларга ёрдам бериш тавсия этилади.
2. Биз ҳанафий мазҳабига мувофиқ ибодат қиламиз, шунинг учун ибодат вақтида бошқа мазҳабдаги аёлларнинг намозига эътибор бермаслик талаб этилади (ибодатлар масаласида элликбоши ёки ишчи гуруҳ аъзоларидан жавоб олиш мумкин).
3. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг масжидларида ёки Каъбага матоларни турли ниятларда суртиш,  Уҳуд тоғи тупроғидан олиб кетиш, Уҳуд тоғига қараб намоз ўқишнинг бидъат амаллардан эканини аниқ билиш зарур.
4. Самолётда, меҳмонхоналарда, масжидлардаги таҳоратхоналарда покизаликка қатъий эътибор бериш талаб этилади.
5. Ибодатларни тугатиб меҳмонхонага қайтиш йўли ёддан кўтарилганда саросимага тушмаслик, яқин атрофдаги полиция ёки бирон кишига бейжик ва меҳмонхона ташриф қоғози (визитка)ни кўрсатиш мақсадга мувофиқдир.
6. Шифокорлар доимо хизматда бўлганлиги боис ўзингизми, ҳамхонангизними тоби қочиб қолса, дарров шифокорга мурожаат қилиш зарур.
7. Меҳмонхоналарда юк йўқолиш каби ҳодисалар кузатилса, дарҳол гуруҳ раҳбарига мурожаат қилиш керак.
8. Тошкент аэропортига қайтиб келингандан кейин жомадон ёки юклар йўқолгани маълум бўлса, жомадон учун берилган чиптани гуруҳ раҳбари билан биргаликда аэропорт маъмуриятига топширилади.
9. Ҳаж зиёратидан қайтиб келгандан кейин мусулмон кишига хос бўлган ишларни мукаммал бажаришда, маҳалла ва жамоат ишларида, тўй ва маъракаларни исрофгарчиликсиз ўтказиш, ёшлар тарбиясида ибрат бўлишлари тавсия этилади. Хайрли амалларда давомли бўлиш икки дунё саодатига эриштиради.
10. Аксинча Ҳаж зиёратидан қайтгандан сўнг исрофгарчилик билан эҳсонлар қилиш мумкинмас. Айниқса “ҳожи она” мақоми шаръий масалаларда ўзича фатво бериши мумкин эмаслигини яхши англаб етиш зарур.

Аллоҳ таоло Ҳаж ибодатингизни Ҳажжи мабрурлардан қилсин ва хайрли амалларда бардавом бўлишни  насиб этсин!

 Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Фатво маркази ва Хотин-қизлар масалалари бўйича бўлими

 

Cавол: Танишларимдан бири менга “Кимнинг учта фарзанди бўлса-ю, улардан бирортасига Муҳаммад деб исм қўймаса, аниқ жоҳиллик қилибди”, деган ҳадис жўнатди. Ҳақиқатда ҳам шундай ҳадис борми?

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак исмлари саҳобалар давридан бошлаб ҳозиргача У зот алайҳиссаломга муҳаббат юзасидан фарзандларга қўйиб келинади. Қолаверса, бир қанча ҳадиси шарифларда, уламоларнинг сўзларида бу муборак исмни фарзандларга қўйиш тавсия қилинган ва мақталган. Жумладан Имом Бухорий Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Исмимни қўйинглар, аммо куням билан куняланманглар”, деганлар.

Ундан ташқари мазкур муборак исмга оид бир қанча уйдирма ҳадислар ҳам китобларга кириб қолганини уламолар аниқлаган ва мусулмонларни огоҳ этиш учун уйдирма ҳадисларга оид ёзган китобларига киритганлар. Саволда айтилган ҳадисни ҳам уламолар уйдирма ҳадис эканини айтганлар.

Жумладан, Ибн Жавзийнинг “Ал-Мавзуъот” асарини Шамсуддин Заҳабий раҳимаҳуллоҳ мухтасар тарзда баён қилиб, китоб ёзган. Китобнинг тўлиқ номи “Талхийсу китаб “Ал - Мавзуъот” ли Ибн Жавзий”дир. Мазкур китобда бир қанча уйдирма ҳадислар қаторида саволда сўралган ҳадис ҳам келтирилган. Ундан ташқари “Кимнинг учта фарзанди бўлса-ю, улардан бирортасига Муҳаммад деб исм қўймаса, бу иши фарзандларига нисбатан жафодир”, деган уйдирма ҳадис ҳам киритилган. Валлоҳу аълам.

 Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази

Маълумки, фитна одам ўлдиришдан ҳам кўра ёмонроқдур. Араб тилида “фитна” сўзи луғатда “синов”, “имтиҳон” маъносида келади. Арабларда маъданни ўтга солиб синаб кўриш “фитна” дейилади.

Истилоҳда кишиларни диндан қайтариш, динга қарши ҳаракатга чорлаш фитна саналади. Фитна қотилликдан ҳам оғир гуноҳдир. Маънавий соҳада инсоннинг имон-эътиқоди, шариатга амал қилиши, унинг инсоний фазилатлари рўёбга чиқишига тўғаноқ ёки синов бўладиган барча нарсалар ҳам фитна ҳисобланади.

Исломнинг илк даврларидаёқ Аллоҳ таоло Ўз Пайғамбари Муҳаммад алайҳиссаломни динда бўладиган турли фитналардан огоҳлантирган эди. Биргина Бақара сурасининг тўртта оятида мусулмонларни мушриклар ва мунофиқларнинг фитналаридан огоҳлантириш ҳақида сўз боради: “Огоҳ бўлингки, айнан уларнинг ўзлари бузғунчилардир, лекин (буни ўзлари) сезмайдилар”.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда “Анъом” сурасининг 151-­153-­оятларида шариат аҳкомларидан ўнтасини баён қилади­ки, “Қуръоннинг таржимони” деб ном олган улуғ муфассир, саҳобий, юксак илм соҳиби Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинишича бу оятлардаги ҳукмлар ҳеч бир китобларда мансуҳ бўлмаган, яъни на Тавротда, на Инжилда на Забурда ва на бошқа илоҳий саҳифаларда бу ҳукмлар ўзгармаган. Ислом шариатида ҳам шу  аҳкомлар жорий қилинган:

1. Аллоҳга ширк келтирмаслик.
2. Ота онага яхшилик.
3. Боласини ўлдирмаслик.
4. Бузуқ­-фаҳш ишларга яқинлашмаслик.
5. Аллоҳ ўлдирилишини ҳаром қилиб қўйган кимсани ноҳақ ўлдирмаслик.
6. Етимнинг молига яқинлашмаслик (хиёнат қилмаслик).
7. Ўлчов ва тарозида вафо қилишлик.
8. Адолат билан сўзлашлик.
9. Аллоҳнинг аҳдига вафо қилишлик.
10. Турли йўлларга эргашиб, Аллоҳнинг йўлидан бўлиниб кетмаслик.

Аллоҳ таборака ва таоло “Оли Имрон” сурасида бундай марҳамат қилади: “Аллоҳнинг арқонини  жам бўлган ҳолда тутинглар ва бўлиниб кетманглар!”.

“Арқон”ни Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам “Қурон” деб тафсир қилганлар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бу умматнинг етмиш уч фирқагача бўлиниб кетишини башорат қилганлар. Шу етмиш уч фирқадан фақат биттасигина нажот топиб, қолганлари ҳалокатга кетишини унутмайлик.

 Улуғбек қори ЙЎЛДОШЕВ,

Асака туманидаги “Муҳаммадсолиҳ” жоме масжиди ходими.

Табиат покизалиги шу даврларга қадар ҳам эътиборга олинган. Айниқса табобатда тоза ҳаво, покиза муҳит кўплаб хасталикларга даво экани алоҳида таъкидланган. Табиатнинг булғаниши эса, соғликка ҳам зарар, тараққиётга ҳам зиён келтиради.

Бугунги кунда бутун Ер юзасидаги аҳолини ташвишга солаётган муаммо – экология муаммоси ҳам динимиз таълимотларига амал қилиш орқалигина ижобий ҳал бўлиши мумкин. Чунки Ислом таълимотларида бу соҳага анчагина эътибор қаратилган.

Дарҳақиқат, Набий соллаллоҳу алайиҳи васаллам бизга йўлларни, кўчаларни озода тутиш, йўлдан азият берувчи нарсаларни олиб ташлашга буюриб, бу иш садақанинг бир тури эканини таъкидлаганлар.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Йўлдан азият берувчи нарсанинг олиб ташлашингиз ҳам – садақадир” (Имом Бухорий ривояти).

Йўлларни ифлос қилмаслик, унга чиқиндилар, пўчоқлар, ичимлик суви идишлари ва шуларга ўхшаш нарсаларни ташламаслик – динимизнинг талабидир. Зотан, бизнинг динимиз таълимотида поклик иймондан экани қатъий таъкидланган.

Инсон уз уйига қандай этибор берса, атрофга хам шундай муносабатда бўлиши шарт. Чунки бутун ер юзи инсонлар учун маскандир. Ҳаётимизда шу ер устида яшаётган булсак, вафот этганимиздан кейин шу ер бағрида ётамиз. Ўзимизнинг узоқ муддат масканимиз бўлган бу ерни обод қилиш, ўзимиз учун фойдадир.

Атрофимизни турли зарарли нарсалардан ва ифлосланишдан сақласак, ўзимиз ва аҳлимизнинг ҳаётини сақлаган бўламиз. Мисол учун, инсон вужудидаги қон тоза бўлса, одам соғлом бўлади. Агар қонга бирор зарарли модда аралашса, инсон ҳаёти хавф остида қолади.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бир муборак ҳадиси шарифларидан бирида: “Мен учун ернинг ҳаммаси сажда қиладиган жой ва покловчи қилиб берилди”, деганлар (Имом Баззор ривояти).

Бунга қараганда кимки ерни ноўрин ҳолатда булғаса, сажда ўринларини булғади демакдир. Мўмин инсон эса, ундай иллатдан узоқ бўлади.

Шаҳобиддин ПАРПИЕВ,

Асака туманидаги “Муҳаммадсолиҳ” жоме масжиди имом-хатиби.

Аллоҳ сенга раво кўрганига рози бўл! Ибн Масъуд розияллоҳу анҳу айтадилар: “Аллоҳ сенга тақсимлаб қўйганига рози бўл, одамларнинг энг бойи бўласан. Аллоҳ сенга ҳаром қилган нарсалардан четлан, одамларнинг энг тақводори бўласан. Аллоҳ сенга фарз қилган нарсаларни тўкис адо эт, одамларнинг энг обиди бўласан”.

Сенга энг меҳрибон бўлган Зот устидан сенга раҳм қилмайдиганларга шикоят қилма! Аллоҳдан ёрдам сўра, Аллоҳга таян, шунда Унинг хос бандаларидан бўласан!

Убода ибн Сомит розияллоҳу анҳу айтадилар: “Одамларнинг қўлидаги нарсадан умидингни бутунлай уз, зотан шу ҳақиқий бойликдир. Таъмагирликдан, ҳожатларингни одамлардан сўрашдан сақлан, зеро, бу айни фақирликдир. Намоз ўқисанг охирги намозингни ўқиётгандек ўқи!”.

Энди бу ҳақда салафларнинг ҳаётидан намуналарни келтириб ўтсак:

Заҳабийнинг “Тазкиротул ҳуффоз” китобида буюк пешволардан бири Имом Мансур ибн Зозон Ас-Сақафий Ал-Воситий (131-ҳижрий йилда вафот этган) раҳимаҳуллоҳнинг таржимаи ҳолида бундай дейди: “Шогирди Ҳушайм айтади: У кишига фаразан: “Ўлим фариштаси эшик тагида турибди, дейилса ҳам амалида зиёдалик бўлмасди” (яъни шундоқ ҳам ўлими яқин одамдек амал қиларди).

У китобда яна Имом Мансур ибн Мўтамир Ас-Суламий Ал-Куфий (132-ҳижрий йилда вафот этган) раҳимаҳуллоҳнинг таржимаи ҳолида бундай келади: “Унинг шогирди Суфён Саврий айтади: Агар (устозим) Мансурни намоз ўқиётганини кўрсангиз (шунчалик хушуъ билан ўқиётганидан) ҳозир ўлиб қолса керак, деб ўйлайсиз. Унинг яна бир шогирди Зоида ибн Қудома айтади: Мансур қирқ кун рўза тутди, қирқ тун қоим бўлиб, туни бўйи йиғларди, тонг отса кўзига сурма суриб, чеҳрасини очиб, бошини ёғлаб чиқарди. Онаси уни кўп йиғлаганини, қўрқувини, Аллоҳ таолога узоқ ибодат қилганини кўриб, одам ўлдириб қўйдингми (бунчалар тавба-тазарруъ қиласан)? – деди. Шунда у айтдики: “Нафсим нима қилганини ўзим биламан!”.

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг “Метин қоялар” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.