Жорий йилнинг 20 январь куни Тошкент шаҳри Чилонзор тумани “Абу Сахий” жоме масжиди янги имом-хатиб намозхонларга таништирилди. Ушбу маросимда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Жалолиддин домла Ҳамроқулов Тошкент шаҳридаги “Бўта бува” жоме масжиди имом-хатиби Зиёвуддин домла Мирсодиқов “Абу Сахий” жоме масжиди имом-хатиби вазифасига тайинланганини маълум қилди. 

Жалолиддин домла Ҳамроқулов Зиёвуддин домлага келгуси фаолиятларида куч-ғайрат ва катта муваффақиятлар тилади.

Масжид жамоаси томонидан янги имом-хатиб илиқ кутиб олинди.

Маълумот ўрнида, Зиёвуддин домла Мирсодиқов кўп йиллардан буён диний соҳада фаолият олиб боради. У Тошкент вилоятидаги “Турсунмат қори”, “Эски Тошкент”, Андижон вилоятидаги “Жиддаи Муборак”, Тошкент шаҳридаги "Юнусобод-Оқ тепа" каби жоме масжидларда имом-хатиб вазифаларида ишлаган. Шунингдек, “Саййид Муҳйиддин Махдум” ва “Кўкалдош” мадрасалари мудири вазифаларида меҳнат қилган. Айни пайтда Зиёвуддин домла Мирсодиқов “Вақф” хайрия жамоат фонди раиси вазифасини бажарувчиси бўлиб ҳам фаолият юритмоқда. 

“Абу Сахий” жоме масжидининг аввалги имом-хатиби Абдуқаҳҳор домла Юнусов Тошкент шаҳар бош имом-хатиби вазифасини бажарувчи ва “Минор” жоме масжиди имом-хатиби вазифаларига тайинланган эди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати

Muslim.uz

Малайзия Миллий университети қошидаги Ислом цивилизацияси институтининг Интернет тармоғидаги веб-сайтида Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази илмий ходими Камола Ҳасанованинг “Муқаддас китобга муфассал шарҳ” номли мақоласи эълон қилинди.

Мақола Имом Бухорийнинг яқинда ўзбек тилида чоп этилган “Саҳиҳи Бухорий” асари шарҳи китоби ҳақида бўлиб, Самарқандда Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази, Ҳадис илми мактаби ҳамда пойтахтда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ташкил этилиши тарихи, улар фаолиятининг мақсад ва вазифалари баёни билан бошланган. Шунингдек, давлатимиз раҳбари ташаббуси билан буюк муҳаддис Имом Бухорий мақбарасини ободонлаштириш ҳамда зиёратгоҳини қайта тиклаш борасида амалга оширилаётган ишлар тилга олинган.  

“Янги нашрда “Саҳиҳ ал-Бухорий”нинг тўлиқ ва батафсил изоҳига эътибор қаратилган бўлиб, айрим ҳадисларга берилган шарҳлар юз саҳифага етган. Бу тақриз муҳаддислар султони ҳаёти ва фаолиятини, унинг энг ишончли ҳадислар тўпламини ҳар томонлама ўқиш ва ўрганиш, шунингдек, у ҳақида батафсил тасаввур ҳосил қилиш имконини беради. Уни яратишда юзлаб қўлёзмалар, тошбосма ва замонавий манбалардан фойдаланилган” дейилади мақолада. Айнан шу мазмундаги мақолани Туркиянинг SAHIPKIRAN стратегик тадқиқотлар маркази веб-сайти ҳам чоп этди. 2012 йилда Анқарада ташкил этилган марказ ички ва ташқи муаммолар ҳамда уларнинг ечимлари устида иш олиб бориб, қатор халқаро лойиҳаларни амалга ошириб келмоқда.  

Мазкур марказнинг ахборот ресурси ушбу китоб ҳақида мақола эълон қилган бешинчи хорижий нашр ҳисобланади.  

Ғ.ҲАСАНОВ, ЎзА

“Мадрасаи Мир” масжид ва мадрасаси 1799 йилда қуриб битказилган. Ушбу обида Қўқон хонлигининг энг адолатли ва узоқ муддат ҳукм сурган хонларидан ҳисобланган Норбўтабек томонидан қурдирилган бўлиб, у 1924 йилгача фаолият кўрсатган.

1919 йилда мадраса ҳали фаолият кўрсатиб турган пайтда унинг катта қисмини қизил аскарлар ўз ихтиёрига олиниб, ётоқхонаси (казарма)га, айрим хоналар отхонага айлантирилган.

Мадраса бутунлай ёпилгач, унинг биносига аскарларнинг оилалари, кейинроқ эса иттифоқнинг турли жойларидан кўчириб келтирилган ҳар хил миллатли оилалар жойлаштирилган.

1943 йилда диний эътиқодга бироз йўл очилиб, Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний бошқармаси таъсис этилгач, Ўзбекистоннинг йирик шаҳарларида ҳам биттадан очилишига рухсат этилган масжидлар сафида “Мадрасаи Мир” ҳам бор эди. Ўшанда ҳам мадраса иншоотининг бир қисми – масжид хонақоси, катта дарсхона ва ташқаридаги хоналар масжид ихтиёрига берилди.

“Мадрасаи Мир” масжиди истиқлолнинг илк йиллариданоқ таъмирланиб, ўзгача маҳобат ва тароват билан кўзга ташлана бошлади.

Ҳозирда ҳукумат ташаббуси билан бу каби жойлар обод қилинмоқда-ки, ҳар бир ўзбек фарзанди ўзлигини, тарихини, аждодларини ва улар қолдирган меросларни яхши билиши ва бу мерослар билан фахрланиб, уларнинг қадрига етиши лозим.

“Мадрасаи Мир” тарихи билан қизиққан вақтимизда, албатта бу муқаддас илм даргоҳида таҳсил олган шахслар ҳақида фикр юритмай иложи йўқ.

Қўқон шаҳар ўлкашунослик музейи маълумотларига кўра, Қўқон шаҳридаги “Мадрасаи мир” масжидининг қурилишига сабабчи бўлган кишилардан бири – машҳур аллома, Нақшбандия тариқати пири комилларидан бўлган Муҳаммад Яъқуб Оҳунддир. Мадраса шу зотнинг фатволари билан қурилган. У киши мадрасанинг биринчи бош мударриси бўлганлар ва кўплаб шогирд чиқарганлар.

Мадрасада таҳсил олган кишиларнинг касб-камолотлари ва машҳурликларига назар солар эканмиз, ўша замоннинг илму маърифати, миллий ҳунармандлиги, адабиёти ва санъатининг равнақи ва тараққиёти йўлида хизмат қилувчи шахслар кўз олдимизда гавдаланади.

Замонанинг баъзи камчилик ва нуқсонларини “зарбул-масал” усули билан очиб бериб, одамларга панду насиҳат қилувчи шоир Муҳаммад Шариф Гулханий, Фарғона кандакорлик мактаби асосчиси Отауллоҳ Хўқандий, хаттотлик санъати устаси, машҳур меъмор, Худоёрхон ўрдасидек (ҳозирда Худоёрхон ўрдасининг кичик қисмигина сақланиб қолган) буюк иншоотнинг бош меъмори Мир Убайдулла, Фарғона наққошлик мактаби асосчиси, ”Сирчи қори” номи билан машҳур уста Саид Маҳмуд Норқўзиев, Қўқон қоғозини ишлаб чиқарган уста, Мулло Аслиддин қоғозгар, кўплаб меъмор-муҳандислар, кандакор усталар ва бошқа диний ва дунёвий билим соҳиблари мазкур мадрасада тарбия топганлар.

Мазкур рўйхатдан мадраса нафақат диний, балки дунёвий билимларни, касбу камолотларни ҳам ўз замонасида ёшларга ўргатиб борувчи маскан бўлган, деган хулоса келиб чиқади.

Бугун “Мадрасаи Мир” масжиди Қўқон шаҳри аҳолисига хизмат қилиши баробарида сайёҳу меҳмонларни ўзига маҳлиё қилиб, ўтган аждодларимизнинг қанчалик маданиятга, куч-қудратга, билим-савияга эга бўлганликларини эслатиб турибди.

ЎМИ Масжидлар билан ишлаш бўлими

Муайян мазҳабларга эргашишнинг гўёки мусулмонлар яхлитлигини бузувчи амал сифатида танқид қилиниши. Ислом оламидаги етакчи фиқҳий уламолар ҳозирги кунда тўртта сунний мазҳаб асосчилари каби шаръий далиллардан ҳукм чиқара оладиган мужтаҳид имомлар йўқлиги сабабли мусулмонлар ушбу имомлардан бирига, яъни ўз юртида кенг тарқалган мазҳабга эргашишлари лозимлигини айтишади. Бунинг сабаби шуки, диний масалаларда етарли билимларга эга бўлмаган одам Қуръон ва ҳадислардан мустақил шаръий ҳукм чиқара олмайди. Мазҳабларда эса шаръий масалалар ислом таълимоти, халқнинг урф-одатлари, қадриятлари, миллий хусусиятларидан келиб чиқиб, энг мос кўринишда ҳал қилинади.

Экстремистик гуруҳлар “кимки ўзини бирор-бир қавмга ўхшатса, у ўшалардан” деган ҳадисни мусулмонларга аҳли китоб (яҳудий ва насроний вакиллари) билан алоқа қилиш, улар кийган кийим (костюм-шим, кепка ва ҳ.к.)ларни кийиш ман этилган, деган маънода бузиб талқин қилади. Аслида ҳадис ақидавий мазмунга эга бўлиб, унда имон асосларидан четга чиқмаслик назарда тутилган. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам бошқа дин вакиллари билан шахсан яхши алоқада ва муомалада бўлганликлари. Жумладан, уларга ҳадялар бериб, улар қилган ҳадяларни қабул қилганлар. Бошқа дин вакиллари томонидан ҳадя қилинган кийимларни кийганлар. Бундан экстремистлар ўз ғоя ва фаолиятини асослаш мақсадида Ислом манбаларидан иқтибослар олиб, етарли илм ва тажрибага эга бўлмаган издошларини мутаассибона тарбиялашда фойдаланганлигини хулоса қилиш мумкин.

Янгиқўрғон тумани "Шохўжабой" жоме масжиди имом хатиби Тохиржон Болтабоев

"Вақф" фонд ахборот хизмати раҳбари Саидаброр Умаровнинг маълум қилишича, ўтган 2022 йилда фонд томонидан хайрия, закот, вақф мулклари, зиёратгоҳлар, диний ташкилотлар ва турли акциялар орқали келиб тушган маблағлар ҳамда ҳомийлар ва ҳамкор ташкилотлар томонидан тақдим этилган эҳсонлар ҳисобидан 11 млрд. 574 млн. сўмдан зиёд маблағ хайрия ишларига сарфланган.

Бу маблағларни йўналишлар кесимида олсак:

-диний таълим муассасалари, илмий-тадқиқот марказлари фаолиятини молиялаштириш учун – 87 217 520 сўм;

-диний таълим муассасалари профессор-ўқитувчилари, ўқувчи-талабаларини моддий ва ижтимоий қўллаб-қувватлаш учун – 1 294 110 000 сўм;

- масжидлар қурилиши учун – 436 960 000 сўм;

- масжидлар ва зиёратгоҳлар ходимларини моддий ва ижтимоий қўллаб-қувватлаш учун – 451 656 250 сўм;

- ночор, кўмакка муҳтож фуқароларга турли моддий кўринишда берилган ёрдамлар учун – 2 783 275 801 сўм;

- имконияти чекланган, ногиронлиги бор бўлган шахсларни моддий қўллаб-қувватлаш учун – 285 962 000 сўм;

- аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларини моддий қўллаб-қувватлаш учун 4 346 902 000 сўм;

- турли хайрия тадбирлари учун – 1 446 938 600 сўм;

- вилоят вакилликларининг маъмурий ҳаражатлари учун берилган моддий ёрдам – 131 257 000 сўм;

- аҳоли учун тоза ичимлик суви чиқаришга – 299 378 530 сўм;

-“Қуръони карим ва тажвид” курси тингловчиларини моддий қўллаб-қувватлаш учун – 10 800 000 сўм маблағлар хайрия тариқасида сарфланди.

Бундан ташқари, йил давомида мамлакатмизнинг ичимлик суви танқис бўлган турли ҳудудлари жумладан, Қорақалпоғистон Республикасида 6 та, Қашқадарё вилоятида 6 та, Фарғона вилоятида 2 та, Тошкент вилоятида 1 та жами 15 та артезиан ва минорали сув иншоотлари барпо этилди.

Шунингдек “Вақф кўмаги” лойиҳаси доирасида Қорақалпоғистон Республикаси ва Фарғона вилоятларининг ҳар биридан 30 тадан жами 60 нафар қандолатчилик, тикувчилик ва ҳунармандлик касбига эга ижтимоий кўмакка муҳтож оилаларга 215 623 000 сўмлик керакли асбоб-ускуналар хайрия қилиниб, уларнинг иш билан таъминланишига кўмак берилди.

Бу каби саховат ишлари жорий йил ҳам давом этади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати