(давоми)

 7-қисм

Қуръони карим Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга нозил қилинган ва мусҳафларимизга ёзилгандир. Унинг барча оятлари фазилат ва улуғликда Аллоҳнинг каломи бўлгани учун баробардир. Аммо баъзи оятларнинг ўқилиши ўзи фазилатли бўлса, бошқалари ундаги зикр этилган нарсалар сабабли фазилатга эгадир. Масалан, «Оятул­Курсий»да Аллоҳнинг улуғлиги, буюклиги ва сифатлари зикр этилган. Демак, унда иккита фазилат жам бўлган – зикр ва мазкур фазилатлари. Кофирлар тўғрисида келган оятларда фақат зикр фазилати бўлиб, мазкур этилганлар кофирлар бўлганлари учун иккинчи фазилат тушиб қолади. Шунингдек, Аллоҳнинг исм ва сифатлари фазилат ва улуғликда барчаси тенгдир, бир­биридан бу жиҳатдан фарқ этмас.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ота­оналари фитрат (исломий табиат – ислом)да вафот этганлар. Амакиси Абу Толиб кофирлик ҳолида оламдан ўтган. Қосим, Тоҳир, Иброҳим – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўғиллари, Фотима, Зайнаб, Руқайя ва Умму Кулсум – қизларидир.

Ҳар кимга тавҳид ва ақида илмига доир бирор мушкил масала учраб қолса, то бирор олимни топиб, сўраб, аниқлаб олгунига қадар: «Аллоҳнинг наздида тўғри бўлганига эътиқод қилдим» – деб туриши зарур. Олимни излашда тахир этмагай. Тахирга қўйса узри қабул этилмас. Агар излашдан тўхтаса, кофир бўлур.

Меърож воқеаси ҳақ ва ростдир. Ҳар ким уни инкор этса, у залолат ва бидъат аҳлидир.

Дажжол ва Яъжуж­Мажужнинг чиқишлари, қуёшнинг кун ботар томонидан чиқиши, Исо (а.с.)нинг осмондан тушишлари ва бошқа қиёмат аломатлари саҳиҳ хабарларда зикр этилганидек ҳақ ва ростдир.

Аллоҳ таоло Ўзи хоҳлаган бандасини тўғри йўлга ҳидоят этгай! 

(Имом Аъзам Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳнинг “Фиқҳи акбар” китоби)

Халқимиз орасида маййитларни охирги йўлга кузатиш ўта муҳим масала бўлиб, кўпчилик билиши лозим бўлган нарсалардир. Муҳтазар (ўлими яқинлашган инсон)га нисбатан қилинадиган одоблар ҳақидаги маълумотга эга бўлмаганликлари сабабли ҳам ҳозирги вақтда кўпчилик орасида бу нарса турли бидъат-хурофотларни келтириб чиқармоқда.

Комил  мўмин  ўлимни охират ҳаётининг дастлабки босқичи, ундан кейин абадий ҳаёт бошланишини билганлиги сабабли, боқий дунё ҳаётини ўзининг солиҳ амаллари билан гўзаллаштиришга ҳаракат қилади ва бундай инсонлар ўлимга ҳамма вақт ҳозир бўлади.

Ўлимни эсламаслик кибр, манманлик, ғафлат, кайф-сафо, лоқайдлик каби қатор иллатларга олиб келади. Ҳамма йўллар инсонни ягона бир манзилга элтади. Мўмин киши, албатта, қилган эзгу амаллари, тоат-ибодатлари, Аллоҳнинг рози-ризолиги йўлида елиб-югурганлиги эвазига улуғ мукофотлар берилишидан умид этади. Зеро, Ҳақ таоло ўлимнинг ҳақлигига ишора қилиб айтади: “Ҳар бир жон ўлим (аччиғи)ни тотувчидир. Қиёмат кунида,   албатта, мукофотларингиз сизларга тўла-тўкис берилур. Бас, (ўша куни) ким дўзахдан узоқлаштирилиб, жаннатга киритилса, демак, у (катта) ютуққа эга бўлибди. Бу дунё ҳаёти эса, фақат ғурур (алдов) матоҳидир” (Оли Имрон сураси, 185-оят).

Мусулмон киши учун ўлим бу йўқлик эмас. Ўлим бу – бекатда бир муддат қолиб кетган йўловчининг кўзлаган манзилига етиб олиши. Мусофирнинг эса Ватанига қайтишидир. Бунда сафар юзасидан ҳисобот, ҳисоботга қараб мартаба берилади...

Мана шу мартабага етишишда эса ҳаётлик вақтимиздаги эзгу амалларимиз,  ўлим олди ва охират манзилига боришда ўзимиз ва яқинларимизни чиройли тарзда  тайёрлаш  муҳимдир.

Жорий йилнинг 30 октябрь куни “Кўзи ожизлар” маданият саройида кўзи ожизлар учун, 3, 10 ноябрь кунлари Тошкент шаҳридаги “Шайх Зайниддин” жоме масжидида “Карлар жамияти” аъзолари учун “Муҳтазарга нисбатан қилинадиганодоблар” мавзусида диний-маърифий суҳбат ўтказилди.

Тошкент шаҳар “Фирдавс” жоме масжиди имом-хатиби Бахтиёр Сатторов бемор олдидаги одоблар, ўлими яқинлашган инсонларга қилинадиган амаллар, маййитни ювиш ва кафанлаш, жаноза, маййитни дафн қилиш ҳақида маъруза қилди.

Аллоҳ таоло Анкабут сурасининг 57-оятида: «Ҳар бир жон ўлим (аччиғи)ни тотувчидир. Сўнгра (қиёмат куни) Бизга қайтарилурсиз», деб марҳамат қилган.

Ўлим ҳақ, ҳар қандай тирик жон бир кунмас-бир кун ўлим билан юзма-юз келади. Инсон шу муқаррар воқеликка муносиб тайёргарлик кўриши керак. Ҳеч ким қачон, қаерда, қандай ўлишини билмайди. Аллоҳ таоло бу ҳақида хабар бериб бундай дейди:

“Дарҳақиқат, Аллоҳнинг ҳузуридагина қиёмат (қачон бўлиши тўғрисида) билим бордир. У (хоҳлаганича) ёмғир ёғдирур ва бачадонлардаги нарса(ҳомила)ни билур. Бирор жон эртага нима иш қилишини билмас. Бирор жон қаерда ўлишини ҳам билмас. Албатта, Аллоҳ(ҳамманарсани)билувчи ва хабардор Зотдир” (Луқмон сураси, 34-оят).

Маъруза давомида имом маййитни ювиш учун сув топилмаганда таяммум қилдириш мумкинлигини тушунтириб ўтди. Маййитни ювиш ва кафанлаш ишлари амалий кўрсатиб берилди.

Имконияти чекланган фуқаролар қуйидаги саволларни беришди:

• Маййитни аслида ким ювиши керак?
• Маййитнинг оғзидаги тилла тишларни олиш мумкинми?
• Маййит ювилган сув нима қилинади?
• Вафот этган аёлларнинг тирноқлари ўсган ва лак сурилган бўлса, нима қилиш керак?
• Инсон беморлиги туфайли бирор аъзоси кесилса, ўша аъзони у вафот этганда бирга кўмиш учун ишқорга солиб олиб қўйиш керакми?
• Маййитнинг бурни ювилгандан кейин ҳам қон ёки йиринг келиб турса, нима қилиш керак?
• Маййитнинг устидаги кийимларни нима қилиш керак?
• Маййитни ювганда тушган тирноқ ёки соч толаларни нима қилиш керак?

Саволларга имом томонидан атрофлича жавоб берилди. Бу суҳбат ногиронлиги бўлган тингловчиларда катта қизиқиш уйғотди. Маъруза учун имомга миннатдорлик изҳор қилишди.

Мунира АБУБАКИРОВА,

ЎМИ мутахассиси

Кеча, 11 ноябрь куни Самарқанд шаҳар “Хўжа Исҳоқи Валий” жоме масжидида "Вақф" хайрия жамоат фонди вилоят филали ҳамкорлигида гапириш ва эшитишда нуқсони бўлган шахслар иштирокида Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг туғилган ойлари муносабати билан Мавлуд тадбири бўлиб ўтди. Унда Самарқанд вилоят бош имом-хатиби Зайниддин Эшонқулов, Ўзбекистон Мусулмонлари идораси вакили, сурдо таржимони Рустам Бердиев ҳамда “Хўжа Исҳоқи Валий” жоме масжиди имом хатиби Ёқуб Мансуровлар иштирок этди. Вилоят бош имом-хатиби сўз олиб, йиғилганларга Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг насл-насаблари, туғилишлари, ҳаётининг дастлабки йиллари ва мана шу даврда у зот билан содир бўлган мўжизалар ҳақида гапириб берди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳаётлари, амалга оширган ишлари ҳақида кейинги учрашувларда яна суҳбатлар бўлиши таъкидланди.

Шундан сўнг тадбирда иштирок этган етмиш нафар гапириш ва эшитиш имконияти чекланган фуқароларга ҳомийлар томонидан тақдим этилган ширинликлар тарқатилиб, уларга байрамона кайфият улашилди.

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу Холид ибн Валид розияллоҳу анҳуни қўмондонликдан бўшатиб, ўрниларига Абу Убайда розияллоҳу анҳуни қўмондон этиб тайинлайдилар.

Абу Убайда розияллоҳу анҳу бу тайинловни барчадан, жумладан, Холид розияллоҳу анҳудан ҳам беркитадилар. Чунки, у киши Холид розияллоҳу анҳуни жанг санъатининг моҳир билимдони, қўмондонликка иқтидори бор киши деб билардилар. Натижада Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу қўмондонликни давом эттирадилар.

Бу орада воқеадан хабар топган мўминларнинг амири Абу Убайда розияллоҳу анҳуга иккинчи марта мактуб юборадилар. Шундан сўнг Абу Убайда розияллоҳу анҳу Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу билан маслаҳат қиладилар.

Бу масала Холид ибн Валид розияллоҳу анҳуга етиб борганда, у киши Абу Убайда розияллоҳу анҳунинг олдиларига кириб, «Аллоҳ сизни мағфират қилсин, эй Абу Убайда. Сизнинг қўмондон бўлишингиз ҳақидаги мўминлар амирининг мактуби сизга келган экан, менга билдирмабсиз. Қўмондонлик сизнинг ҳаққингиз бўла туриб, ортимда намоз ўқидингиз» дедилар.

(Жангда етакчилик қилувчи одам Намозда ҳам имомлик қиларди. Аввало имомликка амир, у бўлмаса волий ҳақли эди. Холид розияллоҳу анҳуни безовта қилган нарса шу эди. Аммо у киши «Умар розияллоҳу анҳу мени нега қўмондонликдан бўшатдилар?» деб сўрамадилар, халифанинг фикрига эътироз билдирмадилар. Чунки улар учун қўмондонлик ёки аскарлик муҳим эмасди. Муҳими АЛЛОҲНИНГ ДИНИГА ХИЗМАТ ҚИЛИШ, УНИНГ РИЗОСИГА ЭРИШИШ ЭДИ.)

Абу Убайда розияллоҳу анҳу шундай дедилар: «Аллоҳ сизни ҳам мағфират қилсин. Аллоҳга қасамки, бу ҳақида то бошқа одамдан эшитмагунингизча, ўзим айтмоқи эмасдим. Ҳаммаси тугагунича сизни урушдан чалғитгим, фикрингизни бўлгим келмади. Сизга шуни билдирмоқчиманки, мен дунё султонлигини истамайман ва дунё учун ҳам амал қилмайман. Сиз кўриб турган бу борлиқ, мансаб заволга, тугашга учрайди. Биз эса биродарлармиз, Аллоҳнинг амрини амалга оширувчилармиз. Кишига динида (намозида) биродарининг етакчи (имом) бўлишининг зарари йўқ...»

Кейин Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу қўшин олдига келиб, «Сизларга бу умматнинг энг ишончли кишиси қўмондон этиб тайинланди» дедилар.

Аллоҳ таоло барча саҳобалардан рози бўлсин!

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

Маълумки куни кеча юртимизга ҳадис устози, аллома, муҳаддис, танқидчи шайх муфтий Абдуллоҳ ибн Умар Башир Маъруфий ал-Аъзомий ал-Ҳиндий бошчилигидаги меҳмонлар Ўзбекистон бўйлаб зиёратларини бошладилар.

Бугун 2019 йил 9 ноябрь куни Тошкент шаҳридаги фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари асос солган «Hilol nashr» нашриёт-матбаасига ташриф буюрдилар. Меҳмонларни «Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф» жоме масжиди бош имом-хатиби, «Hilol-nashr» матбаа нашриёти ва «islom.uz» портали раҳбари Исмоил Муҳаммад Содиқ кутиб олди. Ташриф давомида шайх муфтий Абдуллоҳ ибн Умар Башир Маъруфий бошчилигидаги меҳмонлар нашриёт босмахонаси, ижодий жамоаси ҳамда савдо дўкони билан яқиндан танишдилар.

Сўнгра «Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф» мажмуасига ташриф буюрдилар. Меҳмонлар муҳташам қуриб битказилган масжидга кирдилар, сўнгра мажмуа кутубхонасига ташриф қилишди. У ердан чиқиб мажмуанинг анжуманлар залини илиқ таассуротлар билан сайр қилдилар.

Мажмуа ташрифидан кейин шайх муфтий Абдуллоҳ ибн Умар Башир Маъруфий бошчилигидаги меҳмонлар Тошкентдаги Қорасарой кўчасининг Ҳасти Имом (Ҳазрати Имом) мажмуасига боришди ва у ердаги музей-кутубхонада сақланаётган Усмон Мусҳафини кўздан кечирдилар.

Кейин Абу Бакр Қаффоли Шоший роҳимаҳуллоҳнинг қабрлари зиёрат қилинди.

Сўнгра Имом Бухорий номидаги Тошкент Ислом институтига ташриф буюришди. Ташриф асносида олийгоҳда таҳсил олаётган талабалар билан учрашув бўлиб ўтди. Учрашув жараёнида муҳаддис, танқидчи шайх муфтий Абдуллоҳ ибн Умар Башир Маъруфий ҳадис илмидан мавъизалар қилдилар. Тадбирда меҳмонлар томонидан институт кутубхонасига ҳадис китоблари совға тариқасида топширилди. Учрашув якунида юртимизнинг азиз меҳмонлари ва талабалар дуои хайрлар қилишди.

Islom.uz портали таҳририяти

Манба: https://islom.uz