«The New York Times» газетаси ўз веб-саҳифасида бир ҳафта давомида Ўзбекистон ҳақида интерактив викторина ўтказди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.

«Ўзбекистон тўғрисида қанчалик кўп биласиз?» мавзусидаги викторинада мамлакатимиз тарихи, географияси, иқтисодиёти ва экологияси тўғрисида тўртта савол берилган. Хусусан, «The New York Times» веб-сайти ўқувчилари Ўзбекистон чорраҳаси бўлган 2 минг йиллик савдо йўлининг номини топиши керак эди. Ушбу саволга жавоб берар экан, ўқувчи мамлакатимиз Рим ва Хитойни бирлаштирган Ипак йўлининг марказида жойлашганидан хабардор бўлди. Ушбу йўл эркин маданиятлараро алмашинув рамзи бўлиб, у орқали Хитой қоғози (аҳамияти жиҳатидан компьютер яратилишига тенг ихтиро) Ғарбга, Ўрта асрлар Европасига етиб борган.

География бўйича саволда ўқувчилар Ўзбекистон пойтахти ҳақидаги билимини синовдан ўтказди. Нашр Тошкент нафақат қадимий ислом меъморчилиги, балки замонавий бунёдкорлик намуналарини ҳам ўзида мужассам этганини таъкидлаган. Хусусан, 1977 йилда очилган Тошкент метрополитени Марказий Осиёдаги иккита ер ости транспорт тизимидан бири экани қайд этилган. Метро бекатларининг аксарияти турли мавзулар акс этган миллий мозаика ва қандиллар билан безатилган.

Навбатдаги савол Ўзбекистон иқтисодиётига бағишланган. Нашрда таъкидлаганидек, бугун мамлакат ҳукумати инсон ҳуқуқларининг энг кўп тарқалган кўриниши - пахта далаларида мажбурий меҳнатга қарши изчил курашмоқда. Илгари пахта йиғим-терими пайтида 1 миллионга яқин одам мажбуран терим мавсумига жалб қилингани айтилган.

Интерактив викторина якунида муаллифлар Орол денгизининг аста-секин қуриб бораётганига ҳам алоҳида эътибор қаратган. Таъкидланишича, Оролнинг қуриши собиқ совет тузуми даврида, қурғоқчиликка қарамасдан, Марказий Осиёда қишлоқ хўжалигини саноатлаштириш тўғрисида қарор қабул қилинган пайтда бошланган. Амударё ва Сирдарё сувлари буғдой ва пахта далаларига йўналтирилган. Шунингдек, иқлим ўзгариши ҳам минтақадаги сув танқислигини келтириб чиқармоқда.

Бугунги кунда денгиз қуриши оқибатида қумлоққа айланган собиқ Мўйноқ порти минтақанинг диққатга сазовор жойларидан бирига айланмоқда. Сайёҳлар бу ерга кемалар «қабристони»ни кўриш ва Instagramга селфи тушиш учун келади. Қачонлардир денгиз суви тўлқинлари ювиб турган қирғоқларда бугунги кунда динозавр суякларини эслатадиган, занглаган ва ташландиқ траулер ва кема қолдиқлари қолган, холос.

Маълумот учун, «The New York Times» АҚШнинг 1851 йилдан бери нашр этиб келинаётган энг йирик кундалик газеталаридан биридир. Газета 127 марта Пулитцер мукофотига сазовор бўлган. Нашр веб-сайтига ойига 30 миллион ўқувчи ташриф буюради.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ҳаммамизга маълумки, 21-аср ахборот асридир. Бу асрда ахборот технологиялари шу даражада ривожландики, дунёнинг бир чеккасидаги воқеа шу заҳотиёқ кенг жамоатчиликка етиб боради. Ахборотнинг бундай тезликда тарқалишига интернет глобал тармоғининг кашф қилиниши сабаб бўлди. Ҳозирги даврда ҳаётни интернетсиз тасаввур қилиш қийин. Албатта, ахборот етказишда, инсон билим доирасини кенгайтиришда, бизнес оламида ва бошқа соҳаларда унинг ўрни беқиёс. Лекин интернет омма мафкурасини бузишда, бузғунчи ғоя ва ақидаларни тарқатишда, инсон онгини заҳарлашда ҳам қора кучларни асосий тарғибот манбаси бўлиб қолмоқда. Глобал тармоқнинг салбий характерга эга бўлган бир неча омиллари борки, бу омиллар ҳар бир инсон учун асосий хатар ҳисобланади. Биз қуйида ана шу омилларнинг баъзиларини санаб ўтамиз. 

1.Соғлом эътиқодга таҳдид.

Интернет айниқса, ёшларни соғлом эътиқодига тажовуз қилувчи манбалар маконидир. У ерда ўзларини “дўст сановчи” ёки “ҳидоятга бошловчи” қилиб кўрсатувчилар кўп. Аслида уларнинг дин илмидан хабарлари йўқ. Ўз раҳнамоларидан эшитганларини такрорлашдан нарига ўтмайдилар. Улар ўз жоҳилликлари билан бошқаларни ҳам жарга етаклайдилар. Бундай ақидапараст оқимлар тарғиботини олиб бораётган сайтлар сони маълумотларга кўра 7000 дан ошган. “Ал-Қоида”, ИШИД каби террористик ташкилотларнинг тарғибот манбаларининг асосий қисми интернетга тўғри келади. Афсуски бутун дунё бўйлаб илмсиз, эътиқодсиз ёшлар уларнинг ўлжаларига айланмоқда. 

2.Турли фитналар макони.

Интернет халқлар, миллатлар орасида низо келтириб чиқарувчи манбалар маконидир. Улар айниқса, ижтимоий тармоқлар орқали кенг фаолиятни йўлга қўйишган. У ерда ёлғон-яшиқ, ирқий камситилишга сабаб бўлувчи хабарлар тарқатилади ва кишиларни оммавий норозилик уюштиришга чақириб фитна қўзғашга ҳаракат қилинади. Фитна ҳар бир ривожланишга интилаётган давлат учун катта ҳалокатдир. Шунинг учун Аллоҳ ўз каломида: “Фитна қотилликдан ҳам ашаддийроқдир”,  деб марҳамат қилади. Шунингдек, диний тушунчалар ҳам бузиб кўрсатилади. Улар “Шаҳид”, “Жиҳод”, “Ҳижрат” каби тушунчаларни баъзи саводсиз “олим” ларнинг фатволарига таяниб бузиб талқин қилишади. Шу йўл билан омма орасида диний асосда низо чиқаришга уринишади. Бу ишлар эса динимизда қатъиян ман қилинган ишлардир. 

3.Бекорчилик ва бузуқлик ўчоғи.

Ёшларнинг кўп ҳолларда интернетдан фақат кўнгилочар манба сифатида фойдаланиши ачинарлидир. Бу инсон учун жуда қадрли бўлган вақтнинг беҳуда ўтишига сабаб бўлади. Айниқса, ижтимоий тармоқларда беҳуда вақт ўтказиш, кераксиз нарсаларни томоша қилиш ёшларнинг зеҳнини ўлдиради, фикрлашини сусайтиради. Аслида, кераксиз нарсаларга вақт сарфлаш гуноҳдир. Пайғамбаримиз (с.а.в) ҳадисларида: “Беҳуда ишларни тарк этиш киши исломининг гўзаллигидандир”, деб марҳамат қилганлар. Оммавий маданиятни, айниқса, бузуқчиликни тарғиб қилувчи сайтлар маънавият учун ҳалокатлидир. Бундай сайтлар кишиларни ҳиссиз, атрофидагиларни қадрламайдиган манқуртларга айлантириб қўяди. Бундай бузуқчиликни доимий кўриш қалбни ўлдиради. Ҳикматларда шундай дейилади: “Кўз билан қилинган гуноҳнинг қалбга таъсири катта.Чунки кўз қалб билан боғлиқдир”.

Юқорида санаб ўтилганлар глобал тармоқдаги хатарларнинг баъзилари холос. Лекин ана шу “баъзилари”нинг таъсирига берилиб вайронкорлик билан шуғулланаётганларни, бу вайронкорлик бутун давлатларни ўз домига тортаётганлигини гувоҳи бўлиб турибмиз. Бундай иллатлардан сақланиш, ёшларимизни сақлаш ўзимизнинг қўлимизда. Шу йўл билан юртимиз келажагини, тинч ҳаётимизни асраш учун курашишимиз лозим.

Ф.Сейтимметов

Ўзбекистоннинг Ислом ҳамкорлик ташкилотидаги (ИҲТ) доимий вакили Улуғбек Мақсудов ташкилотнинг Жидда шаҳридаги қароргоҳида Бош котибнинг фан ва технологиялар бўйича ўринбосари Асқар Мусинов билан учрашди, деб хабар бермоқда “Дунё” АА.

Суҳбат чоғида Ўзбекистон ва ИҲТнинг фан ва технологиялар соҳасидаги ҳамкорлик истиқболлари, Президент Шавкат Мирзиёевнинг 2017 йили ИҲТнинг Остонада бўлиб ўтган фан ва технологиялар бўйича биринчи саммитида илгари сурган ташаббуслар бўйича қилинаётган ишлар муҳокама қилинди.

А.Мусинов ИҲТ билан самарали ҳамкорлик учун Ўзбекистон раҳбариятига миннатдорлик билдирди. Хусусан, ИҲТнинг Исломободдаги Илмий-технология бўйича ҳамкорлик доимий қўмитаси (COMSTECH) билан ҳамкорлигини қўллаб-қувватлашини, республикамизда ҳар йили ўтказиладиган робототехника бўйича халқаро мусобақаларни юқори баҳолашини қайд этди.

Бош котиб ўринбосари Ўзбекистоннинг ташаббусларини ИҲТ қўллаб-қувватлашини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, Самарқандда давлатлараро телескоп ўрнатилиши ва Ўзбекистонда олтита юқори кўрсаткичли компьютер марказларидан бирини жойлаштириш ташаббуси Ташкилот томонидан қабул қилинган “ИҲТ фан, техника ва инновация соҳасидаги ҳаракат дастури – 2026”нинг мақсад ва вазифаларига мос келади.

Суҳбатдошнинг маълум қилишича, ИҲТнинг фан ва технология бўйича иккинчи саммити жорий йил 16 июнь куни видеоанжуман шаклида Бирлашган Араб Амирликлари ўтказиши ва унда “ИҲТ фан, техника ва инновация соҳасидаги ҳаракат дастури – 2026” бўйича амалга оширилган вазифаларни бугунги кун талабига мослаштириш кўзда тутилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Жорий йилда ҚР Савдо ва интеграция вазирлиги 15дан ортиқ «ҳалол» стандартларни ишлаб чиқди ва қабул қилди. Бу ҳақда техник жиҳатдан тартибга солиш ва метрология қўмитасининг «Миллий аккредитация маркази» бош директорининг биринчи ўринбосари Қайнар Тайжанов маълум қилган.

«Ҳалол сертификатлаш муаммолари кўпроқ сифат муаммолари билан боғлиқ. Бу йил Савдо ва интеграция вазирлиги 15дан ортиқ «Ҳалол» стандартларини ишлаб чиқди ва қабул қилди, улар ҳозирда ишлаб чиқарилмоқда. Ўтган йили биз Бирлашган Араб Амирликлари ва Туркиянинг стандартлаштириш бўйича идоралари билан яқин ҳамкорлик қилдик ва принципларни амалга оширишда ишладик. Ушбу масала босқичма-босқич ҳал этилади», — деди Қайнар Тайжанов Марказий алоқа хизматида бўлиб ўтган матбуот анжуманида.

azon.uz

Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Тожиддинов Абдусамад