Туркияда фаолият олиб борувчи йирик хайрия жамғармаси минглаб дунё мусулмонларига ҳар йили қурбонлик гўштларини тарқатади. Туркиянинг Қизил яримой ташкилоти Қурбон ҳайити муносабати билан жорий йилда 180 минг бўлак гўшт маҳсулотини 4,5 млн муҳтожларга тарқатади. Дунёнинг 51 мамлакатига қурбонлик маҳсулотлари етказилиши маълум қилинган.

Гўшт маҳсулотлари дунё мусулмонларига консерва маҳсулотлари шаклида 5 ва 10 килограммлик бўлакларда етказилади. Ушбу консерва маҳсулотларининг яроқлилик муддати бир ярим йил экани қайд этилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Бугун, 5 август куни Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги томонидан Тошкентдаги Миллий матбуот марказида ўтказилган анжуманда мутасаддилардан маҳкумларнинг диний ибодатлари учун яратилган шароитлар ҳақида сўралди.

Ички ишлар вазирлиги Жазони ижро этиш бошқармаси бўлим бошлиғи Жамшид Султоновнинг Азон.уз мухбирининг саволига жавобан айтишича, юртимиздаги барча жазони ижро этиш муассасаларида ягона кун тартиби мавжуд бўлиб, бу тартиб муайян динга мансуб маҳкумларга мослаб тузилмаган. Жамшид Султонов буни маҳкумлар орасида турли динларга мансуб кишилар борлиги билан изоҳлади.

“Ким кун тартибини бузмаган ҳолда ўз ибодатлари билан шуғулланадиган бўлса, унга ҳеч ким эътироз билдирмайди, унга нисбатан жазо чоралари қўлланмайди, – деди Ж. Султонов. – Айтайлик, кимдир эрталаб соат тўртда туриб намоз ўқиса ёки саҳарлик қилиб, кун бўйи рўза тутишга кучим етади деса, ҳеч ким унга мажбурлаб тушлик қилдирмайди”.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

– Фарз намозларини жамоат билан ўқиш ҳамда масжидга эртароқ келиш. Нафл намозларини кўпайтириш. Чунки булар энг улуғ қурбатлардир.

– Рўза тутмоқлик.

– Такбир, таҳлил ва таҳмид айтмоқлик. Имом Бухорий раҳматуллоҳи алайҳ айтганлар: Ибн Умар ва Абу Ҳурайра розиллоҳу анҳулар ушбу ўн кунларда бозорга чиқиб такбир айтар эдилар. Уларнинг такбирлари сабабли одамлар ҳам такбир айтардилар.
Бундай унутилиб бораётган суннатларни тирилтирмоқ биз учун муносибдир.

Саҳобалар ва тобеийлардан такбирнинг турли сийғалари ворид бўлган:
1. Аллоҳу акбар, Аллоҳу акбар, Аллоҳу акбару кабиро.
2. Аллоҳу акбар, Аллоҳу акбар, лаа илааҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар, валлоҳу акбару валиллааҳил ҳамд.
3. Аллоҳу акбар, Аллоҳу акбар, лаа илааҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар, Аллоҳу акбару валиллааҳил ҳамд.

– Аллоҳ таолони кўпроқ зикр қилиш.

– Ҳақиқий тавба қилиш.

– Гуноҳ-маъсиятлардан узоқлашиш. Гуноҳлардан доим узоқлашиш лозим, хусусан бу кунларда батариқа авлодир. Чунки улуғ кунларнинг ҳурматини поймол қилиб у кунларда қилинган гуноҳларнинг жазоси бошқа кунларникидан кўра оғирроқ бўлади.

– Хайри-эҳсон қилиш ва садақалар бериш.
Ҳайит кунидан аввал ҳам хайри эҳсонни кўпайтирайлик. Камбағал-бечораларга совға саломлар улашайлик. Чунки бунда улар ҳам ҳайитга хурсандчилик билан чиқишади. Ҳайит куни йўқлаб боришни ҳамма билади, кутади. Аммо ҳайитдан олдин, Зулҳижжанинг аввалги тўққиз кунида қилинган хайри-эҳсонларимиз кутилмаган совға бўлади. Уламолар: Кутилган катта совғадан кўра кутилмаган кичик совға инсонни кўпроқ хурсанд қилади, деганлар.

* Кечаларни қоим қилиш. Агарчи камгина намоз ўқиса ҳам. Намоз, Қуръон тиловати ва бошқа амаллар билан кечани қоим қилишлик. Саид ибн Жубайр раҳматуллоҳи алайҳ: “Ўн куннинг кечаларида чироқларингизни ўчирманглар”, деганлар. Бу билан Зулҳижжанинг аввалги ўн кечасини қоим қилишга ишора килганлар. Чунки кечани қоим қилиш қалбни Аллоҳга боғлайди ва инсонни ҳаёт қийинчиликлари ва ташвишларига бардош бера оладиган қилиб қўяди.

– Хулқларни янада гўзаллаштириш.

– Арафа кунига алоҳида эътибор қаратиш. Абу Қатода розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Арафа кунининг рўзаси олдинги сананинг ва ундан кейинги сананинг каффорати бўлишини Аллоҳдан умид қиламан,”, дедилар. Муслим ривояти. (Келаси йил учун ҳам каффорат дейилди. Бу дегани келаси йил гуноҳ қилишдан муҳофаза қилади, ёки шундай савоблар берадики, келаси йил каффорати учун ҳам етади, деганидир.)
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Арафа кунидан кўра Аллоҳ таоло бандаларини дўзахдан кўпроқ озод қиладиган бирор кун йўқ”, дедилар”. (Муслим ривояти)

– Қурбонлик қилиш.

– Имкон қилиб ушбу ўн кун ичида Қуръони каримни бир марта хатм қилиш.

– Қабристонни зиёрат қилиб ўлимни эсга олиш.

– Баъзи рўзадорларга ифторлик қилиб бериш.

– Фарзандларга шу кунларда кўпроқ зикр, тасбеҳ ва одобларни ўргатиш. Чунки ота-оналарлар фарзандлар ҳақида қиёмат куни сўроққа тутилади. Қиёмат кундаги сўроқ оғир, ҳисоб қийин, қўрқинч катта, жаҳаннам эса: “яна қўшимча борми?” деб турган бӯлади.
Хулоса қилиб айтсак, бу ўн кунларда Қуръон ўқиш, ўргатиш, ҳадислардан ўрганиш, ўргатиш, кўпроқ истиғфор айтиш, ота-онага яхшилик қилиш, қариндош уруғга силаи раҳм қилиш, саломни кенг ёйиш, таом улашиш, икки уришиб қолган кишилар орасини ислоҳ қилиш, амру-маъруф ва наҳй мункар қилиш, тилни ва кўзни сақлаш, қўшниларга яхшилик қилиш, меҳмонга ҳурмат кўрсатиш, мусулмонлар юрадиган йўлдан азият берадиган нарсаларни олиб ташлаш, мусулмонларга азият бермаслик, Аллоҳнинг йўлида хайру-эҳсонлар қилиш, аҳли-оиласини хурсанд қилиш, етимларнинг бошини силаб, кўнглини олиш, касалларни зиёрат қилиш, дўстларининг ҳожатини раво қилиш, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга кўпроқ саловат айтиш, қўл остидагиларга мулойим бўлиш, дўстларини ортидан дуо қилиш, муҳтожга ёрдам бериш, масжидга қатнаш, намоздан кейинги дуоларни ҳам бекаму кўст бажариш, мусулмонлар қалбига хурсандчилик киритиш, фарзандларга бу кунларнинг улуғ экани ҳақида таълим бериш, мусулмонлар билан яхшиликда ҳамкорлик қилиш ва ҳ.к.з. амаллар билан машғул бўлишимиз керак.

Қудратуллоҳ Сидиқметов

Имом Нофеъ раҳимаҳуллоҳ ўлим тўшагида ётганларида фарзандлари у зотдан васият сўрашади. Шунда буюк тобеиннинг васиятлари Анфол сурасининг илк ояти бўлади:

فَاتَّقُواْ اللّهَ وَأَصْلِحُواْ ذَاتَ بِيْنِكُمْ وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ

«Бас, Аллоҳга тақво қилинглар ва ўз ораларингизни ислоҳ этинглар. Агар мўмин бўлсангиз, Аллоҳга ва Унинг Пайғамбарига итоат қилинглар».

У зот шу оятни ўқийдилар-у, омонатни топширадилар.

Энг охирги ўқиган оятлари шу бўлди.

Энг охирги айтган калималари Қуръон оятидан бўляпти.

Ҳа, киши ҳаётда қандоқ яшаса, шундоқ вафот этади ва қиёмат куни ўшандоқ тирилади.

У зот Қуръон билан яшадилар, вафотлари ҳам Қуръон тиловати устида бўлди ва иншааллоҳ, маҳшаргоҳда ҳам Қуръонни тиловат қилиб турадилар.

Бу Аллоҳ субҳанаҳу ва таолонинг Ўзининг аҳлига, қори бандаларига берадиган лутфидир, карамидир, иззатидир.

Шайх Алижон қори ҳафизаҳуллоҳ

Қурбонлик худди закот каби ҳижратнинг иккинчи йилида Мадинада шариат бўйича ҳақ ва тўғри ибодат сифатида қабул қилинган. Бу ибодат Китоб, суннат ва ижмо билан собитдир. Қуръони каримда марҳамат қилинадики:
إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ * فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ * إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ
“Биз сенга кавсарни бердик. Бас Роббингга холис намоз ўқи ва жонлиқ сўй. Албатта, сени ёмон кўриб, айбловчининг орқаси кесик”. (Маъно таржимаси “Тафсири ҳилол”дан олинди)
«Кавсар»ни тафсирчиларимиз «кўп яхшилик» деб айтганлар. Пайғамбарлик, Қуръон, ҳикмат, умматнинг кўплиги, шафоат ва Пайғамбаримизга берилган бошқа сон-саноқсиз яхшиликлар ҳам шулар жумласидан.
«Бас, Роббингга намоз ўқи ва жонлиқ сўй».

Уламоларимиз ушбу ояти каримадаги «намоз»дан мурод, ийди қурбон намози, «жонлиқ»дан мурод қурбонликка сўйиладиган ҳайвон, деганлар.
мазҳабимиз уламолари ҳур, муқим, бой мусулмон одамга қурбонлик қилиш вожибдир, деганлар.
Шунингдек, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг бошқа ҳадисларида:
«Қурбонлик қилинглар! Чунки, у отангиз Иброҳимнинг суннатидир», деганлар.
Қурбонлик Аллоҳ таолога яқинлик ҳосил қилиш учунгина қилинади. Аллоҳ таоло банданинг қурбонлигига муҳтож эмас, балки банданинг ўзи қурбонлик сабабидан бериладиган ажрга муҳтож.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади. «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Одамзот сўйиш куни қон чиқаришдан кўра Аллоҳга маҳбуброқ иш қилган эмас. Албатта, у(ҳайвон)лар қиёмат куни шохлари, жунлари ва туёқлари билан келурлар. Албатта, қон ерга тушишидан олдин Аллоҳнинг ҳузуридаги маконга етур. Уни чин кўнгилла чиқарингиз», дедилар». (Термизий ривояти)
Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам сўйиш куни иккита шохли, ола, бичма қўйни сўйдилар. Иккисини юзлантирганларидан сўнг:
«Албатта, мен юзимни осмонлару ерни яратган Зотга, Иброҳимнинг миллатида бўлган, тўғри йўлга мойил бўлган ҳолимда юзлантирдим ва мен мушриклардан эмасман. Албатта, менинг намозим, ибодатларим, ҳаёт ва мамотим оламларнинг Робби Аллоҳ учундир. Унинг шериги йўқ. Ана шунга буюрилганман. Ва мен энг аввалги мусулмонларданман. Эй, бор Худоё, бу Сендан ва Сенга Муҳаммаддан ва унинг умматидан. Бисмиллаҳи ва Алоҳу Акбар», дедилар сўнгра сўйдилар». (Абу Довуд ва Ибн Можа ривоят қилган)
Қурбонликнинг кўплаб фазилатлари бор. Инсонлар ўртасида меҳр ва муҳаббатни пайдо қилади. Адоватни кетказади. Қурбонлик қилувчининг мартаба ва обрўсини кўтаради. Гуноҳлар тўкилишига сабаб бўлади.
Қурбонлик қилиш бойларгагина вожиб бўлганлиги камбағалларга енгилликдур. Шу билан бирга муқаддас динимизда қурбонликка қодир бўла олмаган камбағаллар ҳам ўкситилмайди.
Қурбонликнинг фазилатларини эшитиб саҳобалардан бирларининг рағбати қўзиб кетиб Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга савол берди:
«Айтингчи, мен урғочи манийҳадан ўзга нарса топмасам, уни қурбонлик қиламанми?» деди».
(«Манийҳа» биров томонидан соғиб ичиб туриш учун берилган соғин ҳайвон).
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам бу саволга:
«Йўқ!» деб жавоб бердилар ва :
«Лекин, сочингни ва тирноқларингни оласан. Мўйлабингни қисқартасан. Қовуғингни тозалайсан. Ана ўшалар, Аллоҳнинг наздида сенинг қурбонлигингнинг тугал бўлганидир», дедилар».
Илоҳо, халқимизнинг турмушлари янада фаровон бўлиб, қурбонлик қилишга қодир бўлгувчиларнинг сони кўпайишини Аллоҳ насиб айласин.

Шаҳобиддин Парпиев – Асака тумани бош имом-хатиби